Σίγουρα δεν θα κριθεί ο πόλεμος με την ακρίβεια, αλλά στο τριήμερο που ξεκινά σήμερα, θα δοθούν κρίσιμες μάχες, από το κόστος της θέρμανσης, ως το «καλάθι του νοικοκυριού».
Πριν καν επισημοποιήσει η Μόσχα το «πάγωμα» της συμφωνίας για τα ουκρανικά σιτηρά, οι δείκτες των τιμών στις διεθνείς αγορές «χόρευαν». Δεν πρέπει, άλλωστε, να λησμονεί κανείς ότι πριν ενεργοποιηθεί η συμφωνία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, είχαν καταμετρηθεί περίπου 20 εκατομμύρια τόνοι παγιδευμένων σιτηρών στα σιλό κοντά στα λιμάνια της Μ. Θάλασσας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, από την 1η Αυγούστου ως την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου, «απελευθερώθηκαν» μέσω Τουρκίας περίπου 9,3 εκατομμύρια σιταριού, καλαμποκιού και ηλιελαίου.
Η τιμή του σιταριού κινείται σαφώς χαμηλότερα από τα επίπεδα- ρεκόρ του περασμένου Μαίου, ωστόσο παραμένουν σχεδόν 16% υψηλότερες από πέρσι, εμφανίζοντας τάσεις ανόδου. Όπως σημειώνει η ειδική μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς, οι ανησυχίες για πιθανή κλιμάκωση του Ρωσοουκρανικού πολέμου, με φόντο τη συμφωνία εξαγωγής των ουκρανικών σιτηρών και οι καιρικές συνθήκες αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω τις τιμές στα σιτηρά (σιτάρι, καλαμπόκι), παρά τη μειωμένη ζήτηση από την Κίνα και τον περιορισμό των αμερικανικών εξαγωγών, λόγω του ακριβού δολαρίου.
Το τι σημαίνει ακριβό σιτάρι δεν χρειάζεται κανείς ειδικές γνώσεις για να το αντιληφθεί. Από το περασμένο Φθινόπωρο είχε ανοίξει ένας φαύλος κύκλος ανατιμήσεων με τις τιμές των αλεύρων και της ενέργειας να ανατροφοδοτούν την πίεση στο κόστος της παραγωγής σε μικρά και μεγαλύτερα αρτοποιεία και ζαχαροπλαστεία. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι ελλείψεις στα σιτηρά έδωσαν νέα ώθηση στις τιμές και κάπως έτσι φτάσαμε σήμερα να “μετράμε” μια αύξηση στο ψωμί γύρω στο 22% σε σχέση με πέρσι και μια νέα να βρίσκεται προ των πυλών.
Έρχεται το «καλάθι του νοικοκυριού»
Το «καλάθι του νοικοκυριού», που τίθεται στη διάθεση των καταναλωτών την Τετάρτη, δεν φιλοδοξεί να βάλει τέλος στο φαύλο κύκλο των ανατιμήσεων, αλλά να «φρενάρει» τις επιβαρύνσεις στον οικογενειακό προϋπολογισμό, τουλάχιστον σε κάποια βασικά είδη διατροφής. Το πόσο θα πετύχει αυτόν το στόχο θα φανεί λίαν συντόμως κι αφού αποσαφηνιστεί από τα super markets πώς ακριβώς θα μπορούν να ενημερώνονται οι πελάτες τους για αυτά τα είδη, τα οποία μάλιστα θα διαφοροποιούνται κάθε εβδομάδα, δίνοντας χαρακτήρα… σαφάρι.
Ένα ακόμα κρίσιμο ζήτημα, που έθιξε και η Επιτροπή Ανταγωνισμού στη γνωμοδότηση της, είναι πώς θα κινηθούν τα υπόλοιπα προϊόντα, που θα βρίσκονται εκτός «καλαθιού», δηλαδή με απλά λόγια αν θα σημειωθούν σημαντικές αυξήσεις στα αγαθά που δεν θα δεσμεύονται από τους όρους του «καλαθιού». Σε κάθε περίπτωση, η εναλλαγή των προϊόντων ανά εβδομάδα καθιστά εξαιρετικά δύσκολο για τους ίδιους τους καταναλωτές να παρακολουθούν τιμές- διακυμάνσεις και γι’ αυτό η παρουσία των ελεγκτικών Αρχών είναι «κλειδί».
Κρίνεται η συνέχεια των εταιρικών επιδοτήσεων στο πετρέλαιο θέρμανσης
Τα κακά νέα δεν περιορίζονται στις διεθνείς τιμές των σιτηρών. Το υπουργείο Οικονομικών είχε ποντάρει στην αποκλιμάκωση της τιμής του πετρελαίου, όπως θα περίμενε κανείς μετά τα πρώτα σημάδια της παγκόσμιας επιβράδυνσης ή και ύφεσης, αλλά οι αγορές είχαν διαφορετική άποψη.
Η στροφή από το φυσικό αέριο στο πετρέλαιο και τα παράγωγα του, σε συνδυασμό με τη μείωση της παραγωγής από τον ΟΠΕΚ, έδωσαν νέα ώθηση στο «μαύρο χρυσό», που κινείται πάνω από τα 95-96 δολάρια, ενώ ακόμα πιο έντονα ανοδικές είναι οι τάσεις στο diesel κίνησης και το πετρέλαιο θέρμανσης.
Με αυτά τα δεδομένα, στο οικονομικό επιτελείο περιμένουν κατ’ αρχάς πώς θα κινηθούν τα διυλιστήρια και οι εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών για το Νοέμβριο ήτοι αν θα συνεχίσουν την εκπτωτική πολιτική, η οποία σε συνδυασμό με την κρατική επιδότηση, κράτησαν την τελική τιμή του πετρελαίου θέρμανσης κάτω από τα 1,40 ευρώ. Αν όχι, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν.
Στον «αέρα» είναι και η απόφαση για την επιστροφή της επιδότησης στο πετρέλαιο κίνησης, το οποίο ειδικά στα νησιά «σημαδεύει» προς τα 2,50 ευρώ. Με δεδομένο ότι δεν απαιτείται νομοθετική ρύθμιση αλλά μια απλή ΚΥΑ, θεωρητικά μπορεί ακόμα και πριν από το τέλος της εβδομάδας να πάρει ΦΕΚ και να «ρίξει» τις τιμές σε διαχειρίσιμα επίπεδα.