Λίγες ημέρες, ίσως και ώρες, απομένουν πλέον για τα «αποκαλυπτήρια» του πρώτου πολυνομοσχεδίου της κυβέρνησης που θα περιλαμβάνει μια σειρά νέων μέτρων στήριξης και ελαφρύνσεων.
Το συνολικό πακέτο είναι ύψους 1 δισ. ευρώ και, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει τις πολυαναμενόμενες αυξήσεις στο Δημόσιο, την επέκταση του Market Pass, τη μονιμοποίηση του Youth Pass, έκτακτο βοήθημα σε συνταξιούχους με προσωπική διαφορά, ρυθμίσεις για το αφορολόγητο κ.ά.
Σε ό,τι αφορά το επίδομα των 250 ευρώ για τους χαμηλοσυνταξιούχους με προσωπική διαφορά, μένει να διευκρινιστεί αν η περίμετρος αυτού του βοηθήματος θα περιοριστεί σε περίπου 1,1 εκατ. συνταξιούχους ή αν θα διευρυνθεί και σε άλλες ευάλωτες ομάδες.
Ο οδικός χάρτης του πολυνομοσχεδίου
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έχει «σπάσει» τα νέα μέτρα σε τρεις φάσεις: τα πρώτα θα τεθούν άμεσα σε ισχύ, το δεύτερο «κύμα» θα έρθει το 2024, ενώ θα ακολουθήσουν μέτρα και την επόμενη διετία (2025-2026).
Με τα έως τώρα δεδομένα, η υπεραπόδοση του Προϋπολογισμού υπολογίζεται επισήμως σε περίπου 900 εκατ. ευρώ, αλλά, αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για ακόμα υψηλότερες επιδόσεις της οικονομίας, τότε το διαθέσιμο «μαξιλάρι» για έκτακτες παρεμβάσεις ως το τέλος της χρονιάς θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ.
Τα άμεσα μέτρα
Στα μέτρα που θα τεθούν άμεσα σε ισχύ είναι η επέκταση του Market Pass - έως τα τέλη Οκτωβρίου ή, το δεύτερο σενάριο, έως τα τέλη Δεκεμβρίου.
Πέραν του Market Pass, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι αποκτά μόνιμο χαρακτήρα το Youth Pass. Πρόκειται για το voucher των 150 ευρώ που δίνεται στους νέους 18 και 19 ετών, και το οποίο μπορεί να εξαργυρωθεί σε ταξίδια, πολιτιστικές δράσεις κ.ά.
Το νέο Youth Pass επρόκειτο να κάνει «πρεμιέρα» το 2024, όμως ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι η πληρωμή θα ξεκινήσει από τον προσεχή Σεπτέμβριο. Να σημειωθεί πως οι νέοι που θα διεκδικήσουν το Youth Pass θα πρέπει να φροντίσουν να βγάλουν κωδικούς Taxisnet.
Το δεύτερο «κύμα» μέτρων
Στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών θα συμπεριληφθούν και τα μέτρα μόνιμου χαρακτήρα που πρόκειται να εφαρμοστούν από την Πρωτοχρονιά του 2024.
Μεταξύ αυτών είναι τα εξής:
Δημόσιο: Τίθεται σε ισχύ το νέο μισθολόγιο, με κόστος 500 εκατ. ευρώ και τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά:
Α) Οριζόντιες αυξήσεις για πρώτη φορά μετά από 14 χρόνια. Οι πληροφορίες μιλούν για ποσοστό της τάξης του 5%-6%.
Β) Αυξήσεις στα επιδόματα θέσης ευθύνης.
Γ) Πριμ παραγωγικότητας, που θα συνδέεται με την επίτευξη συγκριμένων ποιοτικών και ποσοτικών στόχων, π.χ. την εκκαθάριση εκκρεμών φακέλων συνταξιοδότησης.
Δ) Αυξήσεις στα επιδόματα παιδιών και συγκεκριμένα κατά 20 ευρώ για το 1 παιδί και 50 ευρώ για τα δύο και περισσότερα.
Σημειωτέον ότι ο βαθμός δυσκολίας του νομοθετικού πλαισίου ανεβαίνει, καθώς περιλαμβάνει και την πλήρη αναμόρφωση των ειδικών μισθολογίων, δηλαδή βασικούς μισθούς και ειδικά επιδόματα για πανεπιστημιακούς, δικαστικούς, Σώματα Ασφαλείας, Ένοπλες Δυνάμεις.
Το νέο αφορολόγητο: Από την Πρωτοχρονιά αυξάνεται η έκπτωση φόρου για τα προστατευόμενα τέκνα, άρα και το έμμεσο αφορολόγητο κατά 1.000 ευρώ. Ειδικότερα, η μείωση του φόρου ανεβαίνει:
- Από τα 810 ευρώ στα 900 ευρώ για τον φορολογούμενο με 1 εξαρτώμενο τέκνο, κι αυτό ισοδυναμεί με αφορολόγητο 10.000 ευρώ.
- Από τα 900 ευρώ στα 1.120 για 2 εξαρτώμενα τέκνα, άρα αφορολόγητο 11.000 ευρώ.
- Από τα 1.120 ευρώ στα 1.340 ευρώ για 3 εξαρτώμενα τέκνα, άρα αφορολόγητο 12.000 ευρώ.
- Από τα 1.340 ευρώ στα 1.580 ευρώ για 4 εξαρτώμενα τέκνα (εδώ, λόγω στρέβλωσης της κλίμακας, η αύξηση της έκπτωσης φόρου θα είναι 240 αντί 220 ευρώ), άρα αφορολόγητο 13.000 ευρώ.
- Για κάθε επιπλέον εξαρτώμενο τέκνο μετά το τέταρτο, η μείωση του φόρου αυξάνεται κατά 220 ευρώ για κάθε επόμενο τέκνο, αυξάνοντας έτσι και το έμμεσο αφορολόγητο κατά 1.000 ευρώ.
Αυτό που θα πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η αύξηση του αφορολογήτου αλλάζει και την παρακράτηση φόρου στους μισθωτούς και του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, άρα προκύπτει μια έμμεση μισθολογική αύξηση.
Συντάξεις: Από την Πρωτοχρονιά έρχεται και νέα αύξηση, η οποία κατά τον πρωθυπουργό θα είναι πάνω από 3%. Με βάση τις μάλλον συντηρητικές παραδοχές του Προγράμματος Σταθερότητας για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό, η αύξηση του 2024 θα είναι κοντά στο 4%. Για την αύξηση αυτή δεν απαιτείται νέα νομοθετική διάταξη.
Αντιθέτως, απαιτείται νομοθετική διάταξη, που θα έρθει τη νέα χρονιά, για την καταβολή επιδόματος προσωπικής διαφοράς, όπως δηλαδή έγινε και φέτος τον Απρίλιο. Το ύψος του νέου επιδόματος θα αποφασιστεί την τελευταία στιγμή κι αφού ληφθεί υπόψιν το «ροκάνισμα» της προσωπικής διαφοράς, μετά τη νέα ονομαστική αύξηση.
Νομοθετική διάταξη, που πιθανότατα δεν θα συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο-σκούπα αλλά σε νομοσχέδιο του Σεπτεμβρίου, απαιτεί και η αλλαγή του συστήματος παρακράτησης σε συνταξιούχους που εργάζονται. Αντί του οριζόντιου 30% στις συντάξεις, θα παρακρατείται (10%-20%) επί του συμπληρωματικού εισοδήματος, κάτι που θα ωφελήσει κυρίως τους χαμηλοσυνταξιούχους.
Στο κοινωνικό «πακέτο» συμπεριλαμβάνονται η αύξηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και η μόνιμη απαλλαγή των πρώην δικαιούχων του ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη.
ΕΝΦΙΑ: Πέρα από την αύξηση του αφορολόγητου λόγω παιδιών, το 2024 φέρνει την περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για όσους ασφαλίζουν τα σπίτια τους έναντι φυσικών καταστροφών.
Ο ορίζοντας του 2025
Τεκμήρια: Η εξαγγελθείσα μείωση των τεκμηρίων κατά 30% θα έρθει με άλλο νομοσχέδιο και θα αφορά στη χρήση του 2024, άρα τη διαφορά θα τη δούμε στις φορολογικές δηλώσεις του 2025. Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι, πέρα από τη διόρθωση των στρεβλώσεων και των αδικιών στη φορολόγηση που προκαλούν τα τεκμήρια -ειδικά το ελάχιστο των 3.000 ευρώ- με το «ψαλίδισμά» τους θα ωφεληθούν χιλιάδες πολίτες με χαμηλά πραγματικά εισοδήματα, που λόγω τεκμηρίων π.χ. ιδιοκατοίκησης, χάνουν προνοιακά επιδόματα.
Στη δέσμη των προγραμματικών δηλώσεων περιλαμβάνονται η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία μονάδα και η σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, τα οποία θα έρθουν σε νομοσχέδιο την επόμενη χρονιά, καθώς η εφαρμογή τους είναι προγραμματισμένη από το 2025 και μετά.