Μεγάλο μέρος των μέτρων που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ πρόκειται να υλοποιηθούν τους επόμενους μήνες από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και τους εποπτευόμενους φορείς.
Από αυτά, ξεχωρίζουν τα μέτρα στήριξης συνολικού ύψους άνω του 1,3 δισ. ευρώ που αφορούν την πλειονότητα των 2,4 εκατομμυρίων συνταξιούχων και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Ιδιαίτερα σημαντικά, όμως, είναι και άλλα μέτρα, όπως π.χ. η επέκταση του επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και η κατάργηση της εισφοράς 1% υπέρ του πρώην Ταμείου Προνοίας Δημοσίων Υπαλλήλων, μέτρα που θα ενταχθούν στο νομοσχέδιο για τον εξορθολογισμό του ασφαλιστικού συστήματος που θα αναρτηθεί σύντομα για δημόσια διαβούλευση.
Επειδή έχει υποβληθεί σειρά ερωτημάτων για τα μέτρα αυτά, το υπουργείο σε ενημερωτικό του σημείωμα διευκρινίζει με παραδείγματα τα ακόλουθα:
1) Αυξήσεις άνω του 6% στις κύριες συντάξεις
Από 1ης/1/2023 αυξάνονται οι κύριες συντάξεις για πάνω από τα 2/3 των συνταξιούχων (περίπου 1,6 εκατομμύρια), με το συνολικό δημοσιονομικό κόστος να ανέρχεται τουλάχιστον στα 600 εκατομμύρια ευρώ. Η αύξηση αναμένεται να ξεπεράσει το 6% και προκύπτει με βάση ειδικό συντελεστή που διαμορφώνεται κατά 50% από τη μεταβολή του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του 2022. Ακριβής εικόνα για το τελικό ύψος των αυξήσεων θα υπάρχει στις αρχές του 2023.
Το υπόλοιπο 1/3 των συνταξιούχων (περίπου 800.000) που θα δουν είτε λογιστικές αυξήσεις λόγω προσωπικής διαφοράς είτε οριακές αυξήσεις, θα ωφεληθούν στην πλειονότητά τους από την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ (αναλύεται παρακάτω).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Παράδειγμα 1: Συνταξιούχος χωρίς προσωπική διαφορά που σήμερα λαμβάνει 750 ευρώ στην τσέπη τον μήνα, από 1ης/1/2023 και με αύξηση της τάξεως του 6% η σύνταξή του αυξάνεται κατά 45 ευρώ τον μήνα, φτάνοντας στα 795 ευρώ. Ετήσιο όφελος 540 ευρώ.
- Σε περίπτωση που η αύξηση ανέλθει στο 6,5%, η σύνταξή του αυξάνεται 49 ευρώ τον μήνα, φτάνοντας στα 799 ευρώ. Ετήσιο όφελος 588 ευρώ.
- Εάν η αύξηση είναι στο 7,5%, η σύνταξή του αυξάνεται κατά 56 ευρώ τον μήνα, φτάνοντας στα 806 ευρώ. Ετήσιο όφελος 672 ευρώ.
Παράδειγμα 2: Συνταξιούχος χωρίς προσωπική διαφορά που σήμερα λαμβάνει 1.000 ευρώ στην τσέπη του τον μήνα, από 1ης/1/2023 και με αύξηση της τάξεως του 6% η σύνταξή του αυξάνεται κατά 60 ευρώ τον μήνα, φτάνοντας στα 1.060 ευρώ (πριν τη φορολογία). Ετήσιο όφελος 720 ευρώ.
- Σε περίπτωση που η αύξηση ανέλθει στο 6,5%, η σύνταξή του αυξάνεται κατά 65 ευρώ τον μήνα, φτάνοντας στα 1.065 ευρώ (πριν τη φορολογία). Ετήσιο όφελος 780 ευρώ.
Παράδειγμα 3: Έστω συνταξιούχος ο οποίος το 2021 έχει μια μικρή προσωπική διαφορά 21 ευρώ και λαμβάνει 1.000 ευρώ στην τσέπη του μηνιαίως. Με αύξηση συντάξεων 6%, υπερκαλύπτει την προσωπική του διαφορά και θα έχει μηνιαία αύξηση κατά 39 ευρώ (ετήσια αύξηση 468 ευρώ).
Εάν η αύξηση των συντάξεων φτάσει στο 7,5%, τότε θα έχει μηνιαία αύξηση 54 ευρώ (ετήσια αύξηση 648 ευρώ).
Παράδειγμα 4: Συνταξιούχος που το 2021 έχει μια σημαντική προσωπική διαφορά 150 ευρώ και λαμβάνει στην τσέπη του 1.500 ευρώ τον μήνα. Με μια αύξηση συντάξεων 6%, δεν θα δει μεν στο καθαρό του ποσό κάποια αύξηση, αλλά η προσωπική διαφορά θα πέσει πλέον στα 60 ευρώ τον μήνα.
- Με αύξηση κατά 6,5%, η προσωπική διαφορά μειώνεται στα 53 ευρώ.
- Με αύξηση κατά 7,5%, τότε η προσωπική διαφορά μειώνεται ακόμα περισσότερο, στα 38 ευρώ τον μήνα. Μπορεί, ωστόσο, ο συνταξιούχος αυτός να δει αύξηση από την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης (βλ. παρακάτω).
2) Κατάργηση ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης
Πρόκειται για την κατάργηση της λεγόμενης «φορολογικής εισφοράς αλληλεγγύης» για συνταξιούχους με εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ. Πρέπει να τονιστεί πως τα εισοδήματα αυτά δεν αφορούν μόνο συντάξεις, αλλά το σύνολο των δηλωθέντων εισοδημάτων ανά συνταξιούχο. Στο πλαίσιο αυτό, οι τελικοί ωφελούμενοι ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο, με συνολικό δημοσιονομικό κόστος 274 εκατομμύρια ευρώ.
-Παράδειγμα 1: Συνταξιούχος με συνολικό δηλωθέν εισόδημα 15.000 ευρώ -8.000 από συντάξεις και 7.000 από ενοίκια- θα έχει συνολικό ετήσιο όφελος 66 ευρώ λόγω κατάργησης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
-Παράδειγμα 2: Συνταξιούχος με συνολικό δηλωθέν εισόδημα 22.000 ευρώ από δύο πηγές -17.000 ευρώ από συντάξεις και 5.000 ευρώ από ενοίκια- θα έχει συνολικό ετήσιο όφελος 276 ευρώ.
-Παράδειγμα 3: Συνταξιούχος με συνολικό δηλωθέν εισόδημα 24.000 ευρώ από δύο πηγές -14.000 από συντάξεις και 10.000 από ενοίκια- θα έχει ετήσιο όφελος κατά 376 ευρώ.
-Παράδειγμα 4: Συνταξιούχος με συνολικό δηλωθέν εισόδημα 30.000 ευρώ -16.000 ευρώ συντάξεις και 14.000 από ενοίκια- με την κατάργηση της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης πρόκειται να έχει ετήσιο όφελος 676 ευρώ.
Συνδυαστικά παραδείγματα
Παράδειγμα 1: Συνταξιούχος με καθαρές αποδοχές 1.157 ευρώ, από 1ης/1/2023 και με ποσοστό αύξησης 6% θα λάβει 1.221 ευρώ, δηλαδή θα έχει μια μηνιαία αύξηση 64 ευρώ, και σε ετήσια βάση η αύξηση αυτή φτάνει τα 771 ευρώ. Από το συνολικό όφελος, τα 698 ευρώ οφείλονται στην αύξηση των συντάξεων και τα 73 ευρώ στην κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης.
-Εάν η τελική αύξηση φτάσει το 7,5%, τότε το ετήσιο όφελος φτάνει τα 946 ευρώ, επιμεριζόμενο σε 873 ευρώ από την αύξηση των συντάξεων και 73 ευρώ από την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης.
Παράδειγμα 2: Συνταξιούχος έχει ετήσιο μεικτό ποσό σύνταξης 2.500 ευρώ, εκ των οποίων 200 ευρώ αποτελεί προσωπική διαφορά. Το 2022 λάμβανε καθαρά στο χέρι μετά την παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών, εισφοράς αλληλεγγύης και φόρων, 1.822 ευρώ. Το 2023, μετά την αύξηση 6% και την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, η προσωπική του διαφορά μειώνεται σημαντικά, στα 62 ευρώ, και ο ίδιος θα λαμβάνει πλέον καθαρά στο χέρι 1.864 ευρώ, ως αποτέλεσμα της κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης - ετήσιο όφελος 501 ευρώ.
-Εάν η αύξηση είναι της τάξης του 7,5%, τότε η προσωπική του διαφορά μειώνεται ακόμα περισσότερο, στα 27,50 ευρώ, ενώ το καθαρό ποσό που λαμβάνει θα είναι 1.864 ευρώ.
3) Εφάπαξ ενίσχυση 250 ευρώ σε ευάλωτες ομάδες
Τον Δεκέμβριο πρόκειται να δοθεί και πάλι εφάπαξ ενίσχυση στους ευάλωτους συμπολίτες μας. Οι διαφορές σε σχέση με την προηγούμενη καταβολή είναι πως το ποσό αυξάνεται στα 250 ευρώ (από 200 προηγουμένως), ενώ διευρύνεται σημαντικά το πλήθος των ωφελούμενων συνταξιούχων, καθώς την ενίσχυση θα τη λάβουν όσοι συνταξιούχοι έχουν μηνιαίο εισόδημα 800 ευρώ αντί των 600 ευρώ που ίσχυε, ενώ αντίστοιχα διευρύνονται και τα κριτήρια του οικογενειακού εισοδήματος και της περιουσίας.
Συγκεκριμένα, δικαιούχοι είναι:
- 1 εκατομμύριο συνταξιούχοι (από 634.000 που ίσχυε πέρυσι) με ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα έως 9.600 ευρώ (έναντι 7.200), ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 16.800 ευρώ (έναντι 14.400) και ακίνητη περιουσία έως 300.000 ευρώ (έναντι 200.000 ευρώ),
- 35.000 ανασφάλιστοι υπερήλικες του ΟΠΕΚΑ,
- 225.000 δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος που θα λάβουν διπλή δόση τον Δεκέμβριο,
- 172.000 δικαιούχοι επιδόματος ΑμεΑ,
- 800.000 δικαιούχοι επιδόματος παιδιών ΟΠΕΚΑ, που θα λάβουν αυξημένο επίδομα κατά 50%,
- 100.000 μακροχρόνια άνεργοι από 12 έως 24 μήνες -στη βάση του μοντέλου που εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας- που δεν είναι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος με ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα έως 9.600 ευρώ και ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα έως 16.800 ευρώ.
Συνολικά, οι δικαιούχοι του μέτρου είναι 2,3 εκατομμύρια συμπολίτες μας και το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 496 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 250 εκατ. ευρώ αφορούν στους συνταξιούχους.
Παράδειγμα 1: Συνταξιούχος με ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα 8.000 ευρώ δεν πληρούσε πέρυσι τα κριτήρια λήψης της έκτακτης ενίσχυσης των 250 ευρώ (το όριο ήταν 7.200 ευρώ). Πλέον, με τη διεύρυνση του ανώτατου δηλωθέντος εισοδήματος στα 9.600 ευρώ (από 7.200 που ήταν), θα μπορεί κι αυτός να λάβει την έκτακτη ενίσχυση.
Παράδειγμα 2: Συνταξιούχος με ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 7.000 ευρώ και ακίνητη περιουσία 250.000 ευρώ δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις λήψης της ενίσχυσης των 250 ευρώ κατά την προηγούμενη πληρωμή (το όριο της ακίνητης περιουσίας ήταν 200.000 ευρώ). Πλέον, με την αύξηση του ύψους της ακίνητης περιουσίας από τα 200.000 στα 300.000 ευρώ μπορεί κι αυτός να λάβει την έκτακτη ενίσχυση.
4) Καταβολή της 4ης ετήσιας αύξησης που προκύπτει από τον επανυπολογισμό των συντάξεων με βάση τον ν. 4670/2020
Το προηγούμενο έτος πάνω από 150.000 παλαιοί συνταξιούχοι (όσοι υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης πριν τον Μάιο του 2016) με πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης, είδαν αυξήσεις στις αποδοχές τους μετά τον επανυπολογισμό των συντάξεών τους με βάση τα βελτιωμένα ποσοστά αναπλήρωσης που προβλέπονται στον ν. 4670/2020. Συγκεκριμένα, έλαβαν τις 3 από τις 5 ετήσιες αυξήσεις που προβλέπονται στον νόμο. Έτσι, το 2023 αναμένεται να λάβουν και την 4η ετήσια αύξηση.
-Παράδειγμα 1: Συνταξιούχος που υπέβαλε αίτημα συνταξιοδότησης ΠΡΙΝ τον Μάιο του 2016 και έχει συμπληρώσει ΠΑΝΩ από 30 χρόνια ασφάλισης έλαβε πέρυσι τα 3/5 των αυξήσεων που προβλέπονται από τον ν. 4670/2020 και τα αντίστοιχα αναδρομικά. Το 2023 θα λάβει κανονικά την 4η ετήσια αύξηση.
-Παράδειγμα 2: Συνταξιούχος που υπέβαλε αίτημα συνταξιοδότησης ΠΡΙΝ τον Μάιο του 2016 και ΔΕΝ έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 30 χρόνια ασφάλισης ΔΕΝ δικαιούται την εν λόγω αύξηση, καθότι δεν υπάγεται στην πρόβλεψη του ν. 4670/2016 αναφορικά με τα βελτιωμένα ποσοστά αναπλήρωσης.
-Παράδειγμα 3: Συνταξιούχος που υπέβαλε αίτημα συνταξιοδότησης ΜΕΤΑ τον Μάιο του 2016 και έχει συμπληρώσει ΠΑΝΩ από 30 χρόνια ασφάλισης ΔΕΝ δικαιούται την εν λόγω αύξηση, καθότι η συγκεκριμένη αφορά ΜΟΝΟ παλαιούς συνταξιούχους. Οι νέοι συνταξιούχοι (υποβολή αίτησης μετά τον Μάιο του 2016) έχουν ήδη λάβει το σύνολο των αυξήσεων που τους αναλογούσαν.
5) Επέκταση του επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα (στη μητέρα ή στον πατέρα, εναλλακτικά)
Το επίδομα μητρότητας επεκτείνεται στον ιδιωτικό τομέα από το 2023 για τρεις μήνες. Από από τους έξι μήνες δηλαδή στους εννέα. Το μέτρο μπορεί να εφαρμοστεί εναλλακτικά και για τον πατέρα και αποσκοπεί πρωτίστως στη στήριξη της οικογένειας και στην εξίσωση ουσιαστικά μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Το επίδομα καταβάλλεται από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης και θα έχει πρόσθετο κόστος περίπου 60 εκατομμύρια ευρώ.
Παράδειγμα: Μια μητέρα λαμβάνει σήμερα για ειδική παροχή προστασίας μητρότητας τον βασικό κατώτατο μισθό επί 6 μήνες, δηλαδή 713 x 6 = 4.278 ευρώ (μεικτά).
Με την επέκταση του επιδόματος κατά τρεις μήνες θα λάβει 713 x 9= 6.417 ευρώ μεικτά. Και στις δύο περιπτώσεις λαμβάνει και αναλογία Δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα και αναλογία επιδόματος αδείας, ανάλογα με το χρονικό διάστημα που εμπίπτει η επιδότησή της.
6) Κατάργηση της εισφοράς 1% υπέρ του πρώην Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ)
Το μέτρο αυτό -σε συνδυασμό με την κατάργηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης και για τους δημοσίους υπαλλήλους- οδηγεί στην ενίσχυση των εισοδημάτων τους. Πρακτικά, ένας τμηματάρχης του Δημοσίου ωφελείται ετησίως κατά 364 ευρώ. Ένας απλός υπάλληλος, νεοπροσληφθείς, κατά 109 ευρώ. Ένας διευθυντής κατά 591 ευρώ. Ένας γενικός διευθυντής κατά 1.125 ευρώ.