Ανησυχητικές είναι οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αναφορικά με τις οικονομικές πιέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο λόγω των δασμών από τις ΗΠΑ.
Η πιο πρόσφατη έκθεση Fiscal Monitor του ΔΝΤ προβλέπει πως το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα αυξηθεί κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες φθάνοντας το 95,1% του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2025. Η ανοδική τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί, φθάνοντας το 99,6% του παγκόσμιου ΑΕΠ μέχρι το 2030.
Το παγκόσμιο δημόσιο χρέος κορυφώθηκε το 2020 φθάνοντας στο 98,9% του ΑΕΠ καθώς οι κυβερνήσεις προέβησαν σε μεγάλο δανεισμό για την ανάταξη από την COVID-19 και η παραγωγή συρρικνώθηκε. Το χρέος μειώθηκε δέκα ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε δύο χρόνια. Όμως αρχίζει πάλι να αυξάνεται και η τελευταία πρόβλεψη δείχνει επιτάχυνσή του.
«Οι σημαντικές ανακοινώσεις για δασμούς από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αντίμετρα από άλλες χώρες και εξαιρετικά υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας, συμβάλλουν στην επιδείνωση των προοπτικών και στην αύξηση των κινδύνων», αναφέρει το ΔΝΤ στην έκθεση.
Προσθέτει πως αυτό έχει ως αποτέλεσμα δυσκολότερες επιλογές για τις κυβερνήσεις καθώς οι προϋπολογισμοί τους πιέζονται από υψηλότερες ανάγκες για αμυντικές δαπάνες, αιτήματα για περισσότερη κοινωνική υποστήριξη και αυξανόμενο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους που θα μπορούσε να αυξηθεί λόγω περαιτέρω πληθωριστικών πιέσεων.
Τα ετήσια δημοσιονομικά ελλείμματα των κυβερνήσεων προβλέπεται να φθάσουν κατά μέσο όρο το 5,1% του ΑΕΠ το 2025, συγκριτικά με 5% το 2024, 3,7% το 2022 και 9,5% το 2020, σύμφωνα με την έκθεση.
Επιβραδύνεται η ανάπτυξη -Μεγαλώνει το χρέος
Η προοπτική για τους προϋπολογισμούς βασίζεται στην «πρόβλεψη αναφοράς» του ΔΝΤ για αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 2,8% φέτος στις πιο πρόσφατες Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές (World Economic Outlook) του Ταμείου, που περιλαμβάνουν εξελίξεις στους δασμούς μέχρι τις 4 Απριλίου. Η οικονομική, όπως και η δημοσιονομική, προοπτική, θα επιδεινωθεί όταν αρχίσουν να επιδρούν οι αυστηρότεροι δασμοί από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και ανταποδοτικά μέτρα.
Το επίπεδο του χρέους μπορεί να ξεπεράσει το 117% μέχρι το 2027 -η πρόβλεψη σε ένα εξαιρετικά δυσμενές σενάριο- «αν τα έσοδα και η παραγωγή μειωθούν περισσότερο από τις τρέχουσες προβλέψεις λόγω των αυξημένων δασμών και πιο ασθενών αναπτυξιακών προοπτικών».
Ένα χρέος σε αυτό το επίπεδο θα ήταν το μεγαλύτερο ως ποσοστό του ΑΕΠ μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ανέφερε το ΔΝΤ.
Μεγάλο μέρος της αύξησης του χρέους συγκεντρώνεται στις μεγαλύτερες οικονομίες, δήλωσε ο Διευθυντής Δημοσιονομικών Υποθέσεων του ΔΝΤ Βίτορ Γκασπάρ. Περίπου το ένα τρίτο των 191 χωρών μελών του ΔΝΤ βλέπουν τώρα το χρέος να αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς σε σύγκριση με την περίοδο προ πανδημίας, αλλά αποτελούν περίπου το 80% του παγκόσμιου ΑΕΠ, πρόσθεσε.
Οι αυξανόμενες πιέσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένες απαιτήσεις για κοινωνικές δαπάνες, ιδιαίτερα σε χώρες που είναι ευάλωτες σε αναταράξεις από εμπορικά σοκ, που μπορούν να ωθήσουν τις δαπάνες σε υψηλότερα επίπεδα, αναφέρει η έκθεση.
Στις δυσκολίες προστίθεται μια υποχώρηση της αναπτυξιακής βοήθειας από τις ΗΠΑ και άλλες πλουσιότερες χώρες, συνεχίζοντας μία τάση των τελευταίων ετών, "και αυτό σημαίνει πως οι χώρες αυτές θα αντιμετωπίσουν ακόμη πιο έντονες προκλήσεις απ' ό,τι αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά", είπε ο Γκασπάρ.
Προσωρινή βελτίωση στις ΗΠΑ
Το ΔΝΤ προβλέπει ελαφρά βελτίωση του ετήσιου δημοσιονομικού ελλείμματος των ΗΠΑ τα επόμενα δύο χρόνια στο 6,5% του ΑΕΠ το 2025 και στο 5,5% το 2026, σε σύγκριση με 7,3% το 2024. Αυτό οφείλεται σε έναν συνδυασμό αυξημένης συγκέντρωσης δασμών στη βάση των μέτρων που έχουν ανακοινωθεί καθώς και στη συνεχιζόμενη ανάπτυξη των ΗΠΑ.
«Η επίδοση της οικονομίας των ΗΠΑ ήταν ισχυρή τα τελευταία χρόνια και αυτό βοηθάει τον προϋπολογισμό. Βοηθάει στις ΗΠΑ, βοηθάει παντού», είπε ο Γκασπάρ.
Όμως η πρόβλεψη για τις ΗΠΑ προϋποθέτει πως οι μειώσεις των φόρων που εγκρίθηκαν από τους Ρεπουμπλικάνους το 2017 θα λήξουν στο τέλος του έτους όπως είχε προγραμματιστεί. Η κυβέρνηση Τραμπ θέλει να τις παρατείνει, με ειδικούς να λένε ότι κάτι τέτοιο θα προσέθετε περίπου 4 τρισ. δολάρια στο χρέος των ΗΠΑ σε μια δεκαετία χωρίς αντισταθμίσματα.
Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Κίνας αναμένεται να αυξηθεί το 2025 στο 8,6% του ΑΕΠ από 7,3% του ΑΕΠ το 2024, φθάνοντας το 8,5% του ΑΕΠ το 2026.
Παρά την αύξηση στις πιέσεις στο χρέος, το ΔΝΤ επιμένει στη σύστασή του προς τις κυβερνήσεις να δώσουν προτεραιότητα στις μειώσεις χρέους προκειμένου να φτιάξουν δημοσιονομικά αναχώματα ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν μελλοντικά οικονομικά σοκ, που θα απαιτήσουν μια λεπτή ισορροπία.
«Χώρες με περιορισμένο χώρο στους κυβερνητικούς προϋπολογισμούς θα πρέπει να εφαρμόσουν σταδιακά και αξιόπιστα σχέδια σταθεροποίησης και να επιτρέψουν σε αυτόματους σταθεροποιητές, όπως επιδόματα ανεργίας, να δουλέψουν αποτελεσματικά", ανέφερε το ΔΝΤ. "Οποιεσδήποτε νέες ανάγκες για δαπάνες θα πρέπει να αντισταθμιστούν από μειώσεις δαπανών αλλού ή νέα έσοδα».
ΑΠΕ-ΜΠΕ