Ισορροπίες σε μια δύσκολη συνθήκη, που περιλαμβάνει από τη μία εκτόξευση των τιμών στην ενέργεια και από την άλλη απότομη πτώση της θερμοκρασίας, κάτω από τα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα, καλείται να επιτύχει η Ευρώπη.
Καθώς το ράλι τιμών στο φυσικό αέριο και την τιμή του ηλεκτρικού συνεχίζεται, οι μετεωρολόγοι προβλέπουν κρύο σε μεγάλα τμήματα της Γηραιάς Ηπείρου από την επόμενη κιόλας εβδομάδα, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg.
Έρχεται κρύος χειμώνας στην Ευρώπη
Όπως αναφέρει και το δημοσίευμα του Bloomberg, η πρόγνωση του καιρού για τη νότια και νοτιοδυτική Ευρώπη αποτυπώνει θερμοκρασίες χαμηλότερες από τα συνηθισμένα για την εποχή επίπεδα την επόμενη εβδομάδα.
Το σκηνικό του ψυχρού κύματος αναμένεται να επαναληφθεί ξανά από τις 8 Νοεμβρίου, με τις χώρες της ΕΕ να ανησυχούν πως αυτό θα φέρει αύξηση στη ζήτηση φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος από τα νοικοκυριά.
Υπό το πρίσμα αυτό, η ΕΕ εξετάζει το ενδεχόμενο να απευθυνθεί ως ένωση στην ενεργειακή αγορά, προκειμένου όλες οι χώρες-μέλη να προμηθευτούν από κοινού φυσικό αέριο, ώστε να ενισχύσουν την ενεργειακή ανθεκτικότητα του μπλοκ και να αποφύγουν, παράλληλα, ενδεχόμενο σοκ αύξησης τιμών στο άμεσο μέλλον.
Ενωσιακή διαπραγμάτευση τιμών εξετάζει η Κομισιόν
Η Κομισιόν αναμένεται να εξετάσει τις επιλογές ενδυνάμωσης του πλεονεκτήματος που προσφέρει η διαπραγμάτευση ως μπλοκ χωρών, σε ένα στοίχημα να μην υπονομευθεί η προσπάθεια ανάκαμψης από την πανδημία.
Το ίδιο πλάνο αναμένεται να συμπεριλάβει μέτρα ανακούφισης για τους πολίτες, με περικοπές φόρων, άμεση οικονομική βοήθεια για τους πιο αδύναμους και κρατική βοήθεια προς επιχειρήσεις.
Ήδη, σύμφωνα με το Bloomberg, 20 χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας, έλαβαν μέτρα σε εθνικό επίπεδο για το θέμα. Η Κομισιόν σημειώνει, σύμφωνα με κοινοτική πηγή, πως τα κράτη-μέλη μπορούν να ορίσουν έναν προμηθευτή ενέργειας έσχατης ανάγκης.
Οι τιμές του φυσικού αερίου και του ρεύματος εκτοξεύθηκαν σε ιστορικά υψηλά, καθώς η Ευρώπη μπαίνει σταδιακά στη χειμερινή περίοδο, οδηγώντας ενεργειακούς βιομηχανικούς κολοσσούς να περικόψουν την παραγωγή.
Την ίδια ώρα, η εικόνα από την αγορά ενέργειας δημιουργεί ανησυχία για εκτόξευση στους λογαριασμούς των νοικοκυριών.
Μια δύσκολη οικονομική συγκυρία
Η άνοδος στις τιμές συμπίπτει με την αύξηση της ζήτησης, καθώς οι χώρες της Ευρώπης εξέρχονται από τα lockdown που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά και την περιορισμένη προμήθεια από τη Ρωσία και τη Νορβηγία.
Παρότι η ρωσική Gazprom υποστηρίζει πως εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της, όπως απορρέουν από τις διακρατικές συμφωνίες, ο ενεργειακός κολοσσός προσφέρει λίγες αν όχι μηδαμινές επιπλέον προμήθειες φυσικού αερίου.
Στην Ευρώπη θεωρούν πως οι τιμές θα πέσουν τον Απρίλιο του 2022, ωστόσο δεν αναμένεται ούτε την άνοιξη του επόμενου έτους να βρεθούν στα επίπεδα που κυμαίνονταν πριν από έναν χρόνο.
Νευρικότητα στις αγορές -Η προειδοποίηση της Τράπεζας της Αγγλίας
Το «πιθανό φρενάρισμα» της ανάκαμψης εξαιτίας του σοκ που προκαλεί η έκρηξη των τιμών της ενέργειας, προκαλεί νευρικότητα στις αγορές.
Σήμερα, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ανέφερε ότι η οικονομική ανάκαμψη της ευρωζώνης αντιμετωπίζει τριβές και ανισορροπίες, οι οποίες συνδέονται με την αύξηση των τιμών της ενέργειας και τις διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού, οι οποίες θα μπορούσαν να επιβραδύνουν την πορεία ανάκαμψης, ακόμη και μετά ο τέλος της πανδημίας.
Έτσι, ενώ ορισμένες τράπεζες, όπως για παράδειγμα η ABN AMRO, προβλέπει σήμερα ότι το «ράλι» των ομολόγων θα συνεχιστεί έως το 2023, η Τράπεζα της Αγγλίας προειδοποίησε ότι οι αγορές μετοχών και ομολόγων θα μπορούσαν να διορθωθούν απότομα εάν οι επενδυτές επανεκτιμήσουν τις προοπτικές ανάκαμψης της οικονομίας από την COVID-19 και αν υπάρχουν ενδείξεις αυξημένης ανάληψης κινδύνου στις επενδυτικές τράπεζες.
Μπροστάρηδες Αθήνα και Μαδρίτη
Η δημιουργία μιας κοινής πλατφόρμας διαπραγμάτευσης ενεργειακών πόρων στην ΕΕ προωθήθηκε συστηματικά τις τελευταίες εβδομάδες, όπως σημειώνει το Bloomberg, από την Αθήνα και τη Μαδρίτη.
Ωστόσο, η ιδέα της κοινής διαπραγμάτευσης δεν είναι νέα, αφού είχε πέσει στο ευρωπαϊκό τραπέζι και πριν από μία δεκαετία, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή εξάρτηση της Ένωσης από τη Ρωσία.
Η εργαλειοθήκη της ΕΕ
Οι ηγέτες των «27» θα συζητήσουν το ενεργειακό ζήτημα κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής στις 21 και 22 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες.
Η εργαλειοθήκη της Ένωσης για την αναχαίτιση της ακρίβειας αναμένεται να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
- Απαλλαγές ή μειώσεις φόρων
- Παύση αποπληρωμής φόρων για νοικοκυριά και εταιρείες
- Αναζήτηση μακροπρόθεσμων συμφωνιών για ανανεώσιμες πηγές ρεύματος
- Αφαίρεση της χρηματοδότησης των ανανεώσιμων πηγών από τους λογαριασμούς ρεύματος
- Πλαφόν τιμών
- Έκτακτη οικονομική βοήθεια για τους πιο αδύνατους.
Οι πρωτοβουλίες της ελληνικής κυβέρνησης
Η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη εκπονήσει ένα ευρύ πλέγμα μέτρων προκειμένου να αυξήσει το επίδομα θέρμανσης και ενέργειας, με στόχο η αύξηση στο ρεύμα αλλά και στο φυσικό αέριο να μη φτάσει στην τσέπη του καταναλωτή.
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις από τους Χρήστο Σταϊκούρα, Κώστα Σκρέκα και Θεόδωρο Σκυλακάκη, οι παρεμβάσεις θα αφορούν τη θέρμανση και το ηλεκτρικό ρεύμα.
Διπλασιασμός της επιδότησης στο ρεύμα
- Η επιδότηση στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας για το τετράμηνο Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου αυξάνεται από τα 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα σε 60 ευρώ ανά μεγαβατώρα για κατανάλωση έως 300 κιλοβατώρες τον μήνα. Πρακτικά, η επιδότηση ανεβαίνει από τα 9 στα 18 ευρώ τον μήνα.
- Επιπλέον, η ΔΕΗ θα προχωρήσει σε πρόσθετες εκπτώσεις για τις καταναλώσεις από 300 έως 600 κιλοβατώρες τον μήνα, πάνω από την έκπτωση 30% που χορηγεί από τον Αύγουστο, και απευθύνεται σύσταση στους εναλλακτικούς προμηθευτές να προχωρήσουν σε ανάλογες κινήσεις.
- Για τους δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου η επιδότηση διαμορφώνεται στα 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα ή 24 ευρώ τον μήνα ώστε, όπως είπε ο κ. Σκρέκας, «να μη δουν καμία αύξηση στους λογαριασμούς».
- Στο φυσικό αέριο η ΔΕΠΑ Εμπορίας θα προχωρήσει σε έκπτωση 15% προς τους προμηθευτές, προκειμένου εκείνοι να τη μετακυλίουν στους οικιακούς καταναλωτές. Υπενθυμίζεται ότι από πέρυσι το φυσικό αέριο (όπως και άλλα καύσιμα θέρμανσης, πέρα από το πετρέλαιο) εντάχθηκε στο επίδομα θέρμανσης.
Τι ισχύει με την αύξηση επιδόματος θέρμανσης
Το ύψος του επιδόματος αυξάνεται για μια μέση οικογένεια με δύο παιδιά κατά 59%. Η αύξηση κυμαίνεται από 36% για τα νοικοκυριά χωρίς τέκνα και μέχρι 68% για νοικοκυριά με τρία τέκνα.
Αναλυτικά:
- Αυξάνεται η βάση υπολογισμού του επιδόματος, από 220 ευρώ στα 300 ευρώ (αυτό το ποσό πολλαπλασιάζεται με τις βαθμοημέρες, που αποτελούν έναν συντελεστή που κυμαίνεται από 0,12 έως 1,62, ανάλογα με το ψύχος της περιοχής).
- Το επίδομα για κάθε τέκνο θα προσαυξάνεται κατά 20%, αντί για 10% που ίσχυε έως σήμερα.
- Το ελάχιστο επίδομα αυξάνεται στα 100 ευρώ, από 80 ευρώ.
- Το μέγιστο επίδομα αυξάνεται στα 750 ευρώ, από 650 ευρώ.
Ενδεικτικά παραδείγματα ανά περιοχές
- Στο κέντρο της Αθήνας (με συντελεστή βαθμοημέρας 0,43) για μια οικογένεια με δύο παιδιά το επίδομα θα ανέλθει, από 114 ευρώ πέρυσι, σε 181 ευρώ φέτος.
- Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης (με συντελεστή βαθμοημέρας 0,71) για μια οικογένεια με δύο παιδιά το επίδομα θα ανέλθει, από 188 ευρώ πέρυσι, σε 299 ευρώ φέτος.
- Στην Κοζάνη (με συντελεστή βαθμοημέρας 1,12) για μια οικογένεια με δύο παιδιά το επίδομα θα ανέλθει, από 295 ευρώ πέρυσι, σε 469 ευρώ φέτος.
- Στη Φλώρινα (με συντελεστή βαθμοημέρας 1,18) για μια οικογένεια με δύο παιδιά το επίδομα θα ανέλθει, από 312 ευρώ πέρυσι, σε 496 ευρώ φέτος.
Διεύρυνση κριτηρίων ένταξης για το επίδομα θέρμανσης
Από 12.000 για τον άγαμο, σε 14.000 ευρώ.
Σε περίπτωση οικογένειας, το επίδομα ανέρχεται σε 20.000 ευρώ, που θα προσαυξάνεται κατά 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο, αντί για 2.000 ευρώ που ίσχυε έως σήμερα. Συνεπώς, το εισοδηματικό όριο αυξάνεται:
- Από 24.000 για την οικογένεια με δύο παιδιά, στα 26.000 ευρώ
- Από 26.000 για την οικογένεια με τρία παιδιά, στα 29.000 ευρώ
Αυξάνονται τα περιουσιακά κριτήρια:
- Από 130.000 αξία ακίνητης περιουσίας για τον άγαμο, στα 180.000 ευρώ
- Από 250.000 αξία ακίνητης περιουσίας για τους έγγαμους, στα 300.000 ευρώ
Με βάση τα ανωτέρω, αναμένεται να είναι επιλέξιμο το 80% των νοικοκυριών που θα καταναλώσουν τις επιδοτούμενες μορφές καυσίμου -πετρέλαιο θέρμανσης εσωτερικής καύσης (DIESEL), φυσικό αέριο, υγραέριο, καυσόξυλα και βιομάζα (πέλετ). Υπολογίζεται ότι περί τα 1,8 εκατ. νοικοκυριά καταναλώνουν τις εν λόγω μορφές καυσίμου, εκ των οποίων περί τα 1,45 εκατ. νοικοκυριά είναι επιλέξιμα για το συγκεκριμένο επίδομα.
Το 2020 υπέβαλαν αίτημα και έλαβαν το επίδομα 707.328 νοικοκυριά. Με βάση τα ανωτέρω, αναμένεται ο αριθμός των νοικοκυριών που θα αιτηθούν και θα λάβουν την ενίσχυση, λαμβάνοντας υπόψη τη διεύρυνση των κριτηρίων αλλά και το αυξημένο ενδιαφέρον λόγω αύξησης του επιδόματος, να ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο.
Πώς θα εφαρμοστεί η έκπτωση 15% στο φυσικό αέριο
Τους προμηθευτές φυσικού αερίου που δραστηριοποιούνται στην αγορά λιανικής θα αφορά η έκπτωση 15% στην τιμή του καυσίμου που θα εφαρμόσει η ΔΕΠΑ Εμπορίας, προκειμένου η μείωση της τιμής να μετακυλιστεί στους οικιακούς καταναλωτές.
Τις επόμενες ημέρες, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, θα διαμορφωθεί ο μηχανισμός υπολογισμού των εκπτώσεων, ανάλογα με το πλήθος των οικιακών καταναλωτών και τον όγκο κατανάλωσης που εκπροσωπεί κάθε εταιρεία προμήθειας που δραστηριοποιείται στην αγορά και είναι πελάτης της ΔΕΠΑ Εμπορίας. Θα ακολουθήσει η διαμόρφωση και μηχανισμού πιστοποίησης για την εφαρμογή των εκπτώσεων.