«Ενός κακού μύρια έπονται», λέει το σοφό ρητό, που ταιριάζει γάντι με την «αμαρτωλή» ιστορία των εσόδων του ΦΠΑ.
Οι εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποκαλύπτουν κάθε χρόνο τις επώδυνες απώλειες λόγω φοροδιαφυγής, οι οποίες υπολογίζονται σε τουλάχιστον 25 δισ. ευρώ την τελευταία εξαετία. Η ανάλυση των ληξιπρόθεσμων οφειλών στις εφορίες από το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, ρίχνει φως σε μια ακόμα πτυχή: τα περισσότερα «φέσια» είναι από ΦΠΑ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το συνολικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο στο τέλος του Ιουλίου διαμορφώθηκε στα 107,3 δισ. ευρώ. Ποσοστό 24,5%, που αντιστοιχεί σε 26,3 δισ. ευρώ, αφορά σε οφειλές που χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτες είσπραξης, δηλαδή σε χρέη θεωρείται ότι είναι αδύνατον να εισπραχθούν. Αφορούν, για παράδειγμα, σε περιπτώσεις στις οποίες ο οφειλέτης και οι συνυπόχρεοί του δεν διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία και ολοκληρώθηκε η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών, ακινήτων και απαιτήσεων του οφειλέτη ή και έπαυσαν οι εργασίες πτώχευσης αν πρόκειται για πτωχό.
Εξετάζοντας την ποιοτική διάρθρωση του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, το 59,4% αυτού, που αντιστοιχεί σε 48,1 δισ. ευρώ, πηγάζει από φορολογικές οφειλές. Το υπόλοιπο προέρχεται από άλλες κατηγορίες οφειλής, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό είσπραξης (πρόστιμα, δικαστικά έξοδα κ.λπ.). Από αυτήν τη δεξαμενή χρεών, το μεγαλύτερο ποσοστό (47,3%) αφορά στον ΦΠΑ, καθώς οι οφειλές αγγίζουν τα 22,7 δισ. ευρώ.
Είναι, άλλωστε, ενδεικτικό ότι κάθε χρόνο το ποσοστό συμμόρφωσης, δηλαδή οι εμπρόθεσμες πληρωμές ΦΠΑ, σπανίως ξεπερνά το 85%. Πέρσι ο οφειλόμενος ΦΠΑ ήταν 16,115 δισ. ευρώ, ωστόσο οι εμπρόθεσμες πληρωμές περιορίστηκαν στα 13,677 δισ. ευρώ.
Οι πιο «μεγάλοι» βάζουν το μεγαλύτερο «φέσι»
Ένα ακόμα στοιχείο που «χτυπάει» στο μάτι είναι το προφίλ των οφειλετών, δηλαδή ποιοι χρωστάνε στην Εφορία.
Στο τέλος Ιουλίου η ΑΑΔΕ «μετρούσε» 3.829.531 οφειλέτες, δηλαδή 155.373 λιγότερους από πέρσι. Η εν λόγω μείωση προέρχεται από τις χαμηλότερες κατηγορίες οφειλής (μέχρι 10.000 ευρώ), με τον αριθμό των οφειλετών να μειώνεται κατά 171.116 πρόσωπα. Αντιθέτως, αύξηση του αριθμού των οφειλετών καταγράφεται σε υψηλότερες οφειλές, με τη μεγαλύτερη να εντοπίζεται στην κατηγορία μεταξύ 10.000 και 100.000 ευρώ (κατά 12.864 πρόσωπα).
Τι γίνεται στα... ρετιρέ; Αυτοί που χρωστάνε πάνω από 1 εκατ. ευρώ ο καθένας έφτασαν στους 9.487. Αποτέλεσμα; Στο εύρος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ συγκεντρώνεται το 77% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου και μόλις το 0,2% των οφειλετών, τουτέστιν αυτοί οι περίπου 9.500 οφειλέτες χρωστάνε συνολικά 82,5 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 12 δισ. ευρώ χρωστάνε οι περίπου 45.000 με χρέη από 100.000 ως 1 εκατ. ευρώ.
Στα αζήτητα οι ρυθμίσεις
Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν και τα «φέσια» διατηρούνται στα ύψη, οι οφειλέτες δεν μπαίνουν σε ρυθμίσεις είτε γιατί δεν θέλουν είτε γιατί δεν μπορούν. Είναι ενδεικτικό ότι 213 χιλιάδες ρυθμίσεις που βρίσκονταν στην «γκρίζα» ζώνη (εξυπηρετούνταν περιστασιακά), χάθηκαν οριστικά, αφού οι οφειλέτες δεν ανταποκρίθηκαν ούτε στην τελευταία ευκαιρία διακανονισμού.
Τα τελευταία στοιχεία έδειξαν ότι μόλις το 4,6% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου βρίσκεται σε ρύθμιση, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 3,7 δισ. ευρώ. Το κερασάκι στην τούρτα; Το υψηλότερο ποσοστό ρυθμισμένων οφειλών φυσικών προσώπων εντοπίζεται μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ (19,1%) και αγγίζει το 21,4% για ποσά από 2.000 έως 3.000 ευρώ. Αντιθέτως, μόλις το 0,1% των οφειλών άνω του 1 εκατ. ευρώ είναι σε κάποιου είδους ρύθμιση. Κοινώς, αυτοί που δεν θέλουν να έχουν ανοικτούς λογαριασμούς με την Εφορία είναι οι «μικροί».
Μέχρι τέλος του Ιουλίου είχαν υποστεί μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης 1.536.443 οφειλέτες, δηλαδή περίπου 37.000 παραπάνω από την αρχή του έτους. Στον... προθάλαμο κατασχέσεων και πλειστηριασμών βρίσκονται άλλα 588.000 φυσικά και νομικά πρόσωπα.