«Ήτανε στραβό το κλήμα...», λέει η γνωστή παροιμία, που ταιριάζει γάντι με τις επιπτώσεις της «Ελπίδας» στην επάρκεια και φυσικά στις τιμές των οπωροκηπευτικών.
Στις μισοάδειες λαϊκές, οι πάγκοι χθες ήταν φωτιά και λάβρα σε συγκεκριμένα είδη, που σύμφωνα με τους ίδιους τους παραγωγούς και τους εμπόρους, είναι και θα παραμείνουν σε έλλειψη, λόγω της δυσκολίας των μετακινήσεων αλλά και του παγετού. Κουνουπίδια, κολοκύθια, μελιτζάνες, αγγουράκια πέταγαν «φωτιές», ενώ ακόμα και οι χονδρικές τιμές της περασμένης Δευτέρας, δηλαδή πριν από τα προβλήματα που προκάλεσε η «Ελπίδα», αποτύπωναν σημαντικές αυξήσεις σε σχέση με πέρσι.
Κατακόρυφη η αύξηση τιμής των προϊόντων στις λαϊκές
Σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Κεντρικής Αγοράς (ΟΚΑΑ), η επικρατούσα τιμή στα αγγουράκια ήταν 2,30 ευρώ το κιλό, όταν πέρυσι ήταν μόλις 1 ευρώ. Τα κολοκύθια πωλούνταν προς 1,50 ευρώ, δηλαδή 0,20 ευρώ παραπάνω από πέρυσι και 0,30 ευρώ ακριβότερα από την προηγούμενη εβδομάδα. Στα κουνουπίδια η επικρατέστερη τιμή ήταν 1,10 ευρώ έναντι 0,43 ευρώ πέρυσι, στις μελιτζάνες 2,80 ευρώ έναντι 2 ευρώ πέρυσι και 1,80 ευρώ την περασμένη εβδομάδα, στα μπρόκολα 1,60 ευρώ δηλαδή 1 ευρώ ακριβότερα από πέρυσι, ενώ οι πιπεριές μοιάζουν με είδος πολυτελείας αφού έφτασαν να πωλούνται προς 2,20 ευρώ το κιλό έναντι 1,30 ευρώ πέρυσι.
«Πονοκέφαλος» και για τις διεθνείς τιμές των αγροτικών προϊόντων
Εκτός από τους ενδογενείς παράγοντες, που ωθούν προς τα πάνω τις τιμές στα οπωροκηπευτικά, οι καταναλωτές έχουν κάθε λόγο να προβληματίζονται από την εικόνα και πολύ περισσότερο από τις εκτιμήσεις για τις διεθνείς τιμές των τροφίμων και δη των αγροτικών προϊόντων.
Σε υψηλό 10ετίας οι τιμές των τροφίμων
Σύμφωνα με την ανάλυση του ειδικού τμήματος της Τράπεζας Πειραιώς, η διεθνής αγορά των αγροτικών προϊόντων συνεχίζει να καταγράφει υψηλές αποδόσεις για μια ακόμα χρονιά (δείκτης αγροτικών προϊόντων +26,61% το 2021). Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες, το αυξημένο κόστος στις τιμές των λιπασμάτων και πρώτων υλών, η εκτίναξη των διεθνών τιμών ενέργειας, οι σοβαρές ελλείψεις εργατικού δυναμικού και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, εξαιτίας της πανδημίας, δημιούργησαν την τέλεια αγροτική καταιγίδα, ενισχύοντας τις τιμές των τροφίμων στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας.
Οι υψηλές τιμές ήρθαν για να μείνουν...
Το χειρότερο είναι, όμως, ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις των αναλυτών, αυτό δεν είναι κάτι παροδικό, καθώς οι υψηλές τιμές τροφίμων πιθανά να διατηρηθούν για τους επόμενους 12-18 μήνες. Κι αυτό αποδίδεται στους νέους προβληματισμούς και τις ανησυχίες, που δημιουργεί ήδη η μετάλλαξη Όμικρον, συντηρώντας ταυτόχρονα, ένα αυξημένο επίπεδο πληθωρισμού στην παγκόσμια διεθνή οικονομία. Οι αυξημένες τιμές των τροφίμων αποτυπώθηκαν και στο ταμπλό των αγορών γεωργικών εμπορευμάτων, με τις τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων, στο σιτάρι (+20,34%), στο καλαμπόκι (+22,57%), στο ρύζι (+17,98%), στα βοοειδή (+20,76%), στη ζάχαρη (+21,89%), στο βαμβάκι (+44,14%) και στον χυμό πορτοκαλιού (+18,70%), να καταγράφουν νέα ιστορικά υψηλά.
Η διεύρυνση του ελλείμματος στις επιμέρους αγορές μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, σχεδόν στο σύνολο των παραπάνω αγροτικών προϊόντων, λόγω της ξηρασίας και των μεταβαλλόμενων θερμοκρασιών, φαίνεται να έπληξε σημαντικά βασικούς παραγωγούς, ενισχύοντας, σημαντικά, τις τιμές τους για τους καταναλωτές. Επίσης, η προσπάθεια που κατέβαλαν πολλά κράτη –όπως η Ρωσία– με την επιβολή φόρων και δασμών, σε μια προσπάθεια περιορισμού των εξαγωγών, ενέτεινε τις πιέσεις διεθνώς, οδηγώντας τις τιμές σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα.
Τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, που προκάλεσε η πανδημία το 2021, πιθανά θα συνεχίσουν να υφίστανται και στο Α΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς. Ωστόσο, τα μηνύματα από το μέτωπο της πανδημίας φαίνεται να δίνουν έναν τόνο αισιοδοξίας, για πιθανό τέλος της μέσα στο 2022. Παρόλα αυτά, οι προκλήσεις για τον αγροτοδιατροφικό τομέα το 2022 παραμένουν, με το ενεργειακό κόστος (περαιτέρω ενίσχυση διεθνών πετρελαϊκών τιμών) και το κόστος καλλιέργειας (περαιτέρω αύξηση στις τιμές λιπασμάτων) να καθιστά ασύμφορες τις καλλιέργειες, επηρεάζοντας αρνητικά την παραγωγή. Επιπλέον οι καιρικές συνθήκες (φαινόμενο la-Ninia) θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την παραγωγή, επιδεινώνοντας τη σχετική διαθεσιμότητα των αγροτικών προϊόντων πιθανά μέχρι τον Μάρτιο του 2022.
Ειδικά για το σιτάρι, που επηρεάζει μια ευρεία γκάμα τελικών προϊόντων για τους καταναλωτές, εκτιμάται ότι αν και οι τιμές του πρόσφατα δέχθηκαν πίεση, η αγορά αναμένει περαιτέρω άνοδο της τιμής του, προερχόμενη από την έναρξη της επιβολής δασμών από τη Ρωσία, στο πλαίσιο επάρκειας ποσοτήτων σιταριού στην εγχώρια αγορά, ενώ εκτιμάται ενίσχυση των εισαγωγών σιταριού από την Κίνα, στο πλαίσιο αλλαγής διατροφικών συνηθειών.