Από τη μια, η εντυπωσιακή αύξηση της αξίας των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου.
Από την άλλη, οι αναιμικές επενδύσεις, οι «πληγές» της πανδημίας και η εξάρτηση της ρωσικής βιομηχανίας από εισαγόμενα εξαρτήματα.
Ποια είναι η κατάσταση της «αρκούδας» σε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία; Τι διακινδυνεύει να χάσει στην περίπτωση της κλιμάκωσης της κρίσης;
Τεράστια κέρδη από την εκτόξευση της τιμής του φυσικού αερίου
Ξεκινώντας από το προφανές, δηλαδή τα κέρδη που έχει αποκομίσει ως τώρα από την ενεργειακή κρίση και την εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου, τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από τη Gazprom έδειξαν έσοδα 5,9 δισ στερλίνες (582 δισ. ρούβλια) και μάλιστα στο τρίμηνο πριν από την ένταση της κρίσης, δηλαδή στο διάστημα Ιουλίου - Σεπτεμβρίου! Οι προβλέψεις της εταιρίας είναι, μάλιστα, ότι το 2022 οι οικονομικοί δείκτες θα είναι ακόμα πιο βελτιωμένοι σε σχέση με το 2021, με την κερδοφορία να υπολογίζεται πάνω από τα 4 τρισ. ρούβλια!
Σύμφωνα με το ενημερωτικό σημείωμα της ελληνικής πρεσβείας στη Μόσχα, το Γ΄ τρίμηνο του 2021, η αξία των εξαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία για πρώτη φορά σε περισσότερο από μια δεκαετία υπερέβη την αξία των εξαγωγών πετρελαίου και έφτασε τα 20,8 δις $ ΗΠΑ έναντι 18,5 δις $ ΗΠΑ. Μετά από αυτήν την εξέλιξη, το φυσικό αέριο έχει γίνει πιο σημαντικό από το πετρέλαιο στο πλαίσιο μιας άνευ προηγουμένου αύξησης των τιμών του στην Ευρώπη, που ξεκίνησε το φθινόπωρο του περασμένου έτους.
Η στενή ενεργειακή σχέση με την Τουρκία
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και τα στοιχεία που αποτυπώνουν τη στενή ενεργειακή σχέση με την Τουρκία. Πέρυσι, ο Blue Stream προμήθευσε 15,98 δις κυβ. μ. φυσικού αερίου σημειώνοντας το μέγιστο ετήσιο δείκτη από την έναρξη της λειτουργίας του αγωγού το 2003, σύμφωνα με ανακοίνωση της Gazprom Export. Ο Blue Stream ήταν ο πρώτος υπεράκτιος αγωγός φυσικού αερίου της Gazprom, που συνέδεε άμεσα τη Ρωσία με μια μεγάλη εξαγωγική αγορά.
Ο Blue Stream τέθηκε σε λειτουργία στις αρχές του 2003 και η σχεδιασμένη χωρητικότητά του είναι 16 δις κυβ. μ. αερίου ετησίως, και συνολικό μήκος - 1213 χιλιόμετρα. Ο αγωγός φυσικού αερίου Turkish Stream αποτελείται από δύο σειρές, η μία από τις οποίες έχει σχεδιαστεί για την παροχή φυσικού αερίου σε Τούρκους καταναλωτές, η δεύτερη - για την παροχή φυσικού αερίου στις χώρες της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η συνολική χωρητικότητα του Turkish Stream είναι 31,5 δις κυβ. μ., η λειτουργία του ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2020. Σημειωτέον ότι μέσω του Turkish Stream φτάνει στην Ελλάδα το ρωσικό αέριο, περνώντας πρώτα από τη Βουλγαρία.
Οι «γκρίζες» ζώνες
Στον αντίποδα, μετά από μια ταχεία ανάκαμψη από την ύφεση του κορωνοϊού, η ρωσική οικονομία αντιμετωπίζει ένα εσωτερικό σύνολο προκλήσεων: υποτονική ανάπτυξη, αδύναμες επενδύσεις και υποτονικό βιοτικό επίπεδο το 2022. Όπως επισημαίνει το ενημερωτικό σημείωμα της ελληνικής πρεσβείας, η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά το αναπτυξιακό δυναμικό της Ρωσίας κάτω από 2% ετησίως.
Οξύτατο είναι και το πρόβλημα των ανατιμήσεων. Το 2021 οι τιμές αυξήθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων έξι ετών σε ολόκληρη τη ρωσική οικονομία. Ο πληθωρισμός για το 2021 έφτασε στο 8,4% που είναι υπερδιπλάσιο από τον επίσημο στόχο της χώρας για 4% και τον ταχύτερο ρυθμό αύξησης των τιμών από την περίοδο της οικονομικής κρίσης του 2015. Μόνο οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 10,6% το 2021, ενώ το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε κατά περίπου 10% από το 2013. Ως μέτρο στήριξης των συνταξιούχων, οι οποίοι αποτελούν την βασική πηγή λαϊκής στήριξης για το Κρεμλίνο, η κυβέρνηση αποφάσισε να αυξήσει τις κρατικές συντάξεις κατά 8,6% το 2022.
Επιπλέον, αν και οι εξαγωγές μη ενεργειακών προϊόντων έσπασαν τα κοντέρ, ξεπερνώντας τα 191 δισ. δολάρια, οι αναλυτές της Κεντρικής Τράπεζας ανέφεραν αύξηση στον αριθμό των εταιρειών που χρησιμοποιούν εισαγόμενα εξαρτήματα, έως και 80% το 2020. Τα αποτελέσματα μιας μελέτης των απόψεων των ρωσικών επιχειρήσεων έδειξαν ότι η εξάρτησή τους από τις εισαγωγές έχει αυξηθεί: το 2020, το 80% των επιχειρήσεων χρησιμοποίησε εισαγόμενα εξαρτήματα έναντι 65% το 2019, σύμφωνα με αναλυτικό σημείωμα της Τράπεζας της Ρωσίας.
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2020, το μερίδιο των εισαγωγών στο κόστος των βιομηχανικών προϊόντων των 43% εταιρειών δεν ξεπερνά το 10%. Αλλά ακόμη και με μια χαμηλή κατανάλωση εισαγόμενων εξαρτημάτων, η εξάρτηση από τις εισαγωγές μπορεί να είναι πολύ ισχυρή λαμβάνοντας υπόψη την μη ύπαρξη εναλλακτικής λύσης στην εγχώρια αγορά, σημειώνουν οι συντάκτες της μελέτης. Η εξάρτηση από τις εισαγωγές αυξήθηκε από 75% σε 88% για τις εξαγωγικές εταιρείες και από 48% σε 76% για τις μη εξαγωγικές. Οι αναλυτές πιστεύουν ότι οι εισαγωγές είναι απαραίτητες για τις επιχειρήσεις για να διατηρήσουν τις θέσεις τους στην αγορά σε συνθήκες έλλειψης εγχώριων αναλόγων ή χαμηλής ποιότητάς τους.