Ανακούφιση κυρίως στα μεσαία και χαμηλά στρώματα φέρνουν οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού για τα μέτρα απορρόφησης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η ραγδαία άνοδος στις τιμές των λογαριασμών, που οφείλεται σε μια σειρά παραγόντων που σχετίζονται με τις διεθνείς εξελίξεις, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση, πλήττει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, που αναγκάζονται να καταβάλλουν ένα μεγάλο μέρος των εισοδημάτων τους για να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.
Τα μέτρα απορροφούν ως και 80% των αυξήσεων
Ωστόσο, αυτό το πρωτοφανές «ράλι» ακρίβειας σταματά εδώ, αφού το Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης που εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ξεκινάει άμεσα, προβλέπει την απορρόφηση του μεγαλύτερου ποσοστού των αυξήσεων των τιμών, σε βαθμό που φτάνει και το 80%. Μάλιστα, προβλέπεται και αναδρομική επιστροφή των ποσών που κατέβαλλαν οι πολίτες, που μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 600 ευρώ, εφόσον ισχύουν κάποιες προϋποθέσεις.
Είναι φανερό ότι ο στόχος είναι να αντιμετωπιστεί το κύμα της ακρίβειας, που αποτελεί με διαφορά το νούμερο ένα πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις. Με αυτά τα μέτρα φαίνεται ότι δίνεται μια γενναία, όσο και απαραίτητη, ανάσα στα νοικοκυριά και τις πληττόμενες επιχειρήσεις.
Πιο συγκεκριμένα, το Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης κινείται σε τέσσερα πεδία, που θα απορροφήσει το 70% έως 80% της αύξησης της τιμής της κιλοβατώρας για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγρότες, με διπλή κρατική παρέμβαση στη χονδρική και λιανική αγορά ενέργειας και αναστολή ουσιαστικά της ρήτρας αναπροσαρμογής.
Τονίζεται ότι τα μέτρα αφορούν τουλάχιστον στο 70% των ελληνικών νοικοκυριών.
Αναδρομική επιστροφή έως 600 ευρώ
Αυτοί που θα δουν το ποσό μέχρι και τα 600 ευρώ στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς είναι οι ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές πρώτης κατοικίας, οι οποίοι έχουν υποστεί το 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων, από τον Δεκέμβριο έως τον Μάιο, και που δηλώνουν ετήσιο εισόδημα έως και 45.000 ευρώ.
Το χρηματικό αυτό ποσό, που δικαιούται, αναλογικά, η πλειονότητα των ελληνικών νοικοκυριών, θα καταβληθεί μέσα στον Ιούνιο.
Διευκρινίζεται επίσης ότι για τον Μάιο και τον Ιούνιο θα καλύπτεται κατά 50% η όποια αύξηση στην κατανάλωση και πέραν των 300 KWh, ενώ, επιπλέον, η νέα έκπτωση θα αφορά και τις μη κύριες κατοικίες, και μάλιστα για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης. Κυβερνητικοί κύκλοι διευκρίνιζαν ότι πρόσθετη επιβάρυνση συνιστά η κατανάλωση πάνω από τις 300kWh, που δεν καλύπτονταν έως σήμερα από επιδότηση.
Αναστέλλεται η Ρήτρα Αναπροσαρμογής
Πρόκειται για μέτρα όμως που έχουν και μεσοπρόθεσμο χαρακτήρα, καθώς η Ευρώπη παραμένει ουσιαστικά «αδρανής» σε αυτή την κατάσταση, με την ελληνική κυβέρνηση όμως να δρομολογεί από τον Ιούλιο με δική της πρωτοβουλία ένα σύστημα που κόβει τον «γόρδιο δεσμό» μεταξύ των αυξήσεων στις διεθνείς τιμές του φυσικού αερίου και τους λογαριασμούς της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Με μια διπλή παρέμβαση τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική αγορά ενέργειας, τίθεται έμμεσο πλαφόν στην αγορά λιανικής και σταθεροποιούνται οι τιμές λιανικής για τους επόμενους 6-12 μήνες, όπως σχολιάζουν κυβερνητικές πηγές.
«Αναστέλλουμε έτσι για όσο διαρκεί αυτό το σχήμα, τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής και κόβουμε μαχαίρι τα συγκυριακά υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Στόχος, παραμένει οι καταναλωτές να προσαρμοστούν καλύτερα στα νέα δεδομένα και να μειώσουν τα ενεργειακά τους έξοδα σε μόνιμη βάση μέσα από δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης.
Τα μέτρα αυτά έχουν ορίζοντα μέχρι το καλοκαίρι του 2023.
Τα υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας επιστρέφουν στο κράτος και τους πολίτες
Οι εταιρείες ενέργειας, λόγω αυτής της κατάστασης, παρουσιάζουν υπερκέρδη σε ορισμένες περιπτώσεις. Ο σκοπός είναι οι παραπάνω ενισχύσεις, σε κάποιον βαθμό, να χρηματοδοτηθούν ακριβώς από αυτά τα χρήματα.
Για αυτό, η απόφαση της κυβέρνησης είναι ότι τα έσοδα αυτά -όταν πιστοποιηθούν από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας- θα φορολογηθούν με 90%.
Όπως έχει δηλώσει ο πρωθυπουργός, θα επιβληθεί το ποσόν που αναλογεί ως έκτακτο τέλος σε όλες τις επιχειρήσεις ενέργειας από τον Οκτώβριο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2022. Το τέλος αυτό θα τροφοδοτήσει μέρος των πρόσθετων εκπτώσεων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Με το νέο μηχανισμό που τίθεται σε εφαρμογή από τον Ιούλιο, αναμένεται να σταματήσει η παραγωγή υπερεσόδων.
Σημειώνεται ότι η εξειδίκευση των μέτρων θα γίνει την Παρασκευή, στις 08:30 το πρωί, στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, από τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη, τον γενικό γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής Θάνο Πετραλιά και τη γενική γραμματέα Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου.
«Ναι μεν, αλλά» από τον ΣΥΡΙΖΑ για τα μέτρα
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, όπως αναμενόταν, σε ανακοίνωσή του ενώ δεν «απορρίπτει» τα μέτρα, στηλιτεύει την «καθυστέρησή» τους, ενώ αναφέρεται και στους μηχανισμούς «αισχροκέρδειας», παρά την εξαγγελόμενη φορολόγηση των υπερκερδών σε ποσοστό 90% που ανέφερε ο πρωθυπουργός.
«Μετά από την 9μηνη λεηλασία νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ο κ. Μητσοτάκης τρομοκρατημένος μπροστά στη λαϊκή κατακραυγή και στην επικείμενη καταβαράθρωση του, προχώρησε σήμερα σε ένα διάγγελμα παραδοχής της αφαίμαξης που με δίκη του κύρια ευθύνη βιώνουν εδώ και καιρό οι πολίτες», επισημαίνει σχετικά το Γραφείο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία.
Η αξιωματική αντιπολίτευση προσθέτει: «Κι ενώ τις τελευταίες μέρες άφηνε να διαρρέει ότι επρόκειτο να λάβει μέτρα κατά της αισχροκέρδειας με την επιβολή πλαφόν, τελικά τα όσα ανακοίνωσε εξακολουθούν την ίδια λογική που εφάρμοζε μέχρι σήμερα, δηλαδή την επιδότηση της αισχροκέρδειας.
Αυτό δηλαδή που αποφάσισε είναι να ανοίξει το δημόσιο ταμείο και να βγάλει χρήματα των φορολογουμένων, για να καλύψει μέρος των σπασμένων από τα υπερκέρδη των εταιριών παραγωγής ρεύματος και ιδιαίτερα της ΔΕΗ των γαλάζιων golden boys».
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ: Επιμένουμε στην επιβολή πλαφόν στη λιανική τιμή της ενέργειας
Από την πλευρά του, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ σχολιάζοντας τα μέτρα για το ρεύμα που εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επιμένει στην επιβολή πλαφόν στη λιανική τιμή ενέργειας.
Σε ανακοίνωσή της η Χ. Τρικούπη, λίγο μετά το τηλεοπτικό διάγγελμα του πρωθυπουργού για τις μειώσεις στους λογαριασμούς ρεύματος, κάνει λόγο για μέτρα «που έχουν εξαγγελθεί και στο παρελθόν μαζί με μια επιδοματική πολιτική». Επαναλαμβάνει την θέση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ για πλαφόν στη λιανική ενώ σημειώνει ότι ο κ. Μητσοτάκης «Άλλη μια φορά συμφώνησε με την εδώ και μήνες διατυπωμένη θέση μας για φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας».
Σε ανακοινώσεις τους και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης άσκησαν κριτική. Το ΚΚΕ ανέφερε ότι τα νέα κυβερνητικά μέτρα για την ενεργειακή ακρίβεια ουσιαστικά μετατρέπουν τους τερατώδεις λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος σε νέους πρόσθετους φόρους και περικοπές για το λαό, αφού η όποια ελάφρυνση των λογαριασμών ρεύματος θα πληρωθεί απ' τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή από τα λαϊκά νοικοκυριά», αναφέρει το ΚΚΕ. Το ΜέΡΑ25 από την πλευρά του εγκάλεσε την κυβέρνηση ότι «οι πολυδιαφημισμένες ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού για τις αυξήσεις στο ρεύμα, τελικά συρρικνώθηκαν στις εξής δικαιολογίες: Φταίει ο πόλεμος στην Ουκρανία (για τις υπεραυξήσεις που προηγήθηκαν τουλάχιστο κατά ένα χρόνο του πολέμου). Φταίει η Ε.Ε. που είναι αργή γι’ αυτό εμείς θα την αγνοήσουμε», ενώ «δεν κάνει ούτε λόγο για κατάργηση του Χρηματιστηρίου της Ενέργειας».
«Ομολόγησε ότι η ρήτρα δημιούργησε υπερκέρδη στους παρόχους. Πρώτη φορά παραδέχθηκαν το έγκλημα τους», σχολίασε ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος, κατά τη διάρκεια περιοδείας του στην Κόρινθο.