Κατατέθηκε την Τρίτη το πρωί στη Βουλή το οριστικό σχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2024, από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη.
Όπως ενημέρωσε το Σώμα ο πρόεδρος της Βουλής κ. Τασούλας, ο Προϋπολογισμός του 2024 θα εισαχθεί προς συζήτηση στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, το διάστημα μεταξύ 23-27 Νοεμβρίου, σε 4 συνεδριάσεις. Στη συνέχεια θα εισαχθεί στην Ολομέλεια στις 13 Δεκεμβρίου και θα ψηφιστεί στις 17 με τη διεξαγωγή ονομαστικής ψηφοφορίας.
Το βασικό περίγραμμα του Προϋπολογισμού
Καταλυτικά προς την κατεύθυνση της αύξησης του εισοδήματος το 2024 αναμένεται να δράσουν πολιτικές όπως η αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, η άρση του «παγώματος» των τριετιών στους μισθωτούς, η αύξηση του αφορολόγητου για οικογένειες με παιδιά, η αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, η εκ νέου αύξηση των συντάξεων, αλλά και επενδυτικοί πόροι ύψους 12,17 δισ. ευρώ μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (8,55 δισ. ευρώ) και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (3,62 δισ. ευρώ), που αναμένεται να εισρεύσουν στην οικονομία εντός του 2024.
Επιπλέον, ενισχύεται ο τομέας της Υγείας με αύξηση της επιχορήγησης των νοσοκομείων κατά περίπου 20%, ενώ αύξηση των δαπανών υπάρχει και στον τομέα της Παιδείας. Παράλληλα, προτεραιοποιούνται οι μεγάλες αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα, με σειρά μέτρων που έχουν ανακοινωθεί για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
Σε αυτό το πλαίσιο θεσμοθετούνται πολυεπίπεδες παρεμβάσεις, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων περιορισμούς στη χρήση μετρητών και ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, πλήρη εφαρμογή της ηλεκτρονικής διαβίβασης των λογιστικών αρχείων και αύξηση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας των ελέγχων, αυστηροποίηση των κυρώσεων, καθώς και μεταρρύθμιση της φορολογίας των ατομικών επιχειρήσεων.
Στόχος των ανωτέρω παρεμβάσεων είναι η δίκαιη κατανομή των φορολογικών βαρών και η περαιτέρω ενίσχυση της κοινωνικής πολιτικής.
Τα μακροοικονομικά στοιχεία
Η αύξηση των επενδύσεων, η ζήτηση που, αν και θα σημειώσει οριακή υποχώρηση, θα συνεχίσει να καταγράφει αυξητικό ρυθμό, η ενίσχυση της απασχόλησης, οι αυξήσεις των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και το «ξεπάγωμα» των τριετιών είναι οι μοχλοί στήριξης της ελληνικής οικονομίας προκειμένου να αναπτυχθεί με ρυθμό 2,9% το 2024.
Σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη προέρχεται από τις επενδύσεις, οι οποίες το 2024 αναμένεται να αυξηθούν με ρυθμό 15,1% (έναντι 12,1% στο προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2024).
Τα έργα που έχουν ενταχθεί ή πρόκειται να συμπεριληφθούν στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως και αυτά για την αποκατάσταση των ζημιών από τις πλημμύρες στη Θεσσαλία, θα είναι εκ των πυλώνων της ανάπτυξης.
Παράλληλα, σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 2,6% σε μέσα επίπεδα (από 3,9% φέτος) και η ανεργία σε 10,6% (από 11,2%). Η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 1,3% (από 2,9% φέτος), ενώ η δημόσια κατανάλωση θα μειωθεί κατά 1,6% (από 0,4%).
Eνίσχυση του εισοδήματος
Στον Προϋπολογισμό του 2024 περιλαμβάνονται τα κάτωθι μέτρα για την ενίσχυση του εισοδήματος:
- Η αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του ΕΣΥ με μεσοσταθμική αύξηση 10% και κόστος 92 εκατ. ευρώ για το 2023 και 65 εκατ. ευρώ για το 2024 και εφεξής.
- Η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στους δημοσίους υπαλλήλους με κόστος 202 εκατ. ευρώ ετησίως και στους συνταξιούχους με ετήσιο κόστος 274 εκατ. ευρώ, οι οποίες θεσπίστηκαν σε συνέχεια της μονιμοποίησης της κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα.
- Η διευθέτηση μισθολογικών αιτημάτων των Ενόπλων Δυνάμεων, με κόστος 58,5 εκατ. ευρώ ετησίως.
- Αυξάνεται αναδρομικά από την 1η Ιουλίου 2023 το πτητικό επίδομα για τους πιλότους και τα πληρώματα των πυροσβεστικών αεροσκαφών, με δημοσιονομικό κόστος 700 χιλ. ευρώ ετησίως.
- Αυξάνεται από τον Δεκέμβριο 2023 κατά 8% το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για την εισοδηματική ενίσχυση περίπου 225.000 ευάλωτων νοικοκυριών (δημοσιονομικό κόστος 4 εκατ. ευρώ για το 2023 και 43 εκατ. ευρώ για το 2024).
- Η κατάργηση της ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του ΤΠΔΥ, με ετήσιο κόστος 80 εκατ. ευρώ.
- Η καταβολή τον Μάρτιο 2023 εφάπαξ οικονομικής ενίσχυσης από 200 έως 300 ευρώ σε συνταξιούχους που δεν έλαβαν αύξηση στις συντάξεις τους το 2023 λόγω προσωπικής διαφοράς, με κόστος 280 εκατ. ευρώ.
- Η αύξηση της διάρκειας του επιδόματος μητρότητας σε εννέα μήνες για γυναίκες απασχολούμενες στον ιδιωτικό τομέα, με κόστος 64 εκατ. ευρώ ετησίως.
- Η αύξηση των επιδομάτων αναπηρίας του ΟΠΕΚΑ και του ΕΦΚΑ κατά 8% από 1ης Μαΐου 2023, με κόστος 63 εκατ. ευρώ για το 2023 και 95 εκατ. ευρώ για το 2024 και εφεξής.
- Επιπλέον, τον Απρίλιο 2023 αυξήθηκε ο κατώτατος μισθός στα 780 ευρώ, από το ποσό των 713 ευρώ.
- Θεσμοθετείται μόνιμη παροχή ύψους 150 ευρώ για την πραγματοποίηση αγορών από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς του πολιτισμού, του τουρισμού και των μεταφορών, στο πλαίσιο της οικονομικής ενίσχυσης περίπου 200.000 νέων ηλικίας 18 και 19 ετών (συνολικό δημοσιονομικό κόστος 31 εκατ. ευρώ για καθένα από τα έτη 2023 και 2024).
Αυξήσεις συντάξεων
Από τον Ιανουάριο 2024 αίρεται το πάγωμα των τριετιών στους μισθωτούς.
Καταργείται, επίσης, η μείωση 30% επί των συντάξεων για τους απασχολούμενους συνταξιούχους και αντικαθίσταται με εισφορά 10% επί των πρόσθετων αμοιβών που λαμβάνουν από την εργασία τους.
Επιπλέον, αυξάνονται εκ νέου από την 1η Ιανουαρίου 2024 οι συντάξεις κατά τον μέσο όρο της αύξησης του ΑΕΠ και του πληθωρισμού 2023, με υπολογιζόμενο κόστος 430 εκατ. ευρώ.
Θεσμοθετήθηκαν, επίσης, αυξήσεις με ετήσιο κόστος 7 εκατ. ευρώ για την αναπροσαρμογή των συντάξεων ειδικών κατηγοριών οι οποίες υπάγονται στη δικαιοδοσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών - ΓΛΚ. Λόγω της αναδρομικής ισχύος της ρύθμισης, ανάλογα με την κατηγορία των συνταξιούχων, το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 5 εκατ. ευρώ για το 2023 και 56 εκατ. ευρώ το 2024.
Παρέχεται τον Δεκέμβριο 2023 έκτακτη ενίσχυση από 100 έως 200 ευρώ, με δημοσιονομικό κόστος 107 εκατ. ευρώ, για την οικονομική στήριξη περίπου 750.000 συνταξιούχων με συντάξεις έως 1.600 ευρώ που έχουν προσωπική διαφορά άνω των 10 ευρώ.
Τέλος, μονιμοποιείται η πλήρης απαλλαγή περίπου 200.000 πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη (δημοσιονομικό κόστος 38 εκατ. ευρώ κατ' έτος).
Αυξήσεις μισθών
Από τον Ιανουάριο 2024 αίρεται το πάγωμα των τριετιών στους μισθωτούς, κάτι που σηματοδοτεί αύξηση μισθών για εκατοντάδες χιλιάδες υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα.
Επιπλέον, αναμορφώνεται το μισθολόγιο του δημόσιου τομέα για την ενίσχυση των εισοδημάτων στον δημόσιο τομέα, τη στήριξη σε μεγαλύτερο βαθμό των χαμηλόμισθων δημοσίων υπαλλήλων, των οικογενειών με παιδιά και όσων κατέχουν θέση ευθύνης στο Δημόσιο (συνολικό δημοσιονομικό κόστος 25 εκατ. ευρώ για το 2023 και 931 εκατ. ευρώ για το 2024).
Οι βασικές παρεμβάσεις αφορούν στην οριζόντια αύξηση κατά 70 ευρώ στον βασικό μισθό, στην αύξηση της οικογενειακής παροχής από 20 έως 50 ευρώ μηνιαίως, στην αύξηση των επιδομάτων θέσης ευθύνης κατά 30% και στην αύξηση του επιδόματος παραμεθορίου και ειδικών συνθηκών εργασίας στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Παράλληλα, αυξάνεται το μισθολόγιο των μελών ΔΕΠ, καθώς και τα έξοδα μετακίνησης και διανυκτέρευσης του πολιτικού και ένστολου προσωπικού.
Επιπροσθέτως, το 2024 οι νέοι διορισμοί και οι προσλήψεις αναμένεται να ανέλθουν περίπου στις 20.000, στις οποίες περιλαμβάνονται οι εκτιμώμενες προς υλοποίηση προσλήψεις με βάση τον προγραμματισμό προσλήψεων έτους 2024 (συμπεριλαμβανομένων των εισαγωγών σε παραγωγικές σχολές ένστολων), καθώς και προσλήψεις που δεν υλοποιήθηκαν κατά τα προηγούμενα έτη.
Φορολογία
Στην αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ στους φορολογούμενους με ένα ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα (δημοσιονομικό κόστος 135 εκατ. ευρώ για το 2024) προχωράει η κυβέρνηση.
Επιπλέον, το σχέδιο Προϋπολογισμού αναφέρει τη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές (δημοσιονομικό κόστος 26 εκατ. ευρώ για το 2024).
Στο θέμα του ΦΠΑ, από τον Ιανουάριο του 2024 αναμένεται να μονιμοποιηθεί ο μειωμένος συντελεστής που εφαρμόστηκε από την περίοδο της πανδημίας του Covid-19 στις μεταφορές, στα γυμναστήρια και σχολές χορού, στους κινηματογράφους και σε μια σειρά αγαθών σχετιζόμενα με τη δημόσια υγεία, με εκτιμώμενο κόστος 305 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.
Οι εν λόγω κατηγορίες αφορούν:
- στις αστικές, προαστιακές, χερσαίες και σιδηροδρομικές μεταφορές,
- στις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές,
- στα γυμναστήρια και σχολές χορού,
- στους κινηματογράφους,
- στους ζωολογικούς κήπους σε μια σειρά αγαθών σχετιζόμενα με τη δημόσια υγεία, που περιλαμβάνουν μέσα ατομικής υγιεινής και προστασίας, φίλτρα και γραμμές αιμοκάθαρσης, αιμοδιήθησης, αιμοδιαδιήθησης και πλασμαφαίρεσης καθώς και απινιδωτές.
Επιπροσθέτως, ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ στον καφέ και στα ταξί αναμένεται να επεκταθεί για το πρώτο εξάμηνο του έτους 2024, με εκτιμώμενο κόστος 77 εκατ. ευρώ για έξι μήνες.
Ο μειωμένος συντελεστής δεν αναμένεται να επεκταθεί στα σερβιριζόμενα μη αλκοολούχα ποτά, με εκτιμώμενη εξοικονόμηση 37 εκατ. ευρώ ετησίως.
Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των ανωτέρω επεκτάσεων εκτιμάται σε 382 εκατ. ευρώ για το 2024.
Επιπλέον, η κυβέρνηση επιθυμεί την αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς με σημαντικά επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα, όπως:
α) Μείωση του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων από 0,5% σε 0,2% (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 22 εκατ. ευρώ).
β) Μείωση κατά 50% του φόρου χρηματιστηριακών συναλλαγών (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 21 εκατ. ευρώ).
γ) Κατάργηση του φόρου τόκων ομολόγων σε κρατικά και επιχειρηματικά ομόλογα (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 7 εκατ. ευρώ.
Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής
Η καταπολέμηση του φλέγοντος ζητήματος της φοροδιαφυγής βασίζεται στους παρακάτω κύριους άξονες:
- Ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS και επέκταση της υποχρέωσης κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς.
- Περιορισμός της χρήσης μετρητών με καθιέρωση της αγοραπωλησίας ακινήτων αποκλειστικά με χρήση τραπεζικών μέσων, την πληρωμή των προνοιακών επιδομάτων μέσω χρεωστικών καρτών και την αύξηση των προστίμων για αγορές άνω των 500 ευρώ με μετρητά.
- Θέσπιση υποχρεωτικής ηλεκτρονικής διαβίβασης των λογιστικών αρχείων στην ΑΑΔΕ (myData) με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας των ελέγχων των φορολογικών αρχών.
- Ψηφιοποίηση των ελέγχων της φορολογικής αρχής με χρήση εργαλείων ανάλυσης δεδομένων και επιχειρησιακής νοημοσύνης προκειμένου να εντοπίζονται πιο εύκολα και γρήγορα περιπτώσεις φοροδιαφυγής.
- Πρόβλεψη χρηματικού μπόνους για τους πολίτες που κάνουν καταγγελίες για παραποιημένες ταμειακές μηχανές με στόχο την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών και τον περιορισμό φαινομένων απόκρυψης πραγματικών εισοδημάτων.
- Αυστηροποίηση των κυρώσεων για νοθεία, λαθρεμπόριο καυσίμων ή παρεμπόδιση του ελέγχου, καθώς και την ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής, ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα λαθρεμπορίας.
- Μεταρρύθμιση της φορολογίας των ελεύθερων επαγγελματιών, από την οποία αναμένεται να βεβαιωθούν πρόσθετα έσοδα της τάξης τουλάχιστον των 600 εκατ. ευρώ. Το μέτρο αυτό αναμένεται να ενισχύσει τα έσοδα του κράτους, τα οποία θα διατεθούν κυρίως για την ενίσχυση των δαπανών της Υγείας και της Παιδείας.
Παιδεία
Οι προβλέψεις δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού για το οικονομικό έτος 2024 ανέρχονται στο ποσό των 5.453 εκατ. ευρώ, αυξημένες σε σχέση με τον αρχικό Προϋπολογισμό 2023 κατά 373 εκατ. ευρώ και κατά 255 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων εκτέλεσης αυτού, κάτι που οφείλεται, κατά
κύριο λόγο:
- Στις αυξημένες προβλέψεις κατά 37 εκατ. ευρώ κυρίως για την κάλυψη της δαπάνης των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, για αγορές αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και για την αύξηση των επιχορηγήσεων των αθλητικών κέντρων και της Εθνικής Βιβλιοθήκης.
- Για δαπάνες μισθοδοσίας προσωπικού κατά 247 εκατ. ευρώ, στις οποίες έχουν περιληφθεί και οι αυξήσεις για τα μέλη ΔΕΠ, ΕΕΠ και ΕΔΙΠ κ.λπ. (ν. 5045/2023), καθώς επίσης για την πρόσληψη 3.772 μόνιμων εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση για το σχολικό έτος 2023 - 2024.
Υγεία
Δρομολογούνται 6.500 προσλήψεις εντός του 2024. Ειδικότερα για το ΕΣΥ, ο υπουργός Υγείας κ. Χρυσοχοΐδης επισήμανε ότι ένα από τα βασικά προβλήματα του ΕΣΥ είναι η έλλειψη συγκεκριμένων ειδικοτήτων. «Σύντομα θα υπάρξουν ανακοινώσεις. Προσπαθούμε να δώσουμε κίνητρα για άγονες ειδικότητες και άγονες περιοχές», τόνισε ο υπουργός.
Επιπλέον, στον Τακτικό Προϋπολογισμό του υπουργείου Υγείας για το 2024 έχουν προβλεφθεί πιστώσεις ύψους 5.705 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 928,5 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό έτους 2023, ύψους 4.776,4 εκατ. ευρώ, και κατά 250 εκατ. ευρώ σε σχέση με τις εκτιμήσεις του 2023, κάτι που οφείλεται κατά κύριο λόγο:
- Στις αυξημένες κατά 414 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τις εκτιμήσεις, επιχορηγήσεις συνολικού ύψους 2.594 εκατ. ευρώ προς τα νοσοκομεία, την ΠΦΥ και την ΕΚΑΠΥ για την αγορά φαρμακευτικού και λοιπού υγειονομικού υλικού, την παροχή υπηρεσιών, την κάλυψη της μισθοδοσίας του επικουρικού προσωπικού, καθώς
- και για την αποπληρωμή μέρους των απλήρωτων υποχρεώσεων παρελθόντων ετών και στην αύξηση της δαπάνης για αποδοχές των εργαζόμενων, λόγω της εφαρμογής από 1ης.1.2024 του αναμορφωμένου μισθολογίου των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα.
Στεγαστική πολιτική
Προβλέπεται ο διπλασιασμός του επιτυχημένου προγράμματος «Σπίτι μου» με επιπλέον 375 εκατ. ευρώ υπό μορφή δανείων, για την αντιμετώπιση του ιδιαίτερα έντονου στεγαστικού προβλήματος, ιδίως των νέων ατόμων, και τη στήριξη του οικογενειακού προγραμματισμού. Σημειώνεται ότι ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανήλθε στο 1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 750 εκατ. ευρώ προέρχονται από τα ταμειακά διαθέσιμα της ΔΥΠΑ και το υπόλοιπο από τις τράπεζες.
Έκτακτη ενίσχυση τον Δεκέμβριο του 2023
Παρέχεται οικονομική στήριξη κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2023 σε ευάλωτα νοικοκυριά, που περιλαμβάνει τους δικαιούχους του επιδόματος παιδιού του ΟΠΕΚΑ (μιάμιση μηνιαία δόση), τους δικαιούχους των αναπηρικών επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ και του e-ΕΦΚΑ (200 ευρώ), τους δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (50% της μηνιαίας δόσης), χαμηλοσυνταξιούχους χωρίς προσωπική διαφορά με κύριες συντάξεις έως 700 ευρώ και ανασφάλιστους υπερήλικες (150 ευρώ). Το σύνολο των δικαιούχων εκτιμάται σε 2,3 εκατομμύρια, με δημοσιονομικό κόστος 352 εκατ. ευρώ.