Ως η «ευκαιρία που απαγορεύεται να χαθεί» αναδεικνύεται για μια ακόμα φορά το «πακέτο» του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο μαζί με το νέο ΕΣΠΑ μπορούν να απογειώσουν την ελληνική οικονομία.
Όπως σημειώνει σε ειδικό σημείωμα η Τράπεζα της Ελλάδος, κατά την περίοδο 2021-2027 η Ελλάδα δικαιούται να λάβει περισσότερα από 70 δισ. ευρώ από κονδύλια της ΕΕ.
Περίπου το ήμισυ των αυτών των κονδυλίων (36 δισ. ευρώ) σχετίζονται με το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ (NGEU). Τα υπόλοιπα είναι διαρθρωτικά κονδύλια από τον προϋπολογισμό της ΕΕ 2021-2027.
Τα κονδύλια του ΕΣΠΑ στοχεύουν σε έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας που ενισχύουν την ανάπτυξη στους τομείς της εξοικονόμησης ενέργειας, τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, τον ψηφιακό μετασχηματισμό του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, την απασχόληση, την κοινωνική συνοχή και τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΤτΕ, η πλήρης εκτέλεση του σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ θα συμβάλει σε σημαντική αύξηση κατά 7% του πραγματικού ΑΕΠ έως το 2026, κυρίως λόγω της αύξησης των συνολικών επενδύσεων και του συνολικού συντελεστή παραγωγικότητας. Παράλληλα, θα συμβάλει στην αύξηση της απασχόλησης των ιδιωτικών επενδύσεων, των εξαγωγών και των φορολογικών εσόδων.
Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων προβλέπεται ότι θα δημιουργήσει μόνιμη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ και της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής σε βάθος δεκαετίας.
Οι βραχυπρόθεσμες προκλήσεις:
- Έλεγχος του πληθωρισμού.
- Επιτάχυνση των επενδύσεων, εν μέρει με την κινητοποίηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων.
- Αντιμετώπιση των αναδυόμενων ελλείψεων στην αγορά εργασίας και της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων.
- Σχεδιασμός στρατηγικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και μέτρων πρόληψης καταστροφών.
- Διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας μέσω επενδύσεων σε καθαρή ενέργεια.
- Διατήρηση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας.
- Αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Οι μεσομακροπρόθεσμες προκλήσεις:
- Διατήρηση των πρωτογενών πλεονασμάτων σε εκτεταμένο χρονικό ορίζοντα για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους.
- Εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για τη στήριξη της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης.
- Αντιμετώπιση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μέσω της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας
- Επιτάχυνση του ρυθμού του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και μεταρρυθμίσεων και συνέχιση της βελτίωσης της διαχείρισης των κρατικών περιουσιακών στοιχείων, προκειμένου να προσελκύσει άμεσες ξένες επενδύσεις.
- Προώθηση της καινοτομίας, της εκπαίδευσης και του κεφαλαίου που βασίζεται στη γνώση.
Οι προβλέψεις της ΤτΕ
Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της Τράπεζας της Ελλάδος, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2024 αναμένεται να διαμορφωθεί σε 2,2% (2,5% προβλέπει το ΥΠΕΘΟ), να επιταχυνθεί το 2025 σε 2,5% και να μειωθεί ελαφρώς σε 2,3% το 2026.
Η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 1,9% στον ορίζοντα προβολής, υποστηριζόμενη από την ενίσχυση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, καθώς η απασχόληση συνεχίζει να ανακάμπτει, οι μισθοί αναμένεται να αυξηθούν και ο πληθωρισμός να μειωθεί.
Ειδικά όσον αφορά στον πληθωρισμό, το 2024 αναμένεται να διαμορφωθεί στο 3%, από 4,2% το 2023, αντανακλώντας την απότομη πτώση στις τιμές των ενεργειακών βασικών προϊόντων και την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού των τροφίμων. Μέχρι το τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής ο πληθωρισμός θα συγκλίνει προς τον στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά θα παραμείνει πάνω από αυτόν.
Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προβλέψεις για την ανάπτυξη είναι κυρίως καθοδικοί και σχετίζονται με:
- α) τυχόν επιδείνωση της γεωπολιτικής κρίσης στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή και τον επακόλουθο αντίκτυπο στη διεθνή οικονομικό περιβάλλον
- (β) χαμηλότερο από το αναμενόμενο ποσοστό απορρόφησης και χρήσης και της κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης
- (γ) πιθανές φυσικές καταστροφές που συνδέονται με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης
- (δ) την εντεινόμενη στενότητα στην αγορά εργασίας και
- (ε) καθυστέρηση στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που θα επιβραδύνουν τη διαδικασία ενίσχυσης της παραγωγικότητας της οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.
Η ελληνική οικονομία θα επηρεαστεί θετικά εάν τα έσοδα από τον τουρισμό ξεπεράσουν και πάλι τις προσδοκίες.