Αυξάνονται σε όλο τον κόσμο οι ανησυχίες για την παγκόσμια οικονομία και τους κινδύνους για νέα ύφεση, που αποτυπώνονται και στη μεγάλη πτώση όλων των διεθνών χρηματιστηρίων.
Δεν είναι τυχαίο ότι το ελληνικό χρηματιστήριο εκεί που πήγαινε να πλησιάσει τις 900 μονάδες, μέσα σε λίγες ημέρες γύρισε και έπεσε κάτω και από τις 800 μονάδες.
Και αυτό, παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις όλων των διεθνών οίκων ότι η φιλοεπενδυτική πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη θα δώσει ώθηση στην αγορά και θα στείλει στα ύψη το Χρηματιστήριο.
Βασική αιτία για την ανησυχία των επενδυτών για παγκόσμια ύφεση και αναταράξεις στις αγορές είναι ο εμπορικός πόλεμος που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, με τον Τραμπ να απειλεί με δασμούς και άλλους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, οι εξελίξεις με το Brexit και η πιθανότητα εξόδου του Λονδίνου χωρίς συμφωνία με τις Βρυξέλλες, αλλά και τα σημάδια ύφεσης που παρουσιάζουν μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες, όπως αυτή της Γερμανίας.
Αναλυτές μάλιστα εκφράζουν φόβους ότι διαμορφώνονται οι συνθήκες για την «τέλεια καταιγίδα», καθώς διαμορφώνονται συνθήκες παρατεταμένης ύφεσης και αναστάτωσης στις αγορές. Πόσω μάλλον που δεν είναι μόνο η Γερμανία που συρρικνώθηκε το β' τρίμηνο του 2019, αλλά και η Μεγάλη Βρετανία, ενώ η Ιταλία έμεινε στάσιμη και η Γαλλία εμφανίζει σημάδια αποθέρμανσης.
Και οι εξαγωγές της Γερμανίας, που υποχώρησαν, θα υποστούν και νέο πλήγμα από ενδεχόμενη έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την Ενωμένη Ευρώπη, χωρίς συμφωνία, στις 31 Οκτωβρίου.
«Οχι» σε έκτακτα μέτρα λέει η Μέρκελ
Η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ δεν θεωρεί απαραίτητο σε αυτήν τη φάση να ληφθούν μέτρα. «Αυτή τη στιγμή -ελπίζω και γενικά- δεν βλέπω την ανάγκη για μια δέσμη κινήτρων», δήλωσε η κυρία Μέρκελ σε εκδήλωση στο Στράλζουντ και τόνισε ότι η αντίδραση θα είναι ανάλογη της κατάστασης. «Δεν θα κάνουμε τώρα το τρίτο βήμα πριν από το πρώτο». Η καγκελάριος έκανε λόγο για είσοδο της γερμανικής οικονομίας «σε δύσκολη φάση» και απέδωσε τα προβλήματα στις διεθνείς εμπορικές διενέξεις και στα «πολλά λάθη» της αυτοκινητοβιομηχανίας της Γερμανίας. Ζήτησε με έμφαση συνεχείς επενδύσεις.
Ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας Γενς Βάιντμαν από την πλευρά του, μιλώντας στην εφημερίδα Bild, έκανε λόγο για «τέλμα»: «Η εσωτερική οικονομία κινείται ακόμη καλά, η αδυναμία αφορά τη βιομηχανία και τις εξαγωγές. Σημαντικός λόγος για αυτό είναι οι διεθνείς εμπορικές διαμάχες και το Brexit», εκτίμησε ο επικεφαλής της Bundesbank.
Οι επενδυτές αποστρέφονται τα ρίσκα
Ακριβώς λόγου του φόβου των επενδυτών για νέα κρίση και περίοδο ύφεσης, οι αποδόσεις των ομολόγων της ευρωζώνης βρίσκονται κοντά στα ιστορικά χαμηλά τους, αφού οι επενδυτές επιλέγουν την σιγουριά και αποστρέφονται το ρίσκο. Ετσι η απόδοση του δεκαετούς γερμανικού ομολόγου διαμορφώνεται στο -0,7%, ενώ αρνητικές αποδόσεις εμφανίζει και η Γαλλία με το 10ετές της να διαπραγματεύεται στο -0,42%. Σε αρνητικό έδαφος κινούνται και οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων Ολλανδίας και Ελβετίας (-0,58% και -1,17%, αντίστοιχα).
Την ίδια ώρα, το ελληνικό δεκαετές ομόλογο διαπραγματεύεται στο 1,93%, ενώ στη Μεγάλη Βρετανία η απόδοση του 10ετούς ανέρχεται στο 0,44%. Κοντά στο 0 στο μεταξύ διαπραγματεύεται το ισπανικό 10ετές, ενώ η απόδοση του ιταλικού κρατικού τίτλου κινείται πέριξ του 1,35%.
Οι ενδείξεις για παγκόσμια ύφεση ενισχύονται και από την αντιστροφή στην καμπύλη αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων. Δηλαδή στις υψηλές αποδόσεις που έχουν τα ομόλογα μικρής διάρκειας, σε αντίθεση με τα 10ετή. Ενώ ανάλογες τάσεις διαμορφώνονται και για τα αγγλικά ομόλογα.
Δεν είναι τυχαίο ότι σε έρευνα που έκανε η Bank of America το ένα τρίτο των διαχειριστών κεφαλαίων, περιμένουν παγκόσμια ύφεση τους επόμενους 12 μήνες.
Πιέσεις για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής
Σύμφωνα με αναλυτές, τα σημάδια ύφεσης από τις καμπύλες των αποδόσεων των ομολόγων, θα ενισχύσουν τις πιέσεις προς την Federal Reserve και την ΕΚΤ για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, αλλά ακόμα αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί. Τήν ίδια στιγμή το ΔΝΤ κατέβασε τις προβλέψεις του για τη παγκόσμια ανάπτυξη στο 3,2%, που είναι ο ασθενέστερος ρυθμός επέκτασης από το 2009. Επίσης, κατέβασε τις προβλέψεις του και για το 2020 στο 3,5%.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Παρά τη μεγάλη πτώση του ελληνικού χρηματιστηρίου πάντως, αναλυτές εξηγούν ότι η αντίδραση είναι υπερβολική. Επισημαίνουν χαρακτηριστικά ότι το 10ετές ομόλογο, ίσως το πιο αντικειμενικό βαρόμετρο του κινδύνου μιας χώρας, συμπεριφέρθηκε καλά, παρά τη διεθνή αναταραχή. Οι μακροοικονομικοί δείκτες συνεχίζουν να βελτιώνονται, ενώ στις τράπεζες επικρατεί αισιοδοξία, με το σχέδιο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για τα κόκκινα δάνεια να είναι πιθανό να εγκριθεί και εντός του Σεπτεμβρίου.
Την ίδια στιγμή, η Πειραιώς και η Eurobank προχωρούν στις δικές τους κινήσεις για μείωση των κόκκινων δανείων εντός του Αυγούστου, ενώ τα αποτελέσματα β' τριμήνου των τραπεζών -που θα ανακοινωθούν στα τέλη Αυγούστου- αναμένεται να επιβεβαιώσουν τις θετικές τάσεις στα έσοδα, στη μείωση του κόστους λειτουργίας, τις μειώσεις των NPE’s καθώς και τα κέρδη τους από την αγορά ομολόγων. Τέλος, όσον αφορά τη ΔΕΗ, η κατάσταση δείχνει να βρίσκεται τουλάχιστον υπό μερικό έλεγχο.