Δεν είναι μυστικό ότι η πανδημία έφερε τα πάνω-κάτω και στις συναλλαγές των καταναλωτών, με τις ηλεκτρονικές πληρωμές να πολλαπλασιάζονται.
Στην αρχή αναγκαστικά, λόγω των περιορισμών στη φυσική παρουσία κι εν συνεχεία λόγω ευκολίας.
Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας έχουν δείξει ότι από εξάμηνο σε εξάμηνο, δεν αυξάνεται μόνο ο αριθμός των ηλεκτρονικών συναλλαγών αλλά παράλληλα μειώνεται το μέσο ποσό ανά πληρωμή, κάτι που σημαίνει πολύ απλά ότι χρησιμοποιούμε κάρτα ακόμα και για πληρωμές μικρής αξίας, πληρωμές της καθημερινότητας.
ΕΚΤ: Μειώθηκε η χρήση μετρητών στην Ευρώπη
Σύμφωνα με έρευνα της ΕΚΤ, πανευρωπαϊκά σε σύγκριση με το 2019, η χρήση μετρητών έχει μειωθεί. Αυτό παρατηρείται στις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης, ωστόσο η μεγαλύτερη μείωση μετρητών καταγράφεται στον ευρωπαϊκό Νότο, δηλαδή στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Κύπρο και φυσικά την Ελλάδα. Ειδικά όσον αφορά στη χώρα μας, η μείωση είναι 18 ποσοστιαίες μονάδες. Σημαίνουν όλα αυτά ότι ήρθε το τέλος των μετρητών; Μάλλον όχι.
Όπως σημειώνει η έρευνα, πλέον, χρησιμοποιώντας μια συσκευή ή μια εφαρμογή, μπορεί να πληρώσετε για τα παντοπωλεία σας με το ρολόι σας σήμερα και να χρησιμοποιήσετε μια εφαρμογή απόψε για να μοιραστείτε το κόστος και να τακτοποιήσετε το ραντεβού σας για το δείπνο σας πριν καν εκκαθαριστούν τα πιάτα σας. Ωστόσο ακόμα κι έτσι, τα μετρητά παραμένουν το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο μέσο πληρωμής. Περισσότερες από τις μισές καθημερινές συναλλαγές σε καταστήματα, εστιατόρια κ.λπ. γίνονται με νομίσματα και τραπεζογραμμάτια. Πολλές γλώσσες στην Ευρώπη έχουν εκφράσεις όπως «τα μετρητά είναι βασιλιάς» ή «nur Bares ist Wahres» και η έρευνά δείχνει ότι το 60% των πολιτών θέλει να έχει την επιλογή να χρησιμοποιεί μετρητά.
Η μελέτη καταδεικνύει ότι τα μετρητά εξακολουθούν να είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο μέσο πληρωμής στα σημεία πώλησης, αν και η χρήση τους στη Ζώνη του Ευρώ έχει μειωθεί. Το 2016 και το 2019, το 79% και το 72% του συνόλου των συναλλαγών σε σημεία πώλησης, όπως καταστήματα και εστιατόρια, έγιναν σε μετρητά. Το 2022, το ποσοστό αυτό είχε πέσει στο 59%. Αν και ο λόγος αυτής της αλλαγής δεν μπορεί να προσδιοριστεί κατηγορηματικά, φαίνεται ότι οι συμπεριφορές κατανάλωσης και πληρωμής που μάθαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας ξεπέρασαν τους περιορισμούς που τις προκάλεσαν.
Αν και οι περισσότερες πληρωμές εξακολουθούσαν να γίνονται σε μετρητά, το 55% των καταναλωτών της ζώνης του ευρώ προτιμούν να πληρώνουν με κάρτα ή άλλα μέσα πληρωμής χωρίς μετρητά. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ευκολία των πληρωμών χωρίς μετρητά: οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να κουβαλούν μετρητά. Ωστόσο, τα μετρητά είναι το προτιμώμενο μέσο πληρωμής για το 22% των ερωτηθέντων, κυρίως επειδή βοηθούν στην παρακολούθηση των εξόδων των ανθρώπων και είναι πιο ιδιωτικό.
Παρά την προτίμηση για πληρωμές χωρίς μετρητά, το 60% των καταναλωτών της ζώνης του ευρώ δηλώνει ότι εκτιμά τη δυνατότητα πληρωμής σε μετρητά. Αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι εκτιμούν τη δυνατότητα επιλογής όσον αφορά τον τρόπο πληρωμής. Η απόφασή τους μπορεί στη συνέχεια να εξαρτάται από τη συγκεκριμένη κατάσταση ή την αγορά.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα;
Σε μια συγκυρία που “φουντώνει” η συζήτηση για την κατάργηση του χρήματος και την πλήρη ψηφιοποίηση των συναλλαγών, η ΕΚΤ σημειώνει ότι καθώς τα μετρητά παραμένουν ευρέως χρησιμοποιούμενα και αποτιμώνται, δεσμεύεται να διατηρεί μετρητά σε ευρώ και θα συνεχίσει να διασφαλίζουμε ότι είναι διαθέσιμα. Αυτό σημαίνει ότι θα εγγυηθεί την προμήθεια τραπεζογραμματίων ευρώ, θα συντονίσει την παραγωγή τους και θα διασφαλίσει την ασφάλεια και την αντοχή τους στην παραχάραξη.
Παράλληλα, όμως, συνεχίζονται οι διεργασίες για την πιθανή έκδοση ψηφιακού ευρώ. Αυτό θα προσθέσει μια άλλη επιλογή για τους πολίτες να πληρώνουν με χρήματα της κεντρικής τράπεζας, εκτός από μετρητά.