Μπορεί οι εφορίες να κρατάνε τα... πρωτεία των χρεών, που έφτασαν αισίως τα 107 δισ. ευρώ, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι ασφαλιστικές οφειλές είναι λίγες.
Κάθε άλλο. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι με τη συμπλήρωση του α’ 3μήνου, τα χρέη στον ΕΦΚΑ είχαν ανέβει στα 47.884.986.511 ευρώ, καταγράφοντας μια αύξηση γύρω στα 330 εκ ευρώ από το τέλος του 2023, η οποία εν πολλοίς οφείλεται στο “φούσκωμα” των προσαυξήσεων, δηλαδή στα παλιά χρέη που “λιμνάζουν” απλήρωτα.
Είναι ενδεικτικό ότι το 65,69% (31.453.985.612 ευρώ) του συνόλου των οφειλών δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά το 2009 ή παλαιότερα, δηλαδή με απλά λόγια το πρόβλημα προϋπήρχε της οικονομικής κρίσης.
Το ζητούμενο, προφανώς, είναι να εισπραχθούν όσο το δυνατόν περισσότερα από αυτά τα χρέη, είτε νέα είτε παλιά, έτσι ώστε οι... πονηροί, που σφυρίζουν αδιάφορα, να μην πίνουν στην υγεία των κορόιδων, που πασχίζουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Ο ένας τρόπος είναι ο ήπιος, δηλαδή συστάσεις για ρυθμίσεις. Στο τέλος Μαρτίου οι συνολικές ενεργές ρυθμίσεις ήταν 326.081 και το ρυθμισμένο ποσό 4.532.717.225 ευρώ, ενώ οι ολοκληρωμένες ρυθμίσεις ήταν συνολικά 672.237 για οφειλές στο Κ.Ε.Α.Ο. ύψους 3.255.089.382 ευρώ.
Οι απωλεσθείσες ρυθμίσεις δυστυχώς είναι πολλαπλάσιες και κάπου εδώ ξεκινάνε τα ζόρια, για όσους μπορούν, αλλά συστηματικά και προκλητικά αδιαφορούν.
Τα «δόκανα»
Κατ' αρχάς, οι ελεγκτικές υπηρεσίες δεν πηγαίνουν, πλέον, στα “τυφλά”, καθώς διαθέτουν ηλεκτρονικά εργαλεία και βάσεις δεδομένων, που επιτρέπουν τον εντοπισμό των στόχων υψηλής επικινδυνότητας. Πρακτικά, δεν έχει κανένα νόημα να εξαντλούνται τα μέσα πίεσης σε οφειλέτες με μηδενική δυνατότητα πληρωμής, όταν υπάρχουν “στόχοι” που μπορούν να αποδώσουν τα οφειλόμενα, με μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, κυρίως δεσμεύσεις λογαριασμών και “πάγωμα” ακινήτων. Πριν από τη λήψη των αναγκαστικών μέτρων οι οφειλέτες αξιολογούνται και δημιουργείται το προφίλ του καθενός, με πληροφορίες από το ηλεκτρονικό σύστημα του ΚΕΑΟ, τη διασύνδεση με το Μητρώο της Γ.Γ.Π.Σ., τα στοιχεία του Γ.Ε.ΜΗ. κλπ. Στη συνέχεια με κριτήρια καθορίζεται ο βαθμός εισπραξιμότητας και επισφάλειας κάθε οφειλής. Μεταξύ των κριτηρίων που λαμβάνονται υπόψη είναι:
- το ύψος της οφειλής: ανάλογα με το ύψος της οφειλής επιλέγεται και το κατάλληλο είδος μέτρου
- η συμπεριφορά του οφειλέτη: Αξιολογείται η στάση του οφειλέτη σε σχέση με την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του π.χ. η καταβολή των τρεχουσών εισφορών και η παράλληλη καταβολή ανελλιπώς κάθε μήνα εύλογου ποσού «έναντι» της οφειλής ενισχύουν το προφίλ της αξιοπιστίας του οφειλέτη, κάτι που λαμβάνεται σοβαρά υπόψη υπέρ του οφειλέτη για όσο χρόνο διαρκεί η συμπεριφορά αυτή
- η παλαιότητα της οφειλής: στο πλαίσιο της αξιολόγησης του οφειλέτη, εξετάζεται το χρονικό σημείο δημιουργίας των οφειλών, προκειμένου να εκτιμηθεί αν οφείλονται στην οικονομική κρίση ή την εκ συστήματος αφερεγγυότητα του οφειλέτη
Τα «δόκανα» που στήνονται, έχουν, όμως, και... προληπτική δράση. Κοινώς, με risk analysis εντοπίζονται επιτηδευματίες κι επιχειρήσεις, που πιθανότατα όχι μόνο θα “φεσώσουν” τον ΕΦΚΑ, αλλά θα φροντίσουν να καλύψουν με αχυρανθρώπους τους πραγματικούς υπόχρεους και τα περιουσιακά τους στοιχεία. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση επιχείρησης με δραστηριότητα “καθαρισμοί”, που εμφάνιζε ως απασχολούμενους, μάγειρες, νοσοκόμους και νηπιαγωγούς! Ο δείκτης αφερεγγυότητας προκύπτει από στοιχεία που αφορούν:
- στην υποβολή ΑΠΔ χωρίς την καταβολή εισφορών
- στην δραστηριότητα της επιχείρησης (επιχειρήσεις καθαριότητας, φύλαξης, εκπαιδευτικοί όμιλοι, κέντρα αισθητικής)
- στο αν πρόκειται για επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας
- στα χαρακτηριστικά των υπευθύνων (π.χ. ορισμός ως υπεύθυνων πρώην εργαζομένων της επιχείρησης)
- στη νομική μορφή των επιχειρήσεων (μονοπρόσωπες, ΕΠΕ, ΙΚΕ)
- στο αν οι ειδικότητες των απασχολουμένων στην επιχείρηση είναι άσχετες με τις δραστηριότητες της επιχείρησης
- στην όλη συμπεριφορά της επιχείρησης
Το μόνο σίγουρο είναι ότι σε αυτήν τη “μαύρη” λίστα, περίοπτη θέση έχουν οι μεγαλοοφειλέτες, οι οποίοι πληθαίνουν. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά λίγους με οφειλές άνω του 1 εκ. ευρώ έκαστος και συγκεκριμένα 2.683 τέτοιοι οφειλέτες συγκεντρώνουν το 23,8% του υπόλοιπου οφειλών, δηλαδή 11,4 δισ ευρώ!