Μπορεί να μην επιβεβαιώνονται- τουλάχιστον επί του παρόντος- οι «μαύρες» προβλέψεις για δευτερογενή κρίση μετά το σοκ της πανδημίας, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι στο οικονομικό επιτελείο δεν έχουν επίγνωση του προβλήματος του Ιδιωτικού Χρέους.
Η κληρονομιά που άφησε η πολύμηνη κρίση είναι βαριά. Τα «φρέσκα» χρέη στην εφορία, δηλαδή όσα δημιουργήθηκαν την περασμένη χρονιά, υπολογίζονται σε περίπου 5,5 δισ ευρώ, ενώ άλλα 2,1 δισ ευρώ είναι οι νέες οφειλές προς τον ΕΦΚΑ. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν τα νέα «κόκκινα» δάνεια, που κατά τις τράπεζες δεν θα ξεπεράσουν τελικά τα 5 δισ ευρώ, ενώ άγνωστος «Χ» παραμένει το χρέος μεταξύ ιδιωτών, κάτι που θα αποκαλυφθεί όταν αρθούν τα moratoria για τις επιταγές.
Με αυτά τα δεδομένα, μιλάμε για νέα πανδημικά χρέη που προσεγγίζουν τα 13 δις ευρώ για το 2020, ωστόσο δεν πρέπει να λησμονεί κανείς τα χρέη του 2021, καθώς η οικονομία «αποσωληνώνεται» σταδιακά συμπληρώνοντας το πρώτο εξάμηνο του έτους, ενώ παρά το «κούρεμα» που αποφασίστηκε στους τρεις πρώτους γύρους της Επιστρεπτέας Προκαταβολής, δεν πρέπει να λησμονεί κανείς ότι από την Πρωτοχρονιά του 2022 θα πρέπει να ξεκινήσει η αποπληρωμή αυτών των δανείων.
Μέχρι αυτήν τη στιγμή, το οικονομικό επιτελείο έχει ανακοινώσει τέσσερα σχήματα διευκολύνσεων:
- Το «πάγωμα» των οφειλών της πρώτης καραντίνας ως το τέλος του χρόνου κι εν συνεχεία τη δυνατότητα εξόφλησης σε δύο χρόνια χωρίς τόκο ή σε τέσσερα χρόνια με επιτόκιο γύρω στο 2,5%.
- Η περίοδος αποπληρωμής για όλες τις Επιστρεπτέες (1 έως 7), επεκτείνεται από 40 σε 60 δόσεις, με πενταετή περίοδο αποπληρωμής από 31/1/2022 έως 31/1/2027. Δίνεται η δυνατότητα επιστροφής εφάπαξ του ποσού προς επιστροφή σε μία δόση έως το τέλος του έτους 2021, με έκπτωση 15% επί του επιστρεπτέου ποσού
- Αναστολές δόσεων ρυθμίσεων από τη δεύτερη καραντίνα ως και σήμερα, με τη μετάθεση των πληρωμών στην «ουρά» αυτών των ρυθμίσεων
- Επιδότηση ως 90% δόσεων δανείων μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων
Πάνω σε αυτό το πεδίο εργάζεται πυρετωδώς το οικονομικό επιτελείο για μια «γενναία» βελτίωση της ρύθμισης των 48 δόσεων, η οποία επί του παρόντος καλύπτει τις οφειλές της πρώτης καραντίνας. Με αλλεπάλληλες διαρροές και επίσημες δηλώσεις, ουσιαστικά επιβεβαιώνεται αυτή η πρόθεση, αν και δεν είναι ακόμα ώριμες οι τελικές ανακοινώσεις, που θα γίνουν κατόπιν ενημέρωσης αλλά όχι απαραίτητα συμφωνίας με τους Θεσμούς.
Συγκεκριμένα, το πιο πιθανό σενάριο προβλέπει αύξηση των 48 δόσεων σε 60 ή 72, καθώς και διεύρυνση της περιμέτρου έτσι ώστε να καλυφθούν υπό προϋποθέσεις και τα χρέη από τον Ιούνιο του 2020 και μετά. Σε αυτήν την περίπτωση, θα εξεταστούν τα περιθώρια να καλυφθούν και τα φετινά χρέη φόρου εισοδήματος ή ΕΝΦΙΑ, αλλά υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις (πτώση τζίρου, αναστολή λειτουργίας, πληττόμενοι κλάδοι).
Το ζητούμενο από την αγορά είναι αυτή η νέα ρύθμιση να προβλέπει και «κούρεμα». Η αλήθεια είναι ότι πριν από το ξέσπασμα του δευτέρου κύματος της πανδημίας το περασμένο Φθινόπωρο, υπήρξε συντονισμένη κίνηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο από Επιμελητήρια και Ομοσπονδίες μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Οπως αποτυπώθηκε στα τεχνικά κείμενα, που συνόδευσαν το «στήσιμο» του Ταμείου Ανάκαμψης, ο προβληματισμός για τις αντοχές ειδικά των μικρών επιχειρήσεων απέναντι στην πρωτοφανή κρίση, «άγγιξε» ιδίως το πεδίο του ιδιωτικού χρέους. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ακόμα και σε επίπεδο Eurogroup έγιναν τέτοιου είδους συζητήσεις, οι οποίες αν και έμειναν στο επίπεδο του προβληματισμού, έδειξαν ότι το θέμα των διαγραφών δεν έχει απορριφθεί.
Μόλις χθες, άλλωστε, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε πρόσθετα ευνοϊκά μέτρα για όσες μκρομεσαίες υπαχθούν στο «Γέφυρα 2», προβλέποντας ακόμα και διαγραφή τόκων ή κεφαλαίου για «κόκκινα» δάνεια σε ρύθμιση. Είναι άραγε αυτό το πρώτο βήμα;