Ο πόλεμος στην Ουκρανία αύξησε τις τιμές στα ενεργειακά προϊόντα και προκάλεσε βάσιμες ανησυχίες για τον εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο.
Πλέον η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι υποχρεωμένη να αναζητήσει τρόπους ώστε να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Στο πλαίσιο αυτό και η Ελλάδα αλλάζει τη στρατηγική της και δια στόματος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προανήγγειλε την επανέναρξη των θαλάσσιων ερευνών για κοιτάσματα υδρογονανθράκων στη χώρα μας και ειδικότερα φυσικού αερίου.
Η προσπάθεια αυτή έχει αρχίσει από το 2016 αλλά δεν προχώρησε ούτε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Ο βασικός λόγος ήταν ότι η προσπάθεια αυτή συνέπεσε με τη «στροφή» της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην καθαρή πράσινη ενέργεια αλλά και από το γεγονός ότι οι τιμές των υδρογονανθράκων είχαν υποχωρήσει ώστε να μη συμφέρει η εξόρυξη του προϊόντος ακόμη και αν το κοίτασμα ήταν πλούσιο. Παράλληλα, οι οικολογικές οργανώσεις αντιδρούν και με προσφυγές είχαν μπλοκάρει εν τη γενέσει τους τις έρευνες.
Η κυβέρνηση έχει τρεις σοβαρούς λόγους ώστε να επανεκκινήσει τις έρευνες:
α) Είναι υποχρεωμένη απέναντι στον ελληνικό λαό να διαπιστώσει αν η χώρα έχει ή όχι κοιτάσματα φυσικού αερίου για να σταματήσει η παραφιλολογία, είτε ότι είμαστε το νέο Κατάρ, είτε ότι δεν υπάρχει ίχνος φυσικού αερίου στους πυθμένες σε Ιόνιο και Νοτιοδυτικά της Κρήτης.
β) Η χαρτογράφηση των πυθμένων «δείχνει» ότι υπάρχει κοίτασμα. Την ακριβή ποσότητα θα τη δείξουν οι σεισμικές έρευνες και οι ερευνητικές γεωτρήσεις. Ιδίως στη νότια Κρήτη οι προσδοκίες είναι μεγάλες, καθώς ακριβώς στην Ανατολική Μεσόγειο σε Αίγυπτο και Ισραήλ έχουν ανακαλυφθεί δύο μεγάλα κοιτάσματα από τα οποία ήδη παράγεται και πωλείται φυσικό αέριο. Το Λεβιάθαν στο Ισραήλ με αποθέματα 22 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια και το Zop της Αιγύπτου με 30 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Το τελευταίο ανακαλύφθηκε το 2015 και μπήκε σε παραγωγή τρία χρόνια μετά δίνοντας το «φιλί της ζωής» στην οικονομία της Αιγύπτου. Το Λεβιάθαν ανακαλύφθηκε το 2010 και μπήκε στην παραγωγή το 2019. Στην αρχή κάλυψε τις ανάγκες της χώρας και τώρα περνά στη δεύτερη φάση των εξαγωγών ώστε να αποσβεστούν τα επενδεδυμένα κεφάλαια.
γ) Αν οι έρευνες είναι πετυχημένες η Ελλάδα θα εξασφαλίσει την ενεργειακή της επάρκεια και η χώρα θα καταστεί ενεργειακός κόμβος (hub) για την Ευρώπη.
Σήμερα άδειες για παραχώρηση θαλάσσιων οικοπέδων έχουν τα Ελληνικά Πετρέλαια σε δύο κομμάτια στο βόρειο Ιόνιο και η κοινοπραξία Τotal-ExxonMobil-ΕΛΠΕ στα δύο θαλάσσια blocks δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Στην Κρήτη οι έρευνες έχουν «παγώσει» λόγω των προσφυγών από οικολογικές οργανώσεις κατά της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Τέσσερις φορές τα τελευταία τρία χρόνια έχει αναβληθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας η εκδίκαση της υπόθεσης.
Τι περιμένει να ακούσει η αγορά από τον Πρωθυπουργό
Ο πρωθυπουργός θα κάνει ίσως και αυτή την εβδομάδα ανακοινώσεις για το σχέδιο της κυβέρνησης ώστε να πάρουν πάλι μπρος οι έρευνες.
Η αγορά αναμένει με ενδιαφέρον τις εξαγγελίες και επισημαίνει τι θα πρέπει να αλλάξει: Κατ΄αρχάς μείωση της γραφειοκρατίας. Οι έρευνες για υδρογονάνθρακες θα πρέπει να ενταχθούν στις στρατηγικές επενδύσεις. Ετσι θα προκύψουν fast track διαδικασίες για μια επένδυση που είναι από τη φύση της χρονοβόρα. Ειδικότερα, θα πρέπει να γίνουν δισδιάστατες και τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες που διαρκούν 2-3 χρόνια, μετά ερευνητικές γεωτρήσεις για άλλα τουλάχιστον 2 χρόνια και η φάση παραγωγής αερίου θα μπορούσε να ξεκινήσει από το 2029.
Μέχρι σήμερα η εμπειρία δείχνει ότι μπορεί μια εταιρεία να έχει στα χέρια της μια σύμβαση με το κράτος για έρευνα αλλά η πραγματικότητα ακυρώνει αυτή τη σύμβαση. Είτε, από τη γραφειοκρατία της διοίκησης, είτε από την αντίδραση τοπικών συμφερόντων.
Εκεί πρέπει να στοχεύσουν οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού: φιλικό πλαίσιο προς τους επενδυτές και επίσπευση των διαδικασιών. Το 2016 και 2017 ήταν πραγματικά έκπληξη η συμμετοχή μεγάλων εταιρειών όπως ExxonMobil, Total και Repsol σε έρευνες στην Ελλάδα. Η Repsol ήδη έχει αποχωρήσει και σήμερα δεν γνωρίζουμε τις προθέσεις των υπολοίπων. Αλλωστε, η Ελλάδα είναι μια περιοχή, «παρθένα» στην παραγωγή φυσικού αερίου και με εξαιρετικά περιορισμένη υφιστάμενη παραγωγή πετρελαίου, οπότε το ρίσκο της έρευνας είναι ακόμη μεγαλύτερο για τον επενδυτή.
Θετικά δείγματα από τις έρευνες των ΕΛΠΕ στο Ιόνιο
Σύμμαχος βεβαίως της κυβέρνησης στην επανέναρξη των ερευνών είναι οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου που περιορίζουν το επενδυτικό ρίσκο. Θα πρέπει να επισημανθεί πως η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) έχει κατά καιρούς αναφέρει πως εκτιμά ότι τα αποθέματα φυσικού αερίου σε ελληνικό έδαφος αξίζουν περί τα 250 δις ευρώ.
Πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ κ. Ανδρέας Σιάμισιης υποστήριξε πως η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει τους δικούς της πόρους φυσικού αερίου. Οπως έκανε γνωστό, τα ΕΛΠΕ ολοκλήρωσαν με επιτυχία τις πρώτες σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο με καλές περιβαλλοντικές επιδόσεις. Θα ακολουθήσουν οι τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες και ενδεχομένως να υπάρχει δυνατότητα εξόρυξης σε πέντε χρόνια από σήμερα. Για την περιοχή της Κρήτης επιβεβαίωσε την πρόθεση της κυβέρνησης να επιταχύνει τις διαδικασίες και επισήμανε ότι οι προσφυγές και οι εκκρεμότητες που δημιουργούν αποτρέπουν τους σοβαρούς επενδυτές.