Ενα δίλημμα που το χαρακτηρίζει αμείλικτο θέτει σήμερα ο καθηγητής και αρθρογράφος: Είτε βγαίνουμε από το ευρώ και εθνικοποιούνται οι τράπεζες (λόγω της σίγουρης πτώχευσής τους μετά τη διακοπή παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ) είτε μένουμε στο ευρώ και οι τράπεζές μας αφελληνίζονται ώστε να μην αφελληνιστεί η Ελλάδα!
Σχολιάζοντας τις εξελίξεις στο τραπεζικό σκηνικό αλλά και τις λύσεις που ο ίδιος προκρίνει, ο Γιάννης Βαρουφάκης γράφει μεταξύ άλλων στην ιστοσελίδα protagon.
«Ζούμε μέρες παραδόξου: Η πλειοψηφία όσων επιμένουν ότι το μέλλον της πατρίδας μας είναι και πρέπει να είναι στην Ευρωζώνη παράλληλα επιμένουν ότι οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να μείνουν στα χέρια Ελλήνων ιδιωτών. Αγνοούν κάτι το πολύ απλό που απέδειξε αυτή η Κρίση: Για να επιβιώσει η Ευρωζώνη, και να μπορεί μια χώρα όπως η δική μας να παραμείνει εντός της νομισματικής ένωσης, απαιτείται η ενοποίηση του τραπεζικού συστήματος από τη Φινλανδία μέχρι την Πορτογαλία και από την Ιρλανδία μέχρι την Κύπρο. Αν δεν γίνει αυτή η ενοποίηση, η Ευρωζώνη δεν έχει μέλλον.
Ο λόγος που δεν γίνεται είναι ένας: η γερμανική πολιτική ελίτ, η γαλλική πολιτική ελίτ κ.λπ. δεν έχουν καμία όρεξη να «διαρρήξουν» την αμοιβαία «επικερδή» σχέση μεταξύ εγχώριων πολιτικών και εγχώριων τραπεζιτών. Όταν καλούν Γερμανοί τραπεζίτες τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών και του λένε να ξεχάσει κάθε σκέψη τραπεζικής ενοποίησης που θα θέσει το γερμανικό τραπεζικό σύστημα υπό το μικροσκόπιο ενός ευρωπαϊκού οργανισμού (π.χ. της ΕΚΤ), εκείνος αμέσως βρίσκει τρόπους να υπονομεύσει στο ECOFIN και αλλού την τραπεζική ενοποίηση – να την ακυρώσει στην πράξη την ώρα που την κάνει αποδεκτή στα λόγια.
Τουλάχιστον, ο κ. Schauble και ο κ. Dijsselboem γνωρίζουν, εκ πείρας, ότι όταν κάποιες τράπεζές τους καταρρεύσουν (όπως έχει συμβεί στο πρόσφατο παρελθόν), τα δημόσια ταμεία τους μπορούν να σηκώσουν το βάρος της διάσωσής τους – αφήστε που η κρίση είναι με το μέρος τους καθώς κεφάλαια εισρέουν από τα τραπεζικά συστήματα της περιφέρειας στα δικά τους κρύβοντας τη γύμνια των τραπεζών τους και, παράλληλα, ρίχνοντας τα επιτόκια δανεισμού του κράτους τους (μειώνοντας έτσι το κόστος μιας μελλοντικής διάσωσης).
Με άλλα λόγια, όσο κοντόφθαλμη κι αν είναι η στάση των κυρίων Schauble και Dijsselboem, έχει μια κάποια λογική. Αυτό που είναι άνω ποταμών είναι ο «τραπεζικός εθνικισμός» στην Ελλάδα, στην Ισπανία, στην Ιταλία που βροντοφωνάζει ότι το εθνικό συμφέρον απαιτεί οι τράπεζες να μείνουν στα χέρια εγχώριων ιδιοκτητών. Το αντίθετο ισχύει: Δεδομένης της βαθιάς τους πτώχευσης, και της αδυναμίας/έλλειψης βούλησης των Ελλήνων επενδυτών να επενδύσουν τα απαιτούμενα ποσά στις τράπεζες, η εμμονή στην «ελληνικότητα» της ιδιοκτησίας των τραπεζών ισοδυναμεί με εμμονή σε μια κατάσταση αμετάκλητης πτώχευσης από την οποία οι τράπεζες δεν θα ξεφύγουν ποτέ.
Για να το πω απλά: Οι υπουργοί Οικονομικών χωρών όπως η Γερμανία και η Ολλανδία δύνανται να κρατούν αγαστές τις σχέσεις τους με τους εγχώριους τραπεζίτες (εις βάρος πάντα των πολιτών τους) χωρίς όμως να καταδικάζουν τις οικονομίες τους σε παντελή απουσία τραπεζικής πίστης και, συνεπώς, τις κοινωνίες τους στη συνεχώς επιταχυνόμενη μαράζωση. Ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών δεν έχει τέτοια δυνατότητα. Η επιμονή στην «ελληνικότητα» των τραπεζών που λειτουργούν στην Ελλάδα, εντός της Ευρωζώνης, ισοδυναμεί με εμμονή στην καταστροφή όλων των επιχειρήσεων που έχουν ανάγκη την τραπεζική πίστη. Δεν είναι δυνατόν, ως πτωχευμένη χώρα της Ευρωζώνης, να έχουμε «ελληνικές» τράπεζες – ιδίως μετά το Νέο Κυπριακό.
Το δίλημμα είναι αμείλικτο: Είτε βγαίνουμε από το ευρώ και εθνικοποιούνται οι τράπεζες (λόγω της σίγουρης πτώχευσής τους μετά τη διακοπή παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ) είτε μένουμε στο ευρώ και οι τράπεζές μας αφελληνίζονται ώστε να μην αφελληνιστεί η Ελλάδα! Προσωπικά, ψηφίζω τη δεύτερη εναλλακτική.
Η παραμονή μας στο ευρώ παραμένει απαραίτητη. Για να παύσει όμως η συνεχής απειλή μιας εκπαραθύρωσης, ή ενός «ατυχήματος», είναι αναγκαία (αν και όχι ικανή) συνθήκη ο αφελληνισμός των «ελληνικών» τραπεζών. Η μόνη βιώσιμη λύση είναι οι τράπεζες να αφελληνιστούν την ώρα που εξευρωπαΐζονται περνώντας στην ιδιοκτησία του ESM και την εποπτεία της ΕΚΤ, αφήνοντας εκτός νυμφώνος τη διαπλοκή Ελλήνων πολιτικών και Ελλήνων τραπεζιτών. Μπορεί η Ευρώπη, αυτή τη στιγμή, να μην είναι έτοιμη για κάτι τέτοιο. Όμως, θα ακούσει προσεκτικά και με συμπάθεια αυτή την πρόταση. Όσο για το ΔΝΤ, θα συνηγορήσει. Μένει να την προτείνει η ελληνική κυβέρνηση. Κάτι που θα πράξει μόνο αν βάλει το εθνικό συμφέρον πάνω από την αξία που έχει για τα μέλη της η εξάρτηση από πτωχευμένους τραπεζίτες που απαιτούν να μπουν τα δικά τους συμφέροντα πάνω από εκείνα της κοινωνίας.