Περί το 4,5% - 4,8% αναμένεται η νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, που θα ισχύσει από τον Απρίλιο, κάτι που σημαίνει ότι αυτός θα φτάσει στα 870 ευρώ, από 830 ευρώ σήμερα.
Η πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο της αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού, στην ενίσχυση των χαμηλά αμειβόμενων, ειδικά στις συνθήκες της πληθωριστικής πίεσης των τελευταίων δύο ετών. Ενδεικτικά, μία θέση εργασίας που το 2016 αμειβόταν με 750 ευρώ, το 2023 αμειβόταν κατά μέσο όρο με 975 ευρώ ονομαστικά, ενώ σε πραγματικούς όρους η αμοιβή ήταν 819 ευρώ (αύξηση κατά 9,2%).
Ειδικότερα, για τις θέσεις εργασίας με χαμηλές απολαβές (έως 850 ευρώ το 2016), το μέσο ποσοστό μεταβολής των ονομαστικών μισθών ήταν 26,9% από το 2016 έως το 2023. Αντιθέτως, οι θέσεις εργασίας με υψηλές απολαβές (άνω των 1.650 ευρώ το 2016), είχαν μια εκτιμώμενη μέση αύξηση των ονομαστικών αμοιβών κατά 0,7%, δηλαδή κατά μέσο όρο οι μισθοί παρέμειναν ουσιαστικά αμετάβλητοι.
Αν ληφθεί υπόψη ότι την περίοδο 2016-2023 το επίπεδο των τιμών με βάση τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή αυξήθηκε σωρευτικά κατά περίπου 16%, συνάγεται ότι, σε πραγματικούς όρους, υπήρξαν μισθολογικές αυξήσεις στις χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ενώ στις υψηλότερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας (πάνω από 1.650 ευρώ το 2016) υπήρξαν σημαντικές μειώσεις.
Χαμηλά αμειβόμενοι
Ακόμα κι έτσι, η πορεία του κατώτατου από τα 650 ευρώ ως τα- πιθανότατα- 870 ευρώ, δεν αρκεί για να καλυφθούν οι μνημονιακές απώλειες, πόσο μάλλον όταν το σοκ της πανδημίας και της πληθωριστικής κρίσης «θόλωσαν» το τοπίο στην αγορά εργασίας, που πάσχιζε- και πασχίζει- να επιστρέψει στην κανονικότητα. Σύμφωνα με έρευνα της Eurostat, tο 2022, το 14,7% των εργαζομένων στην ΕΕ ήταν χαμηλόμισθοι, έναντι 16,2% το 2018. Οι χαμηλόμισθοι είναι οι εργαζόμενοι που κερδίζουν τα δύο τρίτα ή λιγότερο από τις μέσες ακαθάριστες ωριαίες αποδοχές στη χώρα εργασίας. Οι χαμηλόμισθοι αντιπροσώπευαν περίπου το ένα τέταρτο (25,2%) των εργαζομένων ηλικίας κάτω των 30 ετών.
Το ποσοστό των χαμηλόμισθων διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ το 2022. Τι δείχνει η έρευνα για τη χώρα μας; Το υψηλότερο ποσοστό παρατηρήθηκε στη Βουλγαρία (26,8%), ακολουθούμενη από τη Ρουμανία (23,9%), τη Λετονία (23,3%), την Ελλάδα (21,7%), την Εσθονία (21,2%) και την Κύπρο (20%). Κοινώς, οι 2 στους 10 εργαζόμενους στην Ελλάδα ήταν χαμηλόμισθοι, ενώ, αν ανατρέξει κανείς στα προηγούμενα έτη, θα διαπιστώσει ότι η ζημιά έγινε μετά το 2010, όταν δηλαδή μπήκαμε στο τούνελ των μνημονίων. Είναι ενδεικτικό ότι, ενώ τότε οι χαμηλόμισθοι αντιστοιχούσαν στο 12,82% του συνόλου των εργαζομένων, μέσα σε μια τετραετία έφτασαν στο 21,72%.
Στον αντίποδα, λιγότερο από το 10% των εργαζομένων ήταν χαμηλόμισθοι στην Πορτογαλία (1,8%), στη Σουηδία (4,1%), στη Φινλανδία (6,5%), στην Ιταλία (8,8%), στη Σλοβενία (9,4%) και στη Γαλλία και στη Δανία (9,7% και οι δύο).
Οι κλάδοι
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η χαρτογράφηση των επαγγελμάτων και των κλάδων, όπου καταγράφονται πανευρωπαϊκά οι χαμηλότερες αμοιβές.
Το 2022 το μερίδιο των χαμηλόμισθων που καταγράφηκε στην ΕΕ ήταν υψηλότερο στις δραστηριότητες παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης (35,1%), ακολουθούμενο από τις διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες (32,3%), που περιλαμβάνουν τα άτομα που απασχολούνται σε προσωρινές υπηρεσίες.
Το είδος της σύμβασης παίζει, επίσης, ρόλο. Μεταξύ των εργαζομένων με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, το 27,2% ήταν χαμηλόμισθοι, σε σύγκριση με το 12,6% των εργαζομένων με σύμβαση αορίστου χρόνου.