Συνάντηση με τους νέους υπουργούς Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη και Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα, για το ζήτημα των δανείων σε ελβετικό φράγκο, ζητά ο Σύλλογος Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα όπου οι δανειολήπτες παραμένουν χωρίς δικαστική προστασία.
Ο ΣΥΔΑΝΕΦ στη σχετική του ανακοίνωση εκφράζει την ελπίδα οι δυο νέοι υπουργοί -τους οποίους συγχαίρει για την ανάληψη των νέων τους καθηκόντων- να κινηθούν αποφασιστικά για το θέμα των δανείων σε ελβετικό φράγκο «που ταλανίζει περισσότερους από 200.000, χωρίς δικαστική προστασία, συνανθρώπους μας».
Στην επιστολή τονίζεται ότι «κατά το χρόνο σύναψης της πλειοψηφίας των συμβάσεων αυτών, η ισοτιμία κυμαίνονταν περίπου στο 1/ 1,67. Σήμερα, η ισοτιμία ελβετικού φράγκου και ευρώ είναι σχεδόν 1 προς 1, σε κάποιες περιπτώσεις και 1 προς 0,98. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα δάνεια που ελήφθησαν έχουν αυξηθεί κατά περίπου 69% (τόσο η μηνιαία δόση όσο και το άληκτο κεφάλαιο). Δηλαδή, ένα μέσο δάνειο που το 2007 ήταν 200.000 ευρώ, σήμερα είναι πάλι 200.000 ευρώ (τουλάχιστον) παρά τις συνεπείς πληρωμές του οφειλέτη του εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια».
Σύμφωνα με τον ΣΥΔΑΝΕΦ, στις συλλογικές αγωγές που κατατέθηκαν συμμετέχουν περισσότερα από 7.000 μέλη του Συλλόγου μας, ενώ εκκρεμούν ενώπιον του Αρείου Πάγου τρεις εξ αυτών: κατά της Εθνικής Τράπεζας, της Άλφα Τράπεζας και της Τράπεζας Πειραιώς, οι οποίες έχουν οριστεί να συζητηθούν στο διάστημα μεταξύ Δεκεμβρίου 2023 και Απριλίου 2024. Η πολυπληθέστερη αυτών των συλλογικών αγωγών από άποψη συμμετεχόντων, κατατέθηκε κατά της τράπεζας Eurobank και είναι η μόνη που έχει φτάσει στο επίπεδο του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας (Άρειος Πάγος).
«Πυρά» των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο κατά του Αρείου Πάγου
Όπως επισημαίνουν, με την υπ’ αρ. 948/2021 απόφασή του επί συλλογικής αγωγής κατά Eurobank ο Άρειος Πάγος όσο και με την προηγηθείσα υπ’ αρ. ΟλΑΠ 4/2019 απόφαση (ατομική αγωγή), α) αρνήθηκε να αποστείλει ερώτημα στο ΔΕΕ -αν και το ζητήσαμε στην περίπτωση της συλλογικής αγωγής- περί του εύρους εφαρμογής του νόμου προστασίας του καταναλωτή και β) για τυπολατρικούς λόγους απέρριψε την αναίρεσή μας αρνούμενος ουσιαστικά την εφαρμογή του νόμου περί προστασίας του καταναλωτή.
Με τον τρόπο αυτό, προσθέτουν, το δικαστήριο του Αρείου Πάγου αρνήθηκε -σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης- να εξετάσει: i) ότι οι δανειακές συμβάσεις δεν παρείχαν δυνατότητα διαπραγμάτευσης των όρων τους και σαφήνεια περί του τρόπου υπολογισμού της οφειλόμενης δόσης σε ευρώ ή ελβετικό φράγκο, ii) ότι περιείχαν αδιαφανείς όρους που υπήρξαν εξαιρετικά επιβλαβείς για τους δανειολήπτες λόγω της ραγδαίας μεταβολής της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ και ελβετικού φράγκου, και iii) ότι παραβιάσθηκε η υποχρέωση προσυμβατικής ενημέρωσης και η αρχή της διαφάνειας εκ του δικαίου του καταναλωτή.
«Όπως προκύπτει, με την εν λόγω απόφαση, το ανώτατο πολιτικό δικαστήριο της χώρας ερμήνευσε για δεύτερη φορά το εθνικό δίκαιο περί προστασίας του καταναλωτή (Ν. 2251/1994) κατά τρόπο αντίθετο με το συναφές και υπέρτερης ισχύος (άρθρο 28Σ) ενωσιακό δίκαιο, όπως αυτό έχει ερμηνευθεί επανειλημμένως από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), αλλά και από τα ανώτατα δικαστήρια των κρατών μελών.Επιπλέον όμως αυτού, απέρριψε το αίτημα μας για την υποβολή προδικαστικών ερωτημάτων στο ΔΕΕ ως αποκλειστικά αρμόδιο δικαστικό όργανο για την ερμηνεία των ενωσιακών κανόνων. Με την παράλειψη αυτή ο Άρειος Πάγος παραβίασε τη θεμελιώδη υποχρέωση των ανωτάτων δικαστηρίων των κρατών μελών της Ένωσης να αποστέλλουν προδικαστικά ερωτήματα στο ΔΕΕ, όταν στην ενώπιόν τους διαφορά τυγχάνουν εφαρμογής ενωσιακοί κανόνες (άρθρο 267 ΣΛΕΕ)» σημειώνουν.
«Μπαράζ» αποφάσεων του ΔΕΕ για χώρες των οποίων τα αρμόδια δικαστήρια κινητοποιήθηκαν
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής το ΔΕΕ έχει εκδώσει σωρεία αποφάσεων κατόπιν σχετικών ερωτημάτων των εθνικών δικαστηρίων και συγκεκριμένα οι: C-186/16, C-119/17 της Ρουμανίας, C-51/17, C-126/17, C-26/13 της Ουγγαρίας, C-266/17 της Πολωνίας, C-602/13, C-90/14, C-613/15, C-125/18 της Ισπανίας, βάσει των οποίων η ενωσιακή νομολογία αναδεικνύει το θέμα τόσο περί αυστηρότητας της προσυμβατικής ενημέρωσης των δανειοληπτών ΠΡΙΝ την κατάρτιση των επίμαχων συμβάσεων με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου όσο και το ζήτημα περί διαφάνειας των Γενικών Όρων Συναλλαγής (ΓΟΣ), που ρυθμίζουν τις συμβατικές υποχρεώσεις του δανειολήπτη και τον τρόπο και το ύψος υπολογισμού των δόσεών του.
Περαιτέρω, βάσει των C-776 έως 782/19 και C-609/19 της Γαλλίας, το ΔΕΕ αναδεικνύει ότι τα δάνεια με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου είναι δάνεια με λογιστικό δανεισμό και προκαλούν ως αποτέλεσμα την άνευ ορίων μετακύλιση του συναλλαγματικού κινδύνου στον δανειολήπτη- καταναλωτή ενώ ταυτόχρονα διαπιστώνεται η πλήρης παραβίαση των αρχών της διαφάνειας και της προσυμβατικής ενημέρωσης του δανειολήπτη από την πλευρά των τραπεζών.
Σύμφωνα με τον ΣΥΔΑΝΕΦ, υλοποιώντας τις αποφάσεις αυτές του Δ.Ε.Ε., το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της Γαλλίας, διαφοροποίησε πρόσφατα τη νομολογία του, εκδίδοντας απόφαση υπερ των δανειοληπτών (απόφαση 20 Απριλίου 2022 αριθ. 19-11.599) και με αυτό τον τρόπο πλέον τα Γαλλικά Δικαστήρια κηρύσσουν καταχρηστική τη ρήτρα και ακυρώνουν τα δάνεια με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου.
Οι Τράπεζες σε Ουγγαρία, Ρουμανία, Ισπανία, και Γαλλία, στις οποίες έχει επιλύσει το ίδιο ακριβώς ζήτημα η νομολογία του ΔΕΕ με αποφάσεις κατόπιν απεύθυνσης προδικαστικού ερωτήματος δεν υπέστησαν καμία ζημία, ακόμη και αν εκεί τα δάνεια ήταν δεκάδων δισεκατομμυρίων (Ουγγαρία και Ρουμανία) καθώς τόσο και εκεί όσο και στη χώρα μας οι Τράπεζες είναι πλήρως εξασφαλισμένες.
Η Ελλάδα η μόνη χώρα με δανειολήπτες χωρίς δικαστική προστασία
Ο ΣΥΔΑΝΕΦ επαναλαμβάνει ότι είναι επιβεβλημένη και δεσμευτική η απεύθυνση του Αρείου Πάγου στο ΔΕΕ.
«Η χώρα μας είναι η μόνη από τις χώρες με πληττόμενους δανειολήπτες δανείων με αξία ελβετικού φράγκου, όπου δεν έχει ακόμα αποδοθεί δικαστική προστασία στους καταναλωτές! Χώρες όπως η Γερμανία, η Ισπανία, η Ουγγαρία, η Κροατία, η Ρουμανία κλπ έχουν παράσχει δικαστική προστασία και δεν έχουν αρνηθεί τον έλεγχο των δανειακών συμβάσεων, όπως έπραξε ο Άρειος Πάγος. Είναι αλήθεια ότι η στάση αυτή του ανωτάτου μας δικαστηρίου στην προκείμενη υπόθεση επισφραγίζει μία εξελισσόμενη εδώ και χρόνια νομολογία αντίθετη στη νομολογία του ΔΕΕ, αναφορικά με την Οδηγία 93/13/ΕΚ, φανερώνει μία στάση αντιδικίας και καχυποψίας απέναντι στο ΔΕΕ, και συνιστά αρνητικό προηγούμενο για τα Πρωτοδικεία και τα Εφετεία της χώρας μας, αναφορικά με την αναγκαιότητα ορθής ερμηνείας και εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου, που οδηγεί στη διασφάλιση των δικαιωμάτων που το ευρωπαϊκό δίκαιο απονέμει στους πολίτες» υπογραμμίζουν.
Οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο τονίζουν ότι με τις παραπάνω ενέργειες προκλήθηκε υπερμεγέθης ζημία στα μέλη του ΣΥΔΑΝΕΦ και σε όλους τους δανειολήπτες.
Καταγγέλλουν τον Άρειο Πάγο στην Κομισιόν
Ως μέσο αντίδρασης το Δ.Σ. του Σωματείου αποφάσισε την υποβολή καταγγελίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της Ελλάδας λόγω της παραβίασης από τον Άρειο Πάγο των υποχρεώσεων που επιβάλλει στα εθνικά δικαστήρια το ενωσιακό δίκαιο, και ειδικότερα ο μηχανισμός της προδικαστικής παραπομπής.
«Αξίζει να σημειωθεί πως ο κύριος λόγος που θεωρούμε ότι τα δάνεια αυτά είναι δάνεια σε ευρώ που εμπεριείχαν ρήτρα αξίας συναλλάγματος είναι το γεγονός πως ουδόλως εκταμιεύτηκε σε καταθετικούς λογαριασμούς συναλλάγματος καταναλωτών λογιστικό χρήμα ελβετικών φράγκων με σχετική πίστωση αυτών (λογαριασμούς καταθετικούς), το οποίο και μετά από έγγραφη εντολή τους και με μεσάζοντα την τράπεζα θα μετατρέπονταν μέσω της διατραπεζικής αγοράς σε ευρώ, αλλά αυτό που έλαβε χώρα ήταν η λογιστική εγγραφή ενός ποσού ελβετικών σε ένα, άγνωστο στους καταναλωτές, δανειακό λογαριασμό, χωρίς δηλ. οι ίδιοι εκ των πραγμάτων (λόγω του ότι επρόκειτο για άγνωστο στους δανειολήπτες δανειακό και όχι καταθετικό λογαριασμό) να έχουν εξουσία διάθεσης και χρήσης του χρήματος των ελβετικών και ως εκ τούτου ουδόλως εδόθη κάποια εντολή των καταναλωτών για μετατροπή των ελβετικών φράγκων σε ευρώ» αναφέρεται στην επιστολή.
Λαμβάνοντας υπόψιν και τις υπόλοιπες χώρες τις Ευρώπης που έκριναν ως καταχρηστική την κοινή ρήτρα αναπροσαρμογής, η μόνη δίκαιη νομοθετική αντιμετώπιση του προβλήματος από τη μεριά του ελληνικού κράτους, θα ήταν η επαναφορά όλων των δανείων που είναι εκφρασμένα σε ελβετικό φράγκο, στην ισοτιμία της ημερομηνίας εκταμίευσης του δανείου, λέει ο ΣΥΔΑΝΕΦ.
Δηλαδή: Να υπολογίζεται α) το άληκτο κεφάλαιο, β) οι μέχρι τώρα καταβολές που έχουν γίνει και γ) οι καταβολές που θα γίνουν εφεξής, με την ισοτιμία που είχε το ελβετικό φράγκο με το ευρώ την ημερομηνία εκταμίευσης του κάθε δανείου. Άλλως να μετουσιώσει το ελληνικό κράτος τη νομολογία που έχει παραχθεί από το Δ.Ε.Ε. σε νομοθέτημα, κηρύσσοντας την κοινή σε όλα τα κράτη Ε.Ε. ρήτρα αναπροσαρμογής ως καταχρηστική, σύμφωνα και με την προ ημέρων εκδοθείσα C-520/21 απόφαση του Δ.Ε.Ε.
Η επιστολή του ΣΥΔΑΝΕΦ προς Χατζηδάκη - Σκρέκα καταλήγει ως εξής:
«Κύριοι Υπουργοί,
Με δεδομένα ότι :
α. ο κ. Πρωθυπουργός είχε εξαγγείλει την πρόθεσή του για μέτρα που θα ανακουφίσουν τους δανειολήπτες, επαναφέροντας παράλληλα και το αίσθημα δικαίου στους πολίτες λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός πως η μεγάλη αυτή κατηγορία ανήκει στην συντριπτική της πλειοψηφία στους συνεπείς δανειολήπτες, έχοντας ήδη αποπληρώσει σε ευρώ το κεφάλαιο συν τους τόκους του δανείου τους που εκταμιεύθηκε επίσης σε ευρώ,
β. 200.000 και πλέον εμπλεκόμενοι Έλληνες πολίτες δεν έχουν λάβει έως σήμερα παρά την διαχρονική υπόσχεση όλων των κομμάτων καμία δικαστική ή νομοθετική προστασία,
γ. Δεν προκύπτει, ούτε θα προκύψει ζημία για τα τραπεζικά ιδρύματα από την συναλλαγματική ισοτιμία συνδεδεμένη με τα δάνεια αυτά, καθόσον ως οφείλουν έχουν ασφαλίσει τα κεφάλαιά τους και οι μόνοι που επηρεάζονται έως τώρα είναι οι δανειολήπτες που δεν τους παρασχέθηκε ασφάλεια από τους συναλλαγματικούς κινδύνους,
δ. Βάσει των αποφάσεων επί προδικαστικών ερωτημάτων C-776 έως 782/19 και C-609/19 της Γαλλίας, το Δ.Ε.Ε. αποφαίνεται ότι τα δάνεια με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου είναι δάνεια με λογιστικό δανεισμό και προκαλούν ως αποτέλεσμα την άνευ ορίων μετακύλιση του συναλλαγματικού κινδύνου στον δανειολήπτη- καταναλωτή,
ε. Σας το ζήτησαν ενυπογράφως περισσότερες από δέκα χιλιάδες (10.000) οικογένειες μέσω επιστολής που συνέταξε και σας γνώρισε ο ΣΥ.ΔΑΝ.Ε.Φ.
Επιβάλλεται να προβεί η κυβέρνηση σε μία νομοθετική ρύθμιση που θα επιτρέπει την άμβλυνση των συνεπειών που έχουμε υποστεί.
Αυτό επιτρέπεται να γίνει και έχει γίνει και στο παρελθόν με αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις (νομοθετικά όρια στον ανατοκισμό, νομοθετικά όρια στις αναπροσαρμογές των μισθωμάτων, νομοθετικά όρια στις απολύσεις της πανδημίας κλπ). Επίσης, κάτι τέτοιο επιτρέπεται και εκ της ενωσιακής νομοθεσίας (ελάχιστη εναρμόνιση Οδηγιών όπως η Οδηγία 2017/14/ΕΕ με δυνατότητα του Εθνικού Νομοθέτη να παράσχει μεγαλύτερο πεδίο προστασίας). Συνεπώς, δεν ζητάμε από εσάς κάτι που α) δεν επιτρέπεται και β) δεν έχει ξαναγίνει. Ζητάμε το αυτονόητο: μία νομοθετική ρύθμιση του ακανθώδους προβλήματος που βασανίζει χιλιάδες οικογένειες και μπορεί να λυθεί όπως έχουν λυθεί και τόσα άλλα ζητήματα με αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις.
Παραμένουμε στη διάθεσή Σας, για οποιαδήποτε διευκρίνηση τυχόν θα θελήσετε να σας παράσχουμε, σε συνάντηση δια ζώσης και με τους νομικούς παραστάτες του Συλλόγου μας»