Ένα εκρηκτικό μείγμα αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου, καταστροφής των καλλιεργειών από τον έντονο καύσωνα και τις πυρκαγιές, αλλά και τα απόνερα της πανδημίας, φέρνουν ανατιμήσεις σε δεκάδες είδη πρώτης ανάγκης.
Αρχής γενομένης από το ενεργειακό, η τιμή του φυσικού αερίου έχει εκτιναχθεί τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, συμπαρασύροντας έτσι τις τιμές σε πάνω από 500 προϊόντα, με την αύξηση να αναμένεται να φανεί εντός του φθινοπώρου.
85% αύξηση στο φυσικό αέριο
Συγκεκριμένα, η αύξηση του φυσικού αερίου υπολογίζεται στο 85%, κάτι που πιέζει τις τιμές στη χονδρική τιμή των προϊόντων, με την αγορά να προειδοποιεί πως χωρίς στοχευμένες παρεμβάσεις οι αυξήσεις αυτές θα περάσουν και στα τιμολόγια λιανικής.
«Πέρυσι τέτοια εποχή, το κυβικό μέτρο είχε 9 δολάρια, τώρα έχει 33 δολάρια. Οσον αφορά στους ρύπους, η αξία του διοξειδίου του άνθρακα έχει ανέβει από τα 22 ευρώ στα 63 ευρώ. Κάποιοι ρωτάνε γιατί δεν ανοίγουμε τον λιγνίτη», δήλωσε το πρωί ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος έσπευσε να τονίσει πως «αν τώρα η ΔΕΗ παρήγαγε ρεύμα από λιγνίτη, θα έχανε μισό δισ. ευρώ και θα χρεοκοπούσε».
Αυξήσεις φωτιά σε δημητριακά, ζάχαρη και λάδι
Η διεθνής τιμή των δημητριακών είναι αυξημένη κατά 31% σε σχέση με πέρυσι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), της ζάχαρης κατά 39% και των φυτικών ελαίων κατά 67%.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την επιβάρυνση των παραγωγών από την τιμή του πετρελαίου, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τα μεταφορικά, καθώς και τις αυξήσεις στο φυσικό αέριο με τις όποιες συνέπειες για την παραγωγή, εξηγεί πόσο πιεστική είναι η κατάσταση.
Το αποτύπωμα των ανατιμήσεων στο σούπερ μάρκετ
Ως αποτέλεσμα, οι τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ αναμένεται να αυξηθούν κατά τουλάχιστον 15% σε λάδια, μπισκότα, κατεψυγμένα και συσκευασμένα τρόφιμα και γαλακτοκομικά.
Ήδη από τον Ιούλιο έχουν παρατηρηθεί αυξήσεις κατά 8% στα οπωροκηπευτικά και 5% στα φρούτα, που αποδίδονται τόσο στις συνθήκες της παγκόσμιας οικονομίας όσο όμως και στις καταστροφές στην παραγωγή από την έντονη ζέστη και (κατά τόπους) από τις πυρκαγιές.
Από τις ανατιμήσεις δεν θα ξεφύγει ούτε ο καφές, καθώς, πλην των παραπάνω, η παραγωγή του υπέστη σοβαρές ζημιές. Οι καταστροφές στις φυτείες της Βραζιλίας προκάλεσαν σοκ στις διεθνείς αγορές, με συνέπεια η τιμή του να έχει αυξηθεί κατά 49%, χωρίς μάλιστα να διαφαίνεται προοπτική μείωσής του, καθώς η ζημιά στον κύκλο της παραγωγής δεν αποκαθίσταται από τη μια μέρα στην άλλη.
Μέτρα αναχαίτισης των ανατιμήσεων επεξεργάζεται η κυβέρνηση
Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση αναμένεται να λάβει μέτρα προκειμένου να ανακόψει, όσο αυτό είναι δυνατό, την αύξηση των τιμών.
Τα σχετικά μέτρα αναμένεται να ανακοινώσει στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, θα ανακοινώσει, εκτός των άλλων, και ένα πλέγμα μέτρων προστασίας των ευάλωτων νοικοκυριών από τις αυξήσεις που έρχονται ή ήρθαν στον νευραλγικό τομέα της ενέργειας (ηλεκτρικό ρεύμα, καύσιμα και φυσικό αέριο), λόγω των διεθνών ανατιμήσεων στις τιμές των πρώτων υλών.
Προτεραιότητα η τιμή του ρεύματος
Σε ό,τι αφορά τις τιμές του ρεύματος, δίνεται προτεραιότητα, σύμφωνα με πηγές του οικονομικού επιτελείου, αφενός επειδή θεωρείται ότι η αύξηση έχει κάποια μόνιμα χαρακτηριστικά και αφετέρου επειδή πλήττει μεγάλα και κοινωνικά ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού.
Η παρέμβαση θα αφορά τα τιμολόγια του ρεύματος, με την κυβέρνηση να αναζητεί τρόπους για να «επιστρέψει» στους καταναλωτές τα αυξημένα φορολογικά έσοδα που θα προκύψουν αυτόματα από την αύξηση της τιμής χονδρικής.
Εκτός από αυτό, πληροφορίες αναφέρουν ότι ο πρωθυπουργός θα ανακοινώσει στη ΔΕΘ ότι θα διατηρηθεί η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ 13% στον καφέ, στα εισιτήρια των συγκοινωνιών και το τουριστικό πακέτο.
Σύμφωνα, άλλωστε, με την επικρατούσα άποψη στην ΕΚΤ αλλά και το ΔΝΤ, οι ανατιμήσεις αυτές θα υποχωρήσουν μέσα στο 2022, οπότε η ισχύς της ρήτρας διαφυγής από τους κανόνες των πλεονασμάτων δίνει τα περιθώρια για τέτοιου είδους δημοσιονομικές παρεμβάσεις, προσωρινού χαρακτήρα.