Τέλος στο έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (PEPP) ετοιμάζεται να βάλει σήμερα η ΕΚΤ και να σηματοδοτήσει μια σειρά από αυξήσεις επιτοκίων.
Η πρώτη αύξηση των επιτοκίων πιθανώς να γίνει τον Ιούλιο και η δεύτερη τον Σεπτέμβριο, με σκοπό την αντιμετώπιση του αυξανόμενου πληθωρισμού.
Παράλληλα, στην ΕΚΤ μελετούν ειδικά μέτρα για τη στήριξη κρατών-μελών της ευρωζώνης με υψηλό χρέος, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, για να μην πληγούν από την αγορά ομολόγων και να συγκρατηθούν σε διαχειρίσιμα επίπεδα οι τιμές των επιτοκίων.
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να έχει καταφέρει πλήγμα στην ευρωζώνη με την αύξηση των τιμών ενέργειας και τροφίμων και τη συρρίκνωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, που βλέπουν τους μισθούς τους να μην ακολουθούν τον ρυθμό αύξησης των τιμών, και τον πληθωρισμό να έχει εκτοξευθεί στο υψηλό-ρεκόρ του 8,1% και να συνεχίζει την ανοδική του πορεία, οι υπέρμαχοι της χαλαρής νομισματικής πολιτικής έχουν δει τα επιχειρήματά τους να αποδυναμώνονται και όλοι πλέον συμφωνούν ότι είναι αναγκαία η αύξηση του κόστους δανεισμού.
Μπροστά στον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού -με την οικονομία, δηλαδή, σε στασιμότητα ή και συρρίκνωση και τον πληθωρισμό να αυξάνεται-, η ΕΚΤ έχει ήδη προαναγγείλει μια σειρά κινήσεων, ελπίζοντας να εμποδίσει τη ραγδαία άνοδο των τιμών να εξελιχθεί σε μια δύσκολη να σπάσει δίνη μισθών-τιμών, χωρίς παράλληλα να εξωθήσει σε ύφεση την οικονομία ή να πυροδοτήσει πανικό στην αγορά ομολόγων των υπερχρεωμένων κρατών-μελών του Νότου.
Ωστόσο, οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς, καθώς η πρόβλεψη του πληθωρισμού έχει αποδειχθεί αδύνατη, υποδηλώνοντας ότι η ΕΚΤ θα σηματοδοτήσει σήμερα μόνο τα αρχικά της βήματα στην κρίσιμη συνεδρίαση στο Άμστερνταμ.
Αυτό που φαίνεται σίγουρο είναι ότι η ΕΚΤ θα βάλει τέλος στο οκταετές PEPP στα τέλη του μήνα, θα υποσχεθεί αύξηση επιτοκίων στις 21 Ιουλίου και θα σηματοδοτήσει ότι το επιτόκιο καταθέσεων θα είναι εκτός αρνητικού εδάφους το τρίτο τρίμηνο, αν και το σημαντικότερο, όπως εκτιμούν αναλυτές για σήμερα, είναι η ρητορική που θα συνοδεύσει τις ανακοινώσεις.
Όλα τα άλλα, συμπεριλαμβανομένου του μεγέθους της αρχικής αύξησης των επιτοκίων από -0,5%, είναι πιθανό να μείνουν ανοιχτά, με την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, να δίνει έμφαση στην ευελιξία.
Ενώ η ΕΚΤ έχει σηματοδοτήσει μια προτίμηση για αυξήσεις 25 μονάδων βάσης, η άνοδος των τιμών λόγω της ενέργειας θα μπορούσε να τα αλλάξει αυτά σε λίγες μόνον εβδομάδες. Ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν ήδη πει ότι μια μεγαλύτερη αύξηση πρέπει να παραμείνει στο παιχνίδι.
Η άνοδος του πληθωρισμού και η αύξηση των επιτοκίων
Η ΕΚΤ θα δώσει στη δημοσιότητα τις τελευταίες εκτιμήσεις της για την οικονομία της Ευρωζώνης, που αναμένεται πως θα δείχνουν χαμηλότερη ανάπτυξη και υψηλότερο πληθωρισμό στις 19 χώρες που χρησιμοποιούν το κοινό νόμισμα, πάνω από τον στόχο του 2% μέχρι το 2024.
«Η πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων κατά 50 μ.β. αυξάνει μέρα με τη μέρα», εκτιμά ο οικονομολόγος Καμίλ Κοβάρ της Moodys Analytics.
«Αυτή τη στιγμή βλέπουμε ως εφικτή αλλά απίθανη μια αύξηση 50 μ.β. τον Ιούλιο. Αντίθετα, μια αύξηση της τάξης των 50 μ.β. τον Σεπτέμβριο είναι εξίσου πιθανή όσο και απίθανη αυτή τη στιγμή. Επίσης είναι πιθανό η ΕΚΤ να καταφύγει σε πολλές αυξήσεις 50 μονάδων βάσης», σημειώνει.
Οι αγορές αναμένουν μια αύξηση έως και κατά 135 μ.β. μέχρι τα τέλη του χρόνου, ή αύξηση σε κάθε συνεδρίαση της ΕΚΤ από τον Ιούλιο και μετά, κάτι που φέρνει σε δύσκολη θέση την ΕΚΤ, λίγους μήνες αφότου η επικεφαλής της είπε ότι είναι λίαν απίθανη μια αύξηση των επιτοκίων φέτος: αν αγνοήσει τις αγορές, ίσως χρειαστεί μια πιο επιθετική σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής, ωθώντας, χωρίς να χρειάζεται, προς τα πάνω το κόστος δανεισμού, σημειώνει το Reuters.
Αν, ωστόσο, αντιδράσει πιο έντονα, η Λαγκάρντ ίσως σηματοδοτήσει μια δέσμευση που ίσως αποδειχθεί παρωχημένη σε λίγες εβδομάδες, όπως η υπόσχεσή της για μη αύξηση των επιτοκίων.
Μέτρα στήριξης για τις ευάλωτες οικονομίες του Νότου
Ένα σημαντικό ερώτημα είναι πώς θα χειριστεί η ΕΚΤ τη διαφορά στο κόστος δανεισμού μεταξύ των κρατών-μελών. Χώρες με υψηλότερα χρέη, όπως η Ισπανία και η Ελλάδα, έχουν ήδη δει μια αύξηση στο κόστος δανεισμού, εξέλιξη που προκαλεί πονοκέφαλο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα .
Σύμφωνα με τους Financial Times, 25 μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ είναι υπέρ της εκπόνησης ενός σχεδίου στήριξης για τις πιο ευάλωτες οικονομίες στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ωστόσο, αν και η Κεντρική Τράπεζα υποσχέθηκε να καταπολεμήσει τον «αδικαιολόγητο κατακερματισμό», δεν έχει ακόμη προσδιορίσει τι εννοεί όταν λέει «αδικαιολόγητος», ούτε έχει πει τι μέτρα προτίθεται να πάρει για να τον αντιμετωπίσει.
Φαίνεται, πάντως, ότι σκοπεύει να το αντιμετωπίσει σε πρώτη φάση συνεχίζοντας την επανεπένδυση σε ομόλογα και αντικαθιστώντας τίτλους που λήγουν άλλων χωρών με νέους της Ελλάδας στο πλαίσιο του PEPP.
Επίσης, η Λαγκάρντ πιθανώς να υπογραμμίσει την ευελιξία της ΕΚΤ και να δεσμευθεί -χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες- ότι θα δράσει γρήγορα σε περίπτωση αναταράξεων στις αγορές, ώστε να αποτρέψει μια κερδοσκοπία στα spread.
Κατ’ αρχάς, δεν πιέζεται να λάβει αποφάσεις αμέσως, οξύνοντας τις αντιπαραθέσεις μεταξύ των μελών της ΕΚΤ. Δεύτερον, δημιουργεί αβεβαιότητα στις αγορές, καθώς όποιος «ποντάρει» σε διεύρυνση των spread μπορεί να εγκλωβιστεί, λόγω παρέμβασης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.