Στα λάθη, τις παραλείψεις, το τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά, αλλά και το κόστος αυτών των λάθος επιλογών κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης όπως και στο Grexit, αναφέρθηκαν στην παρουσίαση του βιβλίου «Η τελευταία μπλόφα» των Ελένης Βαρβιτσιώτη και Βικτώριας Δενδρινού, ο Τόμας Βίζερ, ο Γιάννης Στουρνάρας και ο Πίτερ Σπίγκελ.
Αγνωστα παρασκήνια αλλά και συγκλονιστικά στοιχεία παρέθεσαν οι ομιλητές.
Βίζερ: Αν είχαν πάει αλλιώς τα πράγματα το 2015, τώρα το ελληνικό ΑΕΠ θα ήταν 25% πιο ψηλά
Ο πρώην πρόεδρος του EuroWorking Group και της επιτροπής οικονομικών και χρηματοοικονομικών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης μιλώντας κατά την παρουσίαση του βιβλίου των Ελένη Βαρβιτσιώτη και Βικτώρια Δενδρινού «Η Τελευταία Μπλόφα», το οποίο αναλύει τα γεγονότα που σημάδεψαν τη χώρα από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούλιο του 2015 τόνισε: «Αν είχαν πάει διαφορετικά τα πράγματα στο τέλος του 2014, αρχές του 2015, το ελληνικό ΑΕΠ αυτή τη στιγμή θα ήταν 20-25% υψηλότερα απ ότι είναι τώρα»
Βίζερ για Grexit: Είχαμε έτοιμα σχέδια ακόμη και για τους τουρίστες
Σύμφωνα με τον κ. Βίζερ, η Ελλάδα ήταν πολύ κοντά στο χείλος της εξόδου δύο φορές, το 2012 και το 2015 και τα σχέδια ήταν έτοιμα και μάλιστα πολύ λεπτομερή, καθώς περιελάμβαναν ακόμα και το πώς έβγαιναν οι τουρίστες από τη χώρα.
Βίζερ: «Το 2015 είχαμε μια κυβέρνηση που δεν ήθελε να μείνει στην ευρωζώνη»
«Το 2012 φοβόμασταν ένα ατύχημα, από μία λάθος πολιτική επιλογή. Ήταν σίγουρο όμως ότι η κυβέρνηση ήθελε να μείνει στο ευρώ. [...] Το 2015 είχαμε την ακριβώς αντίθετη κατάσταση. Είχαμε μια κυβέρνηση που δεν ήθελε να μείνει στην ευρωζώνη και έλεγε συνέχεια θα φύγω.»
Ο κ. Βίζερεπεσήμανε ότι η Ελλάδα είναι διαφορετική όσον αφορά τον τρόπο που είναι δομημένη η κοινωνία. «Υπάρχει λίγη Ελλάδα μέσα στον καθένα από εμάς, συνηθίζω να λέω,» σημείωσε. «Δεν έχει γίνει ουσιαστική συζήτηση γιατί φτάσαμε ως εδώ, τι έκανε η χώρα λάθος. «Αν δε γίνει αυτό, δε μπορεί να οδηγηθεί η χώρα σε κάθαρση.»
Ερωτώμενος για το εάν τελικά ο κ. Σόιμπλε είχε όντως σχέδιο Β' ή μπλόφαρε, είπε χαρακτηριστικά «Το κουτί το έχω στη Βιέννη, δεν το έχω πετάξει.»
«Το μεγαλύτερο λάθος που κάναμε ήταν το 2010 όταν είπαμε ότι το ελληνικό χρέος ήταν βιώσιμο», σημείωσε ο κ. Wieser. «Φυσικά δεν ήταν βιώσιμο. [...] Ήταν ένα τεράστιο λάθος, αλλά δεν θα μπορούσε να αποφευχθεί,» επεσήμανε, προσθέτοντας ότι κάτι διαφορετικό θα επέφερε ακόμα χειρότερα αποτελέσματα σε μια τεταμένη κατάσταση.
Σημείωσε δε ότι το 2012 υπήρχε μια σημαντική ελάφρυνση χρέους, το PSI. Το 2014 θα έπρεπε οι δανειστές να έχουν προχωρήσει σε ελάφρυνση χρέους, αλλά οι πολιτικές δεν συνηγορούσαν σε αυτό.
Εκ των υστέρων, όπως τόνισε, οι δανειστές θα έπρεπε να έχουν δράσει από την αρχή της ελληνικής κρίσης το 2010. «Θα ήταν σαν να δίνεις στο παιδί σου χρήματα να αγοράσει αυτοκίνητο και να μην ξέρει αν θα τα ξοδέψει όλα εκεί ή θα τα χαλάσει όλα στη ντίσκο,» σημείωσε.
Στουρνάρας: Η Ελλάδα είχε ζητήσει από τον Πούτιν να τυπώσει δραχμές
Λεπτομέρειες του θρίλερ των διαπραγματεύσεων του 2015 έδωσε και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, στην παρουσίαση του βιβλίου «Η μεγάλη μπλόφα» των Ελένης Βαρβιτσιώτη και Βικτωρίας Δενδρινού.
Μιλώντας στην παρουσίαση του βιβλίου «Η μεγάλη μπλόφα» των Ε. Βαρβιτσιώτη- Β. Δενδρινού, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας δεν έκρυψε το δισταγμό του στο να παραστεί στην εκδήλωση, καθώς- όπως τόνισε- ενεπλάκη προσωπικά στην ιστορία, αποτελώντας, μάλιστα, το δέκτη επιθέσεων από την τότε κυβέρνηση.
Τα «καρφιά» για τον πόλεμο που δέχθηκε από την κυβέρνηση Τσίπρα
«Το βιβλίο τους αναφέρεται σε μια πολύ πρόσφατη περίοδο, κατά την οποία τα στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος και εγώ, αφιερώσαμε ατέλειωτες ώρες και κοπιάσαμε πολύ για να μην φύγει το τρένο από τις ράγες. Και αυτό μέσα σε ένα κλίμα συνεχών αντεγκλήσεων, πιέσεων, συνεχών κλητεύσεών μου στη Βουλή σε διάφορες εξεταστικές επιτροπές, επίσημων ανακοινώσεων του Μεγάρου Μαξίμου ή ανεπίσημων non-papers και διαρροών εναντίον μου, και, τελικώς, προσπαθειών παρεμπόδισης του έργου μας μέσα από μεθοδεύσεις και διαδικασίες που δεν έχουν θέση σε ένα σύγχρονο κράτος δικαίου», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Γ. Στουρνάρας.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η αποκάλυψη των λεπτομερειών για το πώς αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή η σύγκρουση με τον τοίχο, όταν η χώρα βρέθηκε να μην μπορεί να καλύψει την πληρωμή δόσης 750 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ το Μάιο του 2015, λόγω της ασφυκτικής έλλειψης ρευστότητας, που θα καθιστούσε δύσκολη ακόμα και την πληρωμή συντάξεων- μισθών.
«Σε επικοινωνία μου με τον τότε εκπρόσωπο της χώρας στο ΔΝΤ Θάνο Κατσάμπα διερευνήθηκε το ενδεχόμενο χρήσης κεφαλαίων από τον λογαριασμό διαθεσίμων SDR Holdings του Ελληνικού Δημοσίου στο ΔΝΤ. Από την επικοινωνία αυτή προέκυψε ότι η χρήση των διαθεσίμων του λογαριασμού αυτού για την αποπληρωμή χρεολυσίου ήταν μεν εφικτή, καθώς δεν ήταν αντίθετη με το καταστατικό του Ταμείου, ωστόσο δεν υπήρχε αντίστοιχο διεθνές προηγούμενο. Για τον λόγο αυτό, η ενεργοποίηση της λύσης αυτής απαιτούσε την κατάλληλη προετοιμασία από πλευράς ΔΝΤ, κάτι που απαιτούσε επαρκή χρονικά περιθώρια. Το Υπουργείο Οικονομικών μας ενημέρωσε δύο εργάσιμες ημέρες πριν από την αποπληρωμή, την Παρασκευή 8 Μαΐου 2015, ότι η συνήθης διαδικασία αποπληρωμής ανεστάλη μέχρι νεωτέρας, λόγω μη επαρκούς υπολοίπου στα διαθέσιμα του Δημοσίου. Καθώς ο κίνδυνος αθέτησης της εν λόγω αποπληρωμής, στην ουσία δηλαδή χρεοκοπίας της χώρας, ήταν εμφανής, αποφασίστηκε η υλοποίηση της παραπάνω λύσης. Το Σαββατοκύριακο 9-10 Μαΐου 2015, τα αρμόδια στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος και εγώ ήμασταν σε συνεχή επικοινωνία με τον κ. Κατσάμπα και τα στελέχη του ΔΝΤ, εξετάζοντας εναλλακτικές προσεγγίσεις και διαδικασίες. Από τις εναλλακτικές λύσεις που προτάθηκαν από το ΔΝΤ, το Υπουργείο αποφάσισε την άντληση SDR 523,7 εκατ. από τον λογαριασμό SDR Holdings στο ΔΝΤ, ενώ το υπόλοιπο ποσό, ήτοι 77 εκατ., καλύφθηκε από τα διαθέσιμα του Δημοσίου», αποκάλυψε ο Διοικητής της ΤτΕ ρίχνοντας φως σε μια από τις κρίσιμες φάσεις του θρίλερ του 2015.
Το τηλεφώνημα Πούτιν στον Ολάντ: Οι Ελληνες ζητούν να τυπώσουν δραχμές
Εξίσου αποκαλυπτικό είναι και το απόσπασμα από το βιβλίο των Γάλλων Ζεράρ Νταβέ και Φαμπρίς Λομ, για το τηλεφώνημα που δέχτηκε στις 6 Ιουλίου 2015, μία ημέρα ακριβώς μετά το ελληνικό δημοψήφισμα, ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ από τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν. Σύμφωνα με όσα αναφέρουν στο βιβλίο τους με τίτλο «Ένας πρόεδρος δεν έπρεπε να πει κάτι τέτοιο…» («Un président ne devrait pas dire ça...», εκδόσεις Stock, 2016), ο Ρώσος πρόεδρος εκμυστηρεύτηκε στον τότε πρόεδρο Ολάντ ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε υποβάλει αίτημα στη ρωσική για την εκτύπωση δραχμών, επειδή δεν διέθετε τις κατάλληλες εγκαταστάσεις για να το κάνει. Ο Πούτιν έκρινε σε εκείνη τη συγκυρία ότι όφειλε να ενημερώσει γι΄αυτό το θέμα τον Ολάντ, ενώ η τύχη της Ελλάδος κρεμόταν από μία κλωστή και βρισκόμασταν λίγες μέρες πριν από τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου. Ο Πούτιν διευκρίνισε βέβαια στον Ολάντ ότι η Ρωσία δεν επιθυμούσε να εμπλακεί σε κάτι τέτοιο.
Τα καρφιά Στουρνάρα για τον Τόμσεν
Ο Διοικητής της ΤτΕ, που «φωτογράφισε» τον Π. Τόμσεν, "καρφώνοντας" τον ως υπεύθυνο για το αδιέξοδο της μοιραίας τελευταίας αξιολόγησης του 2ου Μνημονίου, αναφέρθηκε εκτενώς και στις επιθέσεις που δέχθηκε ο ίδιος και ο σύζυγος του μετά την υπογραφή του 3ου Μνημονίου. «Κατά την τότε κυβέρνηση, η συμφωνία της 12ης Ιουλίου 2015 ήταν μία ήττα, μία υποχώρηση από αυτά που πρέσβευε και έπραττε μέχρι τότε. ‘Έπρεπε λοιπόν με κάθε τρόπο, αυτή η ήττα και αυτή η υποχώρηση να αντισταθμιστούν από κάτι άλλο. Και αυτό το κάτι άλλο ήταν η στοχοποίηση, με τρόπο εξωθεσμικό και φρικτό, που δεν χαρακτηρίζει το κράτος δικαίου ενός πολιτισμένου κράτους, των πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης και γενικά προσώπων που δεν ήταν διατεθειμένα να παραβούν το καθήκον τους και να καταλύσουν την ανεξαρτησία των θεσμών που υπηρετούν. Και για να γίνει η πίεση στα πρόσωπα αυτά ακόμα μεγαλύτερη, η στοχοποίηση συμπεριέλαβε και μέλη της οικογένειάς τους, κάτι το οποίο δεν έχει προηγούμενο σε πολιτισμένα κράτη», σημείωσε ο Γ. Στουρνάρας, παραπέμποντας στη διερεύνηση αυτών των υποθέσεων από τη Βουλή και τη Δικαιοσύνη.
Πίτερ Σπίγκελ (FT): Ο Τσίπρας έκανε τρομερά λάθη -Ο Βαρουφάκης ήθελε να γίνει διάσημος
«Έγιναν λάθη και από τις δυο πλευρές,» επεσήμανε ο Πίτερ Σπίγκελ, διευθυντής σύνταξης των Financial Times μιλώντας για την ελληνική κρίση, κατά την παρουσίαση του βιβλίου των Ελένη Βαρβιτσιώτη και Βικτώρια Δενδρινού «Η Τελευταία Μπλόφα», το οποίο αναλύει τα γεγονότα που σημάδεψαν τη χώρα από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούλιο του 2015.
Ο διευθυντής σύνταξης των FT υπενθύμισε το πώς η χώρα υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο και το πώς ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε ότι το έλλειμμα της χώρας δεν ήταν αυτό που είχε ανακοινωθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά υπερδιπλάσιο 15,1%.
«Όταν ξεκίνησε το πρώτο πρόγραμμα το 2010 δούλευε, η κυβέρνηση το ακολουθούσε, αλλά οι Γερμανοί ήταν ακόμα θυμωμένοι. Έτσι η Άνγκελα Μέρκελ έπεισε τον Νικολά Σαρκοζί να κάνει ένα σύστημα που αν αυτό συνέβαινε ξανά, θα οδηγούσε σε πτώχευση. Αυτό ήταν κατά τη γνώμη μου το μεγαλύτερο λάθος που έκαναν οι δανειστές.»
«Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφανγκ Σόιμπλε επαναλάμβανε συνέχεια η Ελλάδα πρέπει να φύγει απ' το ευρώ, γιατί να επενδύσει κανείς όταν οι Γερμανοί λένε κάτι τέτοιο,» πρόσθεσε ο κ. Spiegel.
Αναφερόμενος στα λάθη που έγιναν από την ελληνική πλευρά σημείωσε: «Όταν ο κ. Παπακωνσταντίνου υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο, όλοι στην Ελλάδα αποφάσισαν ότι μπορούν να το κάνουν καλύτερα και αυτό είναι κάτι που το έκαναν όλες οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ».
Αναφερόμενος στη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Spiegel είπε χαρακτηριστικά: «Θα διαχώριζα τον Τσίπρα και τον Βαρουφάκη, γιατί ο Τσίπρας έκανε τρομερά λάθη και λάθος επιλογές, ενώ ο Γιάννης Βαρουφάκης ήταν εκεί για να γίνει διάσημος».
Δενδρινού-Βαρβιτσιώτη: Οταν είδαμε το σχέδιο Β' η συγκίνηση ήταν μεγάλη
«Θεωρήσαμε ότι ήταν πάρα πολλές πτυχές της ιστορίας που ήταν ακόμα άγνωστες και θελήσαμε να κάνουμε κάτι που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς,[...] σαν μια κάμερα για τους αναγνώστες πίσω από κλειστές πόρτες,» επεσήμανε η Βικτώρια Δενδρινού, ανταποκρίτρια για το πρακτορείο Bloomberg στις Βρυξέλλες.
«Ανακαλύψαμε το πώς η ανθρώπινη μνήμη είναι σαν ζωντανός οργανισμός. Το ίδιο άτομο μετά από 3-4 μήνες άλλαζε την αφήγηση των γεγονότων,» είπε η Ελένη Βαρβιτσιώτη, ανταποκρίτρια της εφημερίδας «Η Καθημερινή» και του ΣΚΑΪ στις Βρυξέλλες.
«Το ένα πράγμα που κυνηγούσαμε απ' την αρχή να βρούμε και ήταν η μεγάλη αποκάλυψη του βιβλίου μας ήταν το Σχέδιο Β', το τι θα γινόταν αν η Ελλάδα έβγαινε εκτός ευρώ. Όταν το πήραμε στα χέρια μας τον Ιανουάριο του 2018 η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Παρόλο που δεν το πήραμε ποτέ έξω απ' το δωμάτιο στο τέλος είχαμε φτάσει σχεδόν να αποστηθίσουμε τις 157 σελίδες του.»
«Είναι ένα βιβλίο ψύχραιμο και αυτό φαίνεται απ την κριτική που είναι ισορροπημένη,» σημείωσε ο διευθυντής της εφημερίδας «Η Καθημερινή», Αλέξης Παπαχελάς που συντόνιζε τη συζήτηση.
«Θα μπορούσε να γίνει το πρώτο υλικό για να γίνει αυτό που στην Αμερική λέγεται truth commission,» σημείωσε. «Το να ξέρει κανείς την ιστορία του είναι σημαντικό».