Η εν εξελίξει πληθωριστική κρίση έχει τις ρίζες της στο σοκ που προκάλεσε η πανδημία στις εφοδιαστικές αλυσίδες και εν συνεχεία η εκτόξευση των τιμών στην Ενέργεια.
Η επόμενη κρίση -που πιθανότατα δεν είναι τόσο μακριά- θα προκληθεί από τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών στην παραγωγή αλλά και στην κατανάλωση.
Το καμπανάκι έκρουσε ήδη ο Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας για ανοδικές πιέσεις στις τιμές των τροφίμων λόγω υψηλών θερμοκρασιών, ωστόσο έκθεση της Κομισιόν περιγράφει με τα πιο μελανά χρώματα τους κινδύνους που βρίσκονται μπροστά μας.
Οι κίνδυνοι
Στην τριμηνιαία της έκθεση για τις εξελίξεις στην Ευρωζώνη, η Κομισιόν αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο για τον πληθωρισμό και την κλιματική αλλαγή. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο.
Σύμφωνα με την Έκθεση, η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια σημαντική συνεχιζόμενη και ανοιχτή παγκόσμια πρόκληση. Η Ευρώπη, η ήπειρος που θερμαίνεται ταχύτερα, δεν αποτελεί εξαίρεση. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που μας απειλούν;
Ο πληθωρισμός θα γίνει πιθανότατα πιο ευμετάβλητος καθώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο θα γίνονται συχνότερα και εντονότερα. Θα υπάρξουν περισσότερες αβεβαιότητες γύρω από τη δυναμική του πληθωρισμού, καθώς ο τύπος, ο χρόνος, η συχνότητα και η τοποθεσία των ακραίων καιρικών φαινομένων δεν μπορούν να προβλεφθούν.
Η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα ασκήσει πιθανότατα ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό και θα οδηγήσει σε αναπροσαρμογή των σχετικών τιμών.
Οι πολιτικές για το κλίμα που είναι αρκετά αυστηρές, ώστε να επιτύχουν τους δεδηλωμένους στόχους, αναμένεται να προσθέσουν πιέσεις στις τιμές κατά τη φάση μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα οικονομία. Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι πολιτικές που θα επιφέρουν τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων είναι πιθανό να οδηγήσουν σε υψηλότερο κόστος παραγωγής, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Οι πολιτικές αυτές είναι επομένως πιθανό να επηρεάσουν κυρίως τις τιμές καταναλωτή της ενέργειας και των σχετικών αγαθών.
Οι επιπτώσεις αυτές θα διαρκέσουν τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και αποδοτικότερης χρήσης των πόρων.
Η εξάρτηση του γεωργικού τομέα από τις καιρικές συνθήκες και τους φυσικούς πόρους σημαίνει ότι είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένος στην κλιματική αλλαγή, και αυτό επηρεάζει άμεσα τα επίπεδα και τη μεταβλητότητα των τιμών των τροφίμων.
Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή και οι διαταραχές του καιρού γεγονότα επηρεάζουν τη λειτουργία πολλών άλλων τομέων ή μεμονωμένων εγκαταστάσεων παραγωγής. Αυτό μπορεί, για παράδειγμα για παράδειγμα, να οφείλεται σε ευπάθειες που προκύπτουν από την εξάρτησή τους από έναν συγκεκριμένο φυσικό πόρο (π.χ. νερό), ή την έκθεσή τους σε καιρικά σοκ, τα οποία μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε διαταραχές των μεταφορών.
Η ερμηνεία του πληθωρισμού θα γίνει πιθανώς πιο δύσκολη. Η κατάσταση στη ζώνη του Eυρώ είναι πιο περίπλοκη, επειδή διαφορετικές περιοχές επηρεάζονται διαφορετικά από την κλιματική αλλαγή, με τη νότια Ευρώπη και τις παράκτιες περιοχές να αναμένεται να επηρεαστούν ιδιαίτερα.
Η πρόβλεψη του πληθωρισμού θα γίνει πιθανότατα πιο δύσκολη. Οι προβλέψεις θα γίνουν πιο αβέβαιες και επομένως θα προσφέρουν στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις αλλά και στους φορείς χάραξης πολιτικής λιγότερο αξιόπιστη καθοδήγηση για τη λήψη αποφάσεων.
Η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει την παραγωγή και τις τιμές. Αυτό θα καταστήσει πιο δύσκολη την εκτίμηση του οικονομικού δυναμικού και της ανάπτυξης. Ένα δίλημμα που θα μπορούσε να προκύψει για μια Κεντρική Τράπεζα θα ήταν αν θα έπρεπε να ανεχθεί πιθανές αποκλίσεις από τον στόχο του πληθωρισμού ή να διακινδυνεύσει μια υπερβολικά περιοριστική νομισματική στάση- δηλαδή αυξήσεις επιτοκίων- για να πετύχει το στόχο της.
Οι προβλέψεις του Economist
Ανάλογα “γκρίζες” είναι και οι προβλέψεις του Economist Intelligence Unit. Όπως σημειώνει σε ειδικό report εν όψει των Ευρωεκλογών, αν και τα χειρότερα της πρόσφατης κρίσης του κόστους ζωής έχουν περάσει, ο πληθωρισμός δεν προβλέπεται να επιστρέψει στο χαμηλή τάση της προ-πανδημίας εποχής.
Εν τω μεταξύ, η αναδιαμόρφωση των αλυσίδων εφοδιασμού και η πιθανότητα ολοένα και πιο απρόβλεπτων κλιματικών συνθηκών θα ασκήσουν ανοδικές πιέσεις στις τιμές. Ο πληθωρισμός στις ανεπτυγμένες αγορές προβλέπεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,6% το 2024 και 2,1% κατά την πενταετή περίοδο των προβλέψεών του EIU, από 1,5% τη δεκαετία του 2010.
Μια σημαντική γεωπολιτική αντιπαράθεση, όπως στη Μέση Ανατολή, θα προκαλούσε νέα αύξηση των τιμών παρόμοια με αυτή που σημειώθηκε το 2022, με δυσανάλογο αντίκτυπο στις οικονομίες με χαμηλότερο εισόδημα.
«Καλπάζουν» οι ναύλοι από Κίνα
Προβληματισμό προκαλούν τα νέα στοιχεία για το κόστος των μεταφορών εμπορευμάτων από την Κίνα, καθώς για μια ακόμα εβδομάδα η παρατεταμένη κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα “έσπρωξε” προς τα πάνω τους ναύλους, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τις πιέσεις που ασκούνται στις τελικές τιμές των προϊόντων.
Ο σύνθετος δείκτης Drewry WCI αυξήθηκε κατά 4% σε 4.226 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο 40ft και έχει αυξηθεί κατά 151% σε σύγκριση με την ίδια εβδομάδα πέρυσι, όντας 198% υψηλότερος από τις μέσες τιμές του 2019 (προ πανδημίας) των 1.420 δολαρίων.
Οι τιμές από τη Σαγκάη προς το Ρότερνταμ διογκώθηκαν κατά 5% ή 271 δολάρια στα 5.270 δολάρια ανά feu, όντας πλέον 242% υψηλότερα από πέρσι! Πριν ξεκινήσει η κρίση, δηλαδή στο τέλος του περασμένου Οκτωβρίου, οι ναύλοι ήταν οριακά πάνω από τα 1.000 δολάρια.
Ομοίως, οι τιμές από τη Σαγκάη προς τη Γένοβα αυξήθηκαν κατά 4% ή 199 δολάρια σε 5.693 δολάρια ανά 40ft box, ενώ οι ναύλοι από τη Σαγκάη προς τη Νέα Υόρκη αυξήθηκαν κατά 6% ή 372 δολάρια σε 6.835 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο 40ft.