Τόνοι μελάνης έχουν χυθεί για τη φοροδιαφυγή που «κρύβεται» επί έτη στις φορολογικές δηλώσεις χιλιάδων επαγγελματιών, χωρίς να έχει βρεθεί μέχρι σήμερα ο τρόπος για να περιοριστεί έστω η «αιμορραγία», είτε για λόγους νομοτεχνικούς είτε για λόγους πολιτικούς.
Πόσα δημοσιεύματα και πόσα στοιχεία δεν έχουν δημοσιευθεί για επαγγελματίες, που δεν διστάζουν να δηλώνουν έσοδα πείνας, χωρίς φυσικά να ελέγχονται για το πώς καταφέρουν να διαβιούν. Δεν πρέπει να ξεχνά, άλλωστε, κανείς ότι κάπως έτσι η τρόικα μας... φόρεσε το διαβόητο τέλος επιτηδεύματος, ως ελάχιστο φόρο, που επιβλήθηκε τελικά επί δικαίους και αδίκους, καθώς ακριβώς το ίδιο ποσό πληρώνουν όσοι κρύβουν συστηματικά τα εισοδήματά τους και όσοι είναι συνεπείς στις φορολογικές τους υποχρεώσεις.
Χιλιάδες πίνουν στην... υγειά των κορόιδων
Τα στοιχεία πάνω στα οποία βασίστηκε το ΥΠΕΘΟ για να φέρει αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των επαγγελματιών δεν πέφτουν ως κεραυνός εν αιθρία. Ωστόσο, δεν παύουν να προκαλούν αίσθηση, καθώς φαίνεται ότι κάποιοι χιλιάδες μπορούν να... πίνουν στην υγειά των κορόιδων, είτε αυτοί είναι μισθωτοί-συνταξιούχοι, είτε άλλοι επαγγελματίες που κόβουν αποδείξεις, δεν παραφουσκώνουν τις επαγγελματικές τους δαπάνες και, τελικά, καταβάλλουν τον φόρο που τους αναλογεί.
Επί συνόλου 735.000 επαγγελματιών - ατομικών επιχειρήσεων, το 71%, δηλαδή 521.000 φορολογούμενοι, δήλωσαν πέρσι καθαρό εισόδημα μικρότερο από αυτό των εργαζομένων με τον κατώτατο μισθό, δηλαδή 10.920 ευρώ. Από αυτούς, οι 128.000 παρέδωσαν στην Εφορία... λευκή κόλλα, ήτοι δήλωσαν εισόδημα «0»! Κι αυτή η εικόνα δεν είναι φωτογραφία μίας και μόνο χρονιάς, αλλά μια πραγματικότητα που ελάχιστα διαφοροποιείται από χρόνο σε χρόνο. Ποιο είναι το αποτέλεσμα;
Περίπου 272.000 επαγγελματίες πληρώνουν «0» φόρο, άλλοι 172.000 πληρώνουν λιγότερα από 500 ευρώ κι άλλοι 95.000 φτάνουν με το ζόρι στο 1.000άρικο. Με λίγα λόγια, το 57% των επαγγελματιών αυτή τη στιγμή πληρώνει είτε μηδενικό φόρο είτε μικρότερο από 1.000 ευρώ, δηλώνοντας αντιστοίχως πολύ χαμηλό εισόδημα, ενώ συν τοις άλλοις λόγω αυτών των πολύ χαμηλών εισοδημάτων έχουν πρόσβαση σε κοινωνικά επιδόματα (θέρμανσης, στέγης, παιδιών), συνολικού ύψους 100 εκατ. ευρώ.
Οι νέες ρυθμίσεις για το νέο σύστημα φορολόγησης ελεύθερων επαγγελματιών
Με το νέο σύστημα, πολύ απλά η Εφορία θα θεωρεί ελάχιστο εισόδημα αυτό που αντιστοιχεί στον εκάστοτε ετήσιο κατώτατο μισθό, που σήμερα βρίσκεται στα 10.920 ευρώ. Αυτή η βάση υπολογισμού θα διαφοροποιείται ανάλογα με τα χρόνια εργασίας, με τους εργαζομένους στην ατομική επιχείρηση -αν υπάρχουν- και με το αν ο τζίρος είναι πολύ υψηλότερος του μέσου όρου της δραστηριότητας.
Συγκεκριμένα, αυτή η ελάχιστη αμοιβή, δηλαδή το τεκμαρτό εισόδημα των επαγγελματιών, δεν θα μπορεί να υπολείπεται του μεγαλύτερου μεταξύ:
Α) Του ελάχιστου (βασικού) μισθού προσαυξημένου κατά 10% για κάθε τρία χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος, μετά τα τρία πρώτα έτη. Έτσι, επαγγελματίας με 14 χρόνια εργασίας θα θεωρείται ότι έχει ως ελάχιστη αμοιβή 14.196 ευρώ.
Β) Του ανώτερου ετήσιου μισθού (έως 30.000 ευρώ) που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει στο προσωπικό του. Έτσι, αν ο παραπάνω επιτηδευματίας απασχολεί εργαζόμενο με ετήσιες αποδοχές 20.000 ευρώ, ως βάση υπολογισμού για το τεκμαρτό του εισόδημα θα ληφθούν τα 20.000 ευρώ και όχι τα 14.196 ευρώ.
Η παραπάνω ελάχιστη αμοιβή προσαυξάνεται σωρευτικά:
- Με 10% του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας (μισθός, εργοδοτικές εισφορές, παροχές σε είδος) του προσωπικού που ο αυτοαπασχολούμενος απασχολεί στην επιχείρησή του, με ανώτατο όριο τα 15.000 ευρώ. Στο παραπάνω παράδειγμα, η προσαύξηση επί των 20.000 ευρώ των αποδοχών του εργαζομένου είναι 2.000 ευρώ.
- Με έναν συντελεστή όταν ο ετήσιος τζίρος του αυτοαπασχολούμενου είναι σημαντικά μεγαλύτερος από τον μέσο όρο του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ:
35% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 100% του μέσου όρου.
70% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 150% του μέσου όρου.
100% για όσους ο ετήσιος τζίρος είναι μεγαλύτερος του 200% του μέσου όρου, με ανώτατο όριο τα 50.000 ευρώ.
Οι νέοι ελεύθεροι επαγγελματίες θα έχουν μείωση σε αυτό το τεκμαρτό εισόδημα και συγκεκριμένα 100% για τα τρία πρώτα χρόνια, 67% για τον 4ο χρόνο και 33% για τον 5ο χρόνο.
Στις φορολογικές δηλώσεις του 2024 το νέο σύστημα
Το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά στις φορολογικές δηλώσεις του 2024 -αναμφίβολα, μια δοκιμασία για τη ΔΗΛΕΔ κατά την εκκαθάριση-, θα είναι μαχητό όπως όλα τα τεκμήρια και θα συνδυαστεί με τη μείωση του τέλους επιτηδεύματος, η οποία ξεκινά έναν χρόνο νωρίτερα. Για όσους θα δηλώσουν πραγματικά εισοδήματα υψηλότερα από την ελάχιστη αμοιβή, θα εφαρμοστεί μείωση του τέλους κατά 50%, ενώ για τους υπόλοιπους η μείωση θα είναι 25%.
Ποιο εκτιμάται ότι θα είναι το αποτέλεσμα αυτών των αλλαγών; Μόλις το 17% θα εξακολουθήσει να πληρώνει φόρο ως 1.000 ευρώ, ενώ θα υπάρξει μια μετατόπιση στην επόμενη κατηγορία, καθώς το 54% θα κληθεί να καταβάλει από 1.000 ως 3.000 ευρώ. Ειδικότερα, σε σύνολο 735.320 ελεύθερων επαγγελματιών:
- τα 138.000 θα έχουν μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης κατά 560 ευρώ κατά μέσο όρο ο καθένας,
- τα 124.000 δεν θα έχουν επιβάρυνση ή ελάφρυνση,
- τα 473.000 θα πληρώσουν μεγαλύτερο φόρο, κατά μέσο όρο 1.444 ευρώ ο καθένας.
Συνολικά, αφού συνυπολογιστεί η απώλεια εσόδων από την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, ο Κρατικός Προϋπολογισμός θα έχει όφελος 606 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο, που μπορούν να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες της Υγείας και της Παιδείας, δημιουργώντας επίσης χώρο για μόνιμες μειώσεις φορολογικών συντελεστών.