Αποκαλυπτικά για την πορεία των μισθών στην Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης είναι τα στοιχεία της σχετικής έκθεσης του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ που δόθηκαν στη δημοσιότητα.
Κατά το 2010 οι μέσες μηνιαίες τακτικές αποδοχές ανέρχονταν σε 1.247 ευρώ, ενώ το 2018 είχαν πέσει στα 898 ευρώ, κάτι που μεταφράζεται σε μείωση μισθών κατά 28% μέσα στην 8ετία. Αναλυτικότερα, το 2010 οι μέσες τακτικές αποδοχές στην πλήρη απασχόληση ήταν 1.394 ευρώ και το 2018 είχαν φτάσει στα 1.111 ευρώ, ενώ στην μερική απασχόληση τα 562 ευρώ το 2010 έγιναν 375 ευρώ το 2018.
Τετραπλασιάστηκε ο αριθμός των εργαζομένων με 250 ευρώ
Βάσει των ίδιων στοιχείων, από το 2010 έως το τέλος του 2018 σχεδόν τετραπλασιάστηκε ο αριθμός όσων αμείβονται με έως 250 ευρώ (64.000 το 2010, 190.927 το 2015 και 251.020 το 2018). Το 2018 στον ιδιωτικό τομέα 251.000 άτομα αμείβονταν με μισθό έως 250 ευρώ. Την ίδια ώρα, 3πλασιάστηκε ο αριθμός όσων λαμβάνουν 500-600 ευρώ. Το 2018 στον ιδιωτικό τομέα 571.000 άτομα – δηλαδή ένας στους τέσσερις – αμείβονταν με μισθό έως 500 ευρώ.
Η ανεργία τα τελευταία χρόνια έχει σημειώσει κάμψη. Ωστόσο η πλειονότητα των νέων προσλήψεων αφορά θέσεις ευέλικτων μορφών απασχόλησης. Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης αν υπολογίσουμε την αποθάρρυνση αναζήτησης εργασίας και την αναγκαστική υποαπασχόληση ( 234 χιλιάδες άτομα) η πραγματική ανεργία φθάνει το 25% . Το ποσοστό εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει κάτω από 10% στα μέσα της δεκαετίας 2020-2030.
Τι συνέβη με την αύξηση του κατώτατου μισθού
Όσον αφορά την αύξηση του κατώτατου μισθού και την κατάργηση του υποκατώτατου μισθού, η οποία αντιστοιχεί σε αύξηση 27% για τους νέους κάτω των 25 ετών, αντισταθμίζουν περίπου το μισό της αρχικής μισθολογικής μείωσης των εργαζομένων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό.
Πάντως οι συντάκτες της έκθεσης εκτιμούν ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού αναμένεται να έχει θετική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα, καθώς ένα υψηλότερο επίπεδο του κατώτατου μισθού συμβάλλει στη σταθεροποίηση της. Ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με την Πορτογαλία και κάτω από την Ισπανία ενώ στην κορυφή της λίστα παραμένει το Λουξεμβούργο.
Η εκτίμηση της ΓΣΕΕ για τα επόμενα χρόνια
Η ΙΝΕ-ΓΣΣΕ, πάντως, είναι πιο αισιόδοξη για τη φετινή χρονιά, σημειώνοντας ότι η δημοσιονομική επέκταση που προβλέπει ο προϋπολογισμός του 2019 σε συνδυασμό με την πιθανή εφαρμογή των πρόσφατα εξαγγελθέντων επεκτατικών παρεμβάσεων αποτελούν θετικές εξελίξεις, εφόσον δεν χρηματοδοτηθούν με δανειακό κεφάλαιο. Δρώντας σταθεροποιητικά και επεκτατικά στην ιδιωτική δαπάνη, θα επιφέρουν θετικές επιπτώσεις στη δυναμική της οικονομίας, η οποία εξακολουθεί να στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην κατανάλωση, αλλά και στη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος ως αποτέλεσμα της ενίσχυσης των ροών ρευστότητας.
Επιπλέον, όπως τονίζεται στην έκθεση, «τα υπερπλεονάσματα των τελευταίων ετών έχουν συμβάλει στην αναβάθμιση της χρηματοπιστωτικής φερεγγυότητας του δημόσιου τομέα. Δεδομένης όμως της απουσίας ισχυρής επεκτατικής δυναμικής και της εύθραυστης χρηματοπιστωτικής κατάστασης του ιδιωτικού τομέα, η διατηρήσιμη αναβάθμιση της πιστοληπτικής φερεγγυότητας της οικονομίας θα εξαρτηθεί -μεταξύ άλλων- από την ενίσχυση και τη μονιμοποίηση μέτρων στήριξης του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών σε συνδυασμό με την ενεργοποίηση των δημόσιων επενδύσεων.
Βελτιωμένοι οι δείκτες φτώχειας
Όσον αφορά τους δείκτες φτώχειας και ανισότητας η έκθεση σημειώνει ότι από το 2014 και μετά οι δείκτες φτώχειας και οικονομικής ανισότητας σημειώνουν βελτίωση. Ενδεικτικά ο δείκτης φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού εμφανίζει σταθερή υποχώρηση επί τρία συναπτά έτη από 36% το 2014 σε 34,8% το 2017. Καθοριστικός παράγοντας για τη συγκράτηση του ποσοστού φτώχειας στην Ελλάδα σε σχέση με την ΕΕ συνιστούν οι μεταβιβαστικές πληρωμές, και ειδικά εκείνη των συντάξεων. Ωστόσο, η αύξηση της απασχόλησης και των συνολικών εισοδημάτων στα ελληνικά νοικοκυριά που σημειώνεται τα τελευταία έτη έχει συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης από τις κοινωνικές μεταβιβάσεις. Όσον αφορά τις επιμέρους κοινωνικές ομάδες, το 2017 παρατηρείται σχετική βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους σε σχέση με το 2016, με εξαίρεση τους μισθωτούς εργαζομένους.
Υποχωρεί η ανεργία, αλλά...
Όσον αφορά την αγορά εργασίας, κατά το 2018 το ισοζύγιο προσλήψεων και αποχωρήσεων στον ιδιωτικό τομέα εμφανίζεται θετικό για έκτη συνεχόμενη χρονιά. Ειδικότερα με βάση τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ , οι προσλήψεις ανήλθαν σε 2.668.923 θέσεις εργασίας, ενώ οι αποχωρήσεις σε 2.597.920 με αποτέλεσμα την καθαρή αύξηση της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα κατά 141.003 νέες θέσεις εργασίας.
Σύμφωνα με την έκθεση «οι ροές απασχόλησης των τελευταίων ετών δημιουργούν αισιοδοξία, ωστόσο η κατάσταση της αγοράς εργασίας σε όρους ποιότητας νέων θέσεων εργασίας και προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων απέχει από το να θεωρείται ικανοποιητική».
Σύμφωνα με τον επιστημονικό διευθυντή του ΙΝΕ ΓΣΕΕ Γ. Αργείτη, όσον αφορά τη μείωση που έχει σημειώσει η ανεργία στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον κ. Αργείτη, οφείλεται στη διαρροή νέων στο εξωτερικό, στην υλοποίηση προγραμμάτων απασχόλησης από τον ΟΑΕΔ και στη δημιουργία θέσεων εργασίας από τον ιδιωτικό τομέα, με επισφαλείς όμως σχέσεις απασχόλησης και χαμηλούς μισθούς.