Η Ελλάδα έχει μπει προ πολλού στο μικροσκόπιο των αγορών και οι προσδοκίες ή μάλλον οι απαιτήσεις είναι πολύ υψηλές.
Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας έχει προεξοφληθεί αλλά δεν θα πέσει σαν ώριμο φρούτο, οι προοπτικές της Ελλάδας φαντάζουν ιδανικές αλλά υπό την προϋπόθεση τολμηρών μεταρρυθμίσεων, οι ροές κοινοτικών κονδυλίων ως το τέλος της δεκαετίας ξεπερνούν ακόμα και το “πακέτο” του Σχεδίου Μάρσαλ αλλά θα πρέπει να αξιοποιηθούν καταλλήλως για να μη χαθεί μια ακόμα ευκαιρία, ίσως η τελευταία.
Ο Αθανάσιος Βαμβακίδης, υψηλόβαθμο στέλεχος της BoFA και συγκεκριμένα Managing Director και Global Head of Foreign Exchange Strategy στη Bank of America Merrill Lynch, αναλύει στο iefimerida τις προοπτικές για την Ελλάδα, τις ευκαιρίες που πρέπει να αξιοποιηθούν αλλά και τις προκλήσεις τόσο εντός όσο κι εκτός συνόρων. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Ελλάδα απαγορεύεται να επαναλάβει τα λάθη του όχι και τόσο μακρινού παρελθόντος, που την οδήγησαν στη χρεοκοπία και την απομάκρυναν από το σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ιστορική ευκαιρία για την ελληνική οικονομία, αλλά τι μπορεί να πάει στραβά;
«Η Ελλάδα έχει μια ιστορική ευκαιρία μπροστά. Οι πρόσφατες εκλογές οδήγησαν σε μια σταθερή κυβέρνηση με ισχυρή εντολή να εφαρμόσει βαθιές και εκτενείς μεταρρυθμίσεις για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ταυτόχρονα, η νέα κυβέρνηση διαθέτει πολλά κονδύλια για να χρηματοδοτήσει αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Αυτός ο μοναδικός συνδυασμός δεν έχει ξανασυμβεί στην Ελλάδα.
Αυτή είναι η στιγμή να αντιμετωπιστούν επιτέλους οι διαρθρωτικές αδυναμίες μιας δεκαετίας. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία. Η πλήρης εκμετάλλευση αυτής της ευκαιρίας θα μπορούσε να μεταμορφώσει την ελληνική οικονομία και να βελτιώσει ουσιαστικά τις μακροπρόθεσμες δυνατότητές της. Η σπατάλη της θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανισορροπίες που θα μπορούσαν τελικά να οδηγήσουν σε μια άλλη κρίση.
Πολλές μεταρρυθμίσεις έγιναν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια και μετά τη σοβαρή κρίση της τελευταίας δεκαετίας, αλλά πολλά μένουν να γίνουν. Πράγματι, ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της εορταστικής του ομιλίας μετά τις εκλογές, για να τονίσει την επείγουσα ανάγκη εφαρμογής περισσότερων μεταρρυθμίσεων. Η ατζέντα περιλαμβάνει την υγεία, την εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη και άλλους τομείς που άμεσα ή έμμεσα θα συνεχίσουν να βελτιώνουν το επενδυτικό κλίμα.
Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και το μερίδιο των επενδύσεων της Ελλάδας παραμένουν πολύ κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα, παρά τις αξιοσημείωτες βελτιώσεις τα τελευταία χρόνια. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις μπορούν να δώσουν στην οικονομία την ώθηση που χρειάζεται για να προχωρήσει πέρα από αυτά τα επίπεδα. Η μακροπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη παραμένει χαμηλή στην Ελλάδα, πολύ κάτω από το 2% σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αλλά θα μπορούσε να αυξηθεί πολύ πάνω, μετά από αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Και φυσικά αυτό δεν αφορά μόνο στην ανάπτυξη, αλλά και τη συνολική ποιότητα ζωής στην Ελλάδα και τη δημιουργία ίσων ευκαιριών για όλους.
«Η κυβέρνηση έχει τα κεφάλαια για να επενδύσει στο μέλλον»
Και η ελληνική κυβέρνηση έχει τα κεφάλαια που χρειάζονται για να εφαρμόσει αυτές τις μεταρρυθμίσεις και να επενδύσει στο μέλλον. Η Ελλάδα λαμβάνει ήδη σημαντική χρηματοδότηση από το RRF της ΕΕ, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της θα έρθει την επόμενη πενταετία. Επιπλέον, η κυβέρνηση υπεραποδίδει τους δημοσιονομικούς της στόχους και έχει πλήρη πρόσβαση στην αγορά, με προ κρίσης spreads. Το Χρέος παραμένει υψηλό, αλλά με πολύ μεγάλη διάρκεια και πολύ χαμηλά και σταθερά επιτόκια. Η αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα, πολύ πιθανό μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, θα προσελκύσει επίσης περισσότερες επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα.
Μια κυβέρνηση προσανατολισμένη στις μεταρρυθμίσεις, με πολύ ισχυρή εντολή και τα κεφάλαια που χρειάζεται για να εφαρμόσει το μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα. Τι θα μπορούσε ενδεχομένως να πάει στραβά;
Αν και η Ελλάδα θα μπορούσε σίγουρα να βελτιώσει τις οικονομικές της προοπτικές και τη θέση της επενδύοντας αυτούς τους τεράστιους πόρους με τον σωστό τρόπο, θα μπορούσε επίσης να δημιουργήσει ανισορροπίες και κινδύνους διαφορετικά. Η δαπάνη αυτών των κεφαλαίων για μη παραγωγικά έργα ή κατανάλωση, με ταυτόχρονη καθυστέρηση ή εγκατάλειψη των μεταρρυθμίσεων, απλώς θα οδηγήσει σε υψηλό πληθωρισμό, μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, απώλεια ανταγωνιστικότητας και εισοδηματικές ανισότητες.
Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η τελευταία είναι πιο κοντά στην εμπειρία της Ελλάδας στα χρόνια που οδήγησαν στην ελληνική κρίση της τελευταίας δεκαετίας, όταν η πρόσβαση στην αγορά ήταν εύκολα διαθέσιμη και διάφορες κυβερνήσεις εφησυχάζονταν και απέφευγαν τις μεταρρυθμίσεις.
«Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες δυσκολεύονται να μειώσουν τον πληθωρισμό»
Το παγκόσμιο περιβάλλον δεν θα είναι εύκολο. Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες δυσκολεύονται να μειώσουν τον πληθωρισμό. Τα επιτόκια είναι πιθανό να παραμείνουν υψηλά για το άμεσο μέλλον. Μια σκληρή προσγείωση της παγκόσμιας οικονομίας αποτελεί κίνδυνο τα επόμενα 1-2 χρόνια. Η Ευρώπη ειδικότερα διέρχεται από έναν σημαντικό μετασχηματισμό για την αντιμετώπιση γεωπολιτικών κινδύνων, την αύξηση της ενεργειακής ανεξαρτησίας και τη μείωση της εξάρτησης από την Κίνα. Η ελληνική οικονομία έχει καλλίτερες επιδόσεις από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά δεν θα μείνει απρόσβλητη από κραδασμούς στον υπόλοιπο κόσμο.
Ωστόσο, η Ελλάδα αξίζει αυτή την ιστορική ευκαιρία μετά τον πόνο που πέρασε η χώρα κατά την πρόσφατη κρίση της. Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να αποφύγει τα λάθη του παρελθόντος, να αντιμετωπίσει τους κινδύνους στο δρόμο και ό,τι κι αν γίνει να επιμείνει στην ατζέντα των μεταρρυθμίσεων. Πρέπει όλοι να ευχηθούμε στην Ελλάδα καλή τύχη σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια».