Ο ψηφιακός χάρτης, όπου κάθε πολίτης μπορεί να βρίσκει το ακίνητο του και την Τιμή Ζώνης που του αντιστοιχεί, είναι μόνο το πρώτο βήμα στο νέο σύστημα προσδιορισμού αντικειμενικών αξιών, που φιλοδοξούν να στήσουν τα υπουργεία Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Από τον καιρό των μνημονίων κιόλας, η δέσμευση ήταν να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός, μια βάση δεδομένων, που θα επέτρεπε την αναπροσαρμογή των Τιμών Ζώνης στις τάσεις των εμπορικών τιμών, χωρίς να μεσολαβεί το ανθρώπινο χέρι. Ο σχεδιασμός αυτός έμεινε στο συρτάρι για πολλούς και διάφορους λόγους, πέρα από τις προφανείς τεχνικές δυσκολίες, αλλά πλέον παίρνει σάρκα και οστά.
Η Βίβλος του Ψηφιακού Μετασχηματισμού για την περίοδο 2020- 2025 ρίχνει φως στα projects, που ετοιμάζονται με μεθοδικότητα, με στόχο την απλοποίηση και το αδιάβλητο των διαδικασιών, τη διευκόλυνση πολιτών και των ίδιων των υπηρεσιών. Σε αυτήν τη δεύτερη φάση, περιλαμβάνεται η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός Πληροφοριακού Συστήματος Μαζικών Εκτιμήσεων Αξιών Ακινήτων με τη δημιουργία ενός εκτιμητικού μοντέλου, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη και θα προσομοιώνει τις επικρατούσες συνθήκες της αγοράς ακινήτων και των τάσεων της αγοράς, βάσει στατιστικών μεθόδων διαχείρισης και ανάλυσης δεδομένων, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς βέλτιστες πρακτικές.
Δημιουργία Μητρώου/Βάσης Δεδομένων στοιχείων των ακινήτων και αξιών
To έργο θα συγκεντρώνει στοιχεία που επηρεάζουν την αξία των ακινήτων από όλες τις διαθέσιμες πηγές, όπως π.χ. υπηρεσίες και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, (με έμφαση στα σχετικά στοιχεία του Κτηματολογίου και της ΑΑΔΕ), καθώς και ανοιχτά δεδομένα. Ενδεικτικά δεδομένα που στοχεύει να συγκεντρώσει το έργο είναι:
α) δεδομένα αξιών ακινήτων (π.χ. αξίες συμβολαίων, μισθωτικές αξίες, εκτιμηθείσες αξίες, αξίες απαλοτροίωσης,
β) δεδομένα χαρακτηριστικών ακινήτων (π.χ. χρήσης γης, επιφάνεια ακινήτων, όροφος, εγγύτητα σε σταθμούς μετρό, σχολεία, πυλώνες ηλεκτρικού ρεύματος, κ.λπ.).
Το έργο θα αποτελεί ένα πολυχρηστικό, ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα (ΟΠΣ) της Γενικής Γραμματείας Οικονομικής Πολιτικής (ΓΓΟΠ) του Υπουργείου Οικονομικών, που θα φιλοξενείται στην κεντρική γεωχωρική υποδομή της ΓΓΠΣΔΔ, και το οποίο θα συμβάλει στον προσδιορισμό των αντικειμενικών αξιών ακινήτων, αφού θα παρέχει δεδομένα ακινήτων και αξιών (data inventory) εντοπισμένων γεωχωρικά.
Ολοκληρωμένο Γεωπληροφοριακό Σύστημα Μαζικής Εκτίμησης Αξίας Ακινήτων (CAMA)
Το έργο θα υλοποιήσει ένα πολυχρηστικό, ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα (ΟΠΣ) κεντρικής γεωχωρικής υποδομής για τη Γενική Γραμματεία Οικονομικής Πολιτικής (ΓΓΟΠ) του Υπουργείου Οικονομικών, στο οποίο θα πραγματοποιείται συγκεντρωτικά μαζική εκτίμηση αξίας ακινήτων (Computer Assisted Mass Appraisal – CAMA), δημόσιων και ιδιωτικών, κατά τρόπο ομοιόμορφο, δίκαιο, θεσμικά κατοχυρωμένο και αυτοματοποιημένο.
Ο χρήστης θα έχει τη δυνατότητα:
α) να βλέπει πολεοδομικά τετράγωνα, οδικό δίκτυο, διοικητική διαίρεση και σημεία ενδιαφέροντος πάνω σε γεωαναφερόμενο υπόβαθρο ορθοφωτοχαρτών του Εθνικού Κτηματολογίου,
β) να πλοηγείται σε διαδραστικούς χάρτες,
γ) να εισάγει δεδομένα και
δ) να πληροφορείται για την εκτιμώμενη αξία του ακινήτου που τον ενδιαφέρει.
Η θέαση αποτελεσμάτων αναζήτησης και εντοπισμού θα γίνεται μέσω γεωγραφικών χαρτών και αλφαριθμητικών χαρακτήρων. Το σύστημα θα υποστηρίζει διοικητικές διαδικασίες διαχείρισης ενστάσεων και προσφυγών. Επιπλέον θα παρέχει διαδικτυακές υπηρεσίες προς τρίτα συστήματα και θα παράγει και διαθέτει στατιστικά στοιχεία προς αξιοποίηση σε τρίτους φορείς και οργανισμούς. Το σύστημα θα υποβοηθά στη λήψη δίκαιης απόφασης σχετικά με την εκτίμηση της αξίας κάθε ακινήτου με βάση τη δυναμική της Κτηματαγοράς, ανεξάρτητα από τις αντικειμενικές αξίες ακινήτων, αξιοποιώντας τα στοιχεία του Μητρώου στοιχείων ακινήτων και αξιών. Επιπλέον θα τεκμηριώνει τη μέθοδο υπολογισμού της αξίας κατά τρόπο αξιόπιστο, συνεπή, εύλογο και νομικά έγκυρο.
Ράλι στην κτηματαγορά
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, παρά τις πιέσεις που δέχθηκε η αγορά των κατοικιών το 2020 και τις αρχές του 2021, όπως αυτές αποτυπώνονται στα στοιχεία του προγράμματος Golden Visa, στην περιορισμένη εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό για αγορά ακινήτων, στο μειωμένο αριθμό μεταβιβάσεων κατοικιών, καθώς και στις αρνητικές επιχειρηματικές προσδοκίες για τις κατασκευές κατοικιών, η αγορά παρουσιάζει ανθεκτικότητα, τόσο ως προς τις τιμές όσο και ως προς την οικοδομική δραστηριότητα, προεξοφλώντας τις θετικές προσδοκίες ανάκαμψης της οικονομίας και της διεθνούς ζήτησης για την ελληνική αγορά ακινήτων.
Το 2021, με την προϋπόθεση του οριστικού πλέον ελέγχου της πανδημίας και την πλήρη απελευθέρωση των δραστηριοτήτων και της κινητικότητας των πολιτών, αναμένεται να σηματοδοτήσει την επανεκκίνηση της αγοράς, μέσα σε ένα πλαίσιο σημαντικών ανακατατάξεων. Η αλλαγή νοοτροπίας και αναγκών θα οδηγήσει πιθανώς στη χωρική και ποιοτική μετατόπιση της ζήτησης, ενώ τα δρομολογημένα έργα ανάπτυξης και υποδομών μεγάλης εμβέλειας αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω την τάση μετατόπισης και ανάδειξης νέων αγορών ενδιαφέροντος.
Όπως επισημαίνει η ΤτΕ, προκειμένου να διασφαλιστούν οι βέλτιστοι ρυθμοί αποκατάστασης και ανάκαμψης της αγοράς ακινήτων, ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να δοθεί στην απλοποίηση των διαδικασιών μεταβίβασης ακινήτων. Στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους που συντελείται με γοργούς ρυθμούς την τελευταία περίοδο, απαιτείται παράλληλος συνολικός επανασχεδιασμός των γραφειοκρατικών διαδικασιών και των υπέρμετρων απαιτήσεων για έκδοση και προσκόμιση πάσης φύσεως πιστοποιητικών που καθιστούν την ολοκλήρωση πράξεων αγοραπωλησίας πολύπλοκη, εξαιρετικά χρονοβόρα και εν τέλει αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για επενδύσεις.