Σε μια νομική μάχη που μπορεί να υπονομεύσει το ευρώ κινδυνεύουν να εμπλακούν η Γερμανία και η ΕΕ μετά τις απειλές χθες της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για εκκίνηση διαδικασίας κατά του Βερολίνου για την απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης σχετικά με το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ.
Την ώρα που η πανδημία του κορωνοϊού σαρώνει την ΕΕ, η κόντρα Γερμανίας – Κομισιόν μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις για το ίδιο το ευρωπαϊκό εγχείρημα και τη νομισματική πολιτική της Ένωσης, σημειώνει το Bloomberg. Κι εξηγεί ποια μπορεί να είναι τα επόμενα βήματα σ’ αυτή την αντιπαράθεση.
Τι μπορεί να επικαλεστεί η Κομισιόν
Το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο αμφισβητώντας προηγούμενη απόφαση του 2018 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ζήτησε από την ΕΚΤ να αιτιολογήσει την πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης.
Οι Γερμανοί δικαστές είπαν ότι οι ευρωπαίοι ομόλογοί τους υπερέβησαν τις εξουσίες τους όταν στήριξαν την πολιτική της ΕΚΤ, σε μια ξεκάθαρη πρόκληση προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, που συστήθηκε πριν από 68 χρόνια, προκαλώντας την αντίδραση της προέδρου της Κομισιόν, που τόνισε χθες ότι «τον τελευταίο λόγο στο δίκαιο της ΕΕ» έχει πάντα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και κανένα άλλο.
Πώς μπορεί να η Κομισιόν να κινήσει «διαδικασία επί παραβάσει» του δικαίου της ΕΕ εναντίον ενός κράτους μέλους
Η Κομισιόν είναι αρμόδια να παρακολουθεί κατά πόσον τα κράτη μέλη συμμορφώνονται με το κοινοτικό δίκαιο κι όταν διαπιστώνει παραβάσεις καλείται να αναλάβει δράση. Σε πρώτη φάση ενημερώνει το κράτος μέλος για την παράβαση και προσπαθεί να διαπραγματευτεί κάποια λύση.
Σε περίπτωση, όμως, που δεν υπάρξει αποτέλεσμα, τότε η Κομισιόν κινεί «διαδικασία επί παραβάσει».
Υπάρχει κίνδυνος να καταλήξει η υπόθεση στο δικαστήριο;
Η προειδοποίηση της προέδρου της Κομισιόν Φον ντερ Λάιεν σε επιστολή της προς τον Γερμανό ευρωβουλευτή Σβεν Γκίγκολντ, δεν συνεπάγεται απαραίτητη εκκίνηση της διαδικασίας αυτής, αλλά σε πρώτη φάση μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά. «Από την άλλη πλευρά η Κομισιόν δεν μπορεί να αγνοήσει έτσι απλά αυτή την πρόκληση», λέει ο Μιγκέλ Μαδούρο, πρώην γενικός εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Ειδάλλως μπορεί να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Γερμανίας κι άλλα κράτη μέλη. «Τι θα έκανε η Κομισιόν αν έκανε κάτι τέτοιο το Πολωνικό ή το Ουγγρικό Συνταγματικό Δικαστήριο;», σημειώνει.
Οι «διαδικασίες επί παραβάσει» δεν είναι ασυνήθιστες, αλλά οι περισσότερες δεν γίνονται ευρέως γνωστές επειδή συχνά αφορούν σε πολύ τεχνικά ζητήματα. Ωστόσο, συχνά επιλύονται με ένα είδος δούναι και λαβείν όταν τα κράτη μέλη αποφασίζουν να αποδεχθούν τις εισηγήσεις της Κομισιόν ή σε κάποιες περιπτώσεις με πρώστιμα.
Ποιον θα σύρει η Κομισιόν στο δικαστήριο; Την κυβέρνηση Μέρκελ ή τους δικαστές της Καρλσρούης;
Η Κομισιόν μπορεί να κινηθεί νομικά μόνον εναντίον κρατών μελών εφόσον ένας θεσμός τους – ακόμη και δικαστήριο – κατηγορηθεί για παραβίαση του κοινοτικού δικαίου. Αν υλοποιήσει την απειλή της, η υπόθεση θα καταλήξει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, την απόφαση του οποίου αμφισβήτησαν στις 5 Μαϊού οι Γερμανοί δικαστές της Καρλσρούης. Την απόφαση του 2018 για το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ είχαν λάβει 15 δικαστές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο από τη στιγμή που διαθέτει συνολικά 27, μπορεί να διασφαλίσει ότι δεν θα είναι οι ίδιοι που θα αποφανθούν τώρα για την υπόθεση.
Πίσω από την κόντρα Κομισιόν – Βερολίνου κρύβεται η δυσαρέσκεια Γερμανών αντιπάλων της συγκεκριμένης πολιτικής της ΕΚΤ, την οποία επιχειρούσαν να προσβάλουν με προσφυγές στο συνταγματικό δικαστήριο της Καρλσρούης, σημειώνει το Bloomberg. Από την πλευρά του, ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας – και νυν πρόεδρος της Μπούντεσταγκ – Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αν και έχει αποκτήσει τη φήμη γερακιού, προειδοποίησε ότι μπορεί να απειληθεί ακόμη και η επιβίωση του ευρώ αν επιτραπεί σε κράτη μέλη να αμφισβητούν την εξουσία του ευρωπαϊκού δικαστηρίου.