Σιγή ασυρμάτου σε όλο το πολιτικό σύστημα για την πολυαναμενόμενη και πολύ σημαντική Έκθεση του Μάριο Ντράγκι που παρουσιάστηκε επίσημα την περασμένη Δευτέρα στις Βρυξέλλες.
Κείμενο στρατηγικής σημασίας για το τι πρέπει να γίνει προκειμένου η ΕΕ να μη χάσει οριστικά το τρένο της διεθνούς ανταγωνιστικότητας και να μείνει ουραγός στην παγκόσμια οικονομία. Αντίθετα, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε το ενδιαφέρον και τα σχόλια πολιτικών, αναλυτών, υψηλών παραγόντων της πολιτικής και οικονομικής ζωής και σχεδόν όλων των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ αλλά και έξω από αυτήν.
Πρώτος, έσπευσε να την κατακεραυνώσει ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, στρέφοντας κυρίως τα βέλη του εναντίον του κοινού δανεισμού που προτείνει ο Ντράγκι ως μόνη λύση κάλυψης της ετήσιας επενδυτικής υστέρησης της ΕΕ, που την αποτιμά σε 800 δισεκατομμύρια ευρώ. Η ανταπάντηση ήλθε, όχι από εκεί που λογικά θα την ανέμενε κάποιος, π.χ. από μια λιγότερο ανεπτυγμένη χώρα του ευρωπαϊκού Nότου, αλλά από συνάδελφό του στη γερμανική κυβέρνηση και μάλιστα αντικαγκελάριο, τον «πράσινο» Ρόμπερτ Χάμπεκ, που απερίφραστα δήλωσε υποστηρικτής των προτάσεων Ντράγκι.
Ακολούθησε ο Ισπανός υπουργός Οικονομικών, που επίσης τάχθηκε αναφανδόν υπέρ του κοινού δανεισμού, αλλά και ο Γάλλος ευρωβουλευτής Μπερνάρ Γκετά, της παράταξης του προέδρου Μακρόν, που χαιρέτισε το σπάσιμο των ταμπού της κοινής άμυνας, της κοινής βιομηχανικής πολιτικής και του κοινού δανεισμού.
Εδώ βέβαια, στην Ελλάδα, φαίνεται άλλα μας απασχολούν. Διότι, πέρα από κάποιες χλιαρές επίσημες δηλώσεις, δεν αισθάνθηκε κανείς την ανάγκη να υποστηρίξει δημόσια και σθεναρά την Έκθεση, που, όπως θα δούμε παρακάτω, είναι κατά ευτυχή σύμπτωση «κομμένη και ραμμένη» στις ανάγκες της χώρας μας. Ας δούμε όμως ακριβέστερα αυτά τα σημεία ειδικού εθνικού ενδιαφέροντος:
- Η χώρα μας χρειάζεται 20 δισ. ευρώ επί πλέον επενδύσεων ετησίως για να φτάσει στον μέσο όρο της ΕΕ ως ποσοστό επενδύσεων προς ΑΕΠ. Τα 800 δισ. ευρώ επί πλέον ετήσιων επενδύσεων που προτείνει ο Ντράγκι για το σύνολο της ΕΕ θα μας βοηθούσαν να προσεγγίσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
- Μεγάλο μέρος αυτών των πρόσθετων επενδύσεων προτείνεται να χρηματοδοτηθεί μέσω ενός νέου κοινού δανεισμού, με άλλα λόγια μέσω ενός «νέου Ταμείου Ανάκαμψης», του οποίου η δημιουργία θα έχει πολλαπλές θετικές επιπτώσεις για την Ελλάδα αλλά και για την ενωμένη Ευρώπη, της οποίας το μέλλον συνυφαίνεται με το δικό μας. Πράγματι, ένας νέος κοινός δανεισμός αφ’ ενός θα είναι ένα αποφασιστικό βήμα προς την οικονομική και δημοσιονομική ενοποίηση της Ευρώπης και, αφ’ ετέρου, θα διασφαλίσει τη συνέχιση των σημερινών ευρωπαϊκών χρηματορροών προς τη χώρα μας, χωρίς τις οποίες θα επηρεασθούν, δυσμενώς, ίσως και επικίνδυνα, οι μελλοντικοί ρυθμοί ανάπτυξης.
- Ως ποσοστό του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη και με υπερδιπλάσιο ποσοστό από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η ανάπτυξη μιας κοινής πολιτικής αμυντικής βιομηχανίας, αναπόδραστα θα λειτουργήσει ως προθάλαμος μιας ουσιαστικής κοινής αμυντικής πολιτικής, της οποίας ένας από τους πρώτους ωφελούμενους θα είναι αυτονόητα η Ελλάδα, τόσο σε ό,τι αφορά τις αμυντικές της δαπάνες όσο και ως προς την προστασία των συνόρων της και των γεωπολιτικών της συμφερόντων;
- Προμετωπίδα και γενεσιουργός αιτία της Έκθεσης Ντράγκι είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης, όταν η χώρα μας, σύμφωνα με το ελβετικό ινστιτούτο IMD, βρίσκεται ως προς την ανταγωνιστικότητα στην 47η θέση μεταξύ 67 χωρών. Σήμερα, έχουμε μόνο το 73% του μέσου όρου ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, με αρκετές μάλιστα από τις περιφέρειές μας να βρίσκονται μεταξύ 50% και 60%.
- Στη χώρα μας ο καταναλωτής πληρώνει πολύ ακριβά την ηλεκτρική ενέργεια και σημαντικό μέρος της Έκθεσης Ντράγκι καταλαμβάνουν συγκεκριμένες προτάσεις απεξάρτησης από τον άνθρακα και υποκατάστασης εισαγόμενων ενεργειακών πόρων από πράσινη ενέργεια μειωμένου κόστους.
- Η Έκθεση επίσης προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για κάλυψη των κενών στην εκπαίδευση και κατάρτιση στην ΕΕ, ως προϋπόθεση για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας μέτρα που αν είναι απλώς αναγκαία στην ΕΕ είναι εντελώς απαραίτητα σε χώρες όπως η δική μας.
- Τέλος -και χωρίς να εξαντλώ το οπλοστάσιο προτάσεων που περιλαμβάνει η Έκθεση και των ωφελειών τους για την Ελλάδα- ο Μάριο Ντράγκι εκτιμά ότι η υστέρηση της ΕΕ, έναντι των ΗΠΑ, αλλά και έναντι άλλων χωρών, στην Έρευνα και Καινοτομία, είναι η βασική αιτία της αυξανόμενης διαφοράς από αυτές τις χώρες ως προς τους ρυθμούς ανάπτυξης, και, για τον λόγο αυτόν, προβαίνει στη διατύπωση τολμηρών προτάσεων ενοποίησης της Έρευνας στην Ευρώπη. Αυτό αφορά άμεσα και τη χώρα μας, που με 1,45% του ΑΕΠ της ως ποσοστό του αθροίσματος δημόσιας και ιδιωτικής Έρευνας, βρίσκεται πολύ κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που ανέρχεται σε 2,26% (που και πάλι αυτός είναι αισθητά κατώτερος από τα αντίστοιχο ποσοστό των ΗΠΑ και κάτω από το μισό των ποσοστών του Ισραήλ ή της Νότιας Κορέας);
Είναι λοιπόν πλέον μεγάλη ανάγκη ο πολιτικός διάλογος στη χώρα να ξεφύγει από την εσωστρέφειά του εδώ και του σήμερα και να αποφασίσουμε να παίξουμε ενεργό ρόλο για όσα θα γίνουν για εμάς, με εμάς.
Η έκθεση Ντράγκι ορίζει τις κατευθύνσεις για μια Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν μπορεί να είναι ατμοκίνητο τρένο το 2024 και μια Ελλάδα που δεν μπορεί να είναι το τελευταίο βαγόνι της. Ισχυρή ηγεσία στη χώρα σημαίνει ότι πρέπει και εμείς να δημιουργήσουμε συμμαχίες με χώρες και πολιτικές οικογένειες για να συμμετέχουμε στη γρήγορη αλλαγή σκηνικού μιας Ευρώπης που χάνεται σιγά-σιγά από τον χάρτη των παγκόσμιων πρωταγωνιστών.
Προσωπικά πιστεύω σε ένα ΠΑΣΟΚ που θα παίζει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη από όποια θέση και αν βρίσκεται και θα κινητοποιείται πριν είναι αργά, διότι οι επιπτώσεις μιας τέτοιας εξέλιξης θα είναι περισσότερο επιβαρυντικές ιδιαίτερα για χώρες σαν τη δική μας.