Σημαντικές αποκαλύψεις για παραλίγο θερμό επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας την περίοδο 1973-76 κάνουν «ΤΑ ΝΕΑ», χρησιμοποιώντας μια νέα εφαρμογή που ανέπτυξε το Wikileaks, η οποία δίνει πρόσβαση σε απόρρητες κυβερνητικές πηγές των ΗΠΑ.
Το διπλωματικό παρασκήνιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τις έρευνες κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου που έκανε η τελευταία στο Αιγαίο με τα σκάφη«Τσανταρλί» το 1974 και «Σισμίκ» το 1976 αποκαλύπτουν «ΤΑ ΝΕΑ», τα οποία όπως αναφέρουν χρησιμοποίησαν μια εφαρμογή πληροφορικής του wikileaks, η οποία δίνει τη δυνατότητα να ψάξει κανείς τηλεγραφήματα πρεσβειών από τη δεκαετία του 1970 με τρόπο που μέχρι σήμερα δεν ήταν εφικτός. Η εφημερίδα αναφέρει ότι για την περίοδο 1973-76 τα τηλεγραφήματα που αφορούν τη χώρα μας φτάνουν τα 19.910 και την Κύπρο τα 11.189.
Οι έρευνες των σκαφών «Τσανταρλί» και «Σισμίκ»
Ερευνώντας απόρρητα τηλεγραφήματα της αμερικανικής πρεσβείας, η εφημερίδα αποκαλύπτει ότι η πλεύση των ερευνητικών σκαφών «Τσανταρλί» το 1974 και «Σισμίκ» το 1976 στο Αιγαίο από την δεκαετία του 1970, ήταν η αιτία που προκαλούσε θερμά επεισόδια μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ενώ Αμερικανοί διπλωμάτες έπειτα από συναντήσεις με Τούρκους αξιωματούχους τον Ιούνιο του 1974, τους επεσήμαναν ότι «οι Ελληνες ήθελαν να φοβίσουν τις ξένες εταιρείες ώστε να μην προχωρήσουν σε έρευνες πετρελαίου στο Αιγαίο».
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Όπως αποκαλύπτεται, στις 17 Ιουνίου 1974, ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αγκυρα έστειλε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τον ΟΗΕ, τις πρεσβείες σε Αθήνα, Λευκωσία, Λονδίνο, τα προξενεία Σμύρνης, Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινούπολης, αλλά και προς πλήθος άλλων αποδεκτών κυρίως από τις στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ ένα πολυσέλιδο έγγραφο, στο οποίο περιγράφεται η συνάντηση υψηλόβαθμου αξιωματούχου του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, με στέλεχος της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αγκυρα προκειμένου να του παραδώσει το διάβημα διαμαρτυρίας της ελληνικής πλευράς για την ενδεχομένη συνεργασία των Αμερικανών με την κρατική τουρκική εταιρεία πετρελαίου μετά και τις έρευνες του τουρκικού ωκεανογραφικού σκάφους «Τσανταρλί» στο Αιγαίο. Το διάβημα χαρακτηρίστηκε από τον αμερικανό πρεσβευτή ως απειλή προς τις ξένες εταιρείες από την Ελλάδα, ενώ φαίνεται πως οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν τις έρευνες για πετρέλαιο στο Αιγαίο ως «αξιώσεις συνόρων και κυριαρχίας».
Οι ελληνικές πιέσεις
Στις 30 Μαΐου ο γενικός γραμματέας του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών κ. Βλάχος, ενημέρωσε την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα ότι εντοπίστηκαν δύο σκάφη, τα οποία συνοδεύονταν από πλοία του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, να κατευθύνονται προς τις αμφισβητούμενες περιοχές. Στις 4 Ιουνίου ανακοινώθηκε ότι οι έρευνες του «Τσανταρλί» ολοκληρώθηκαν.
Οπως αποκαλύπτεται στο τηλεγράφημα, η Τουρκία άσκησε πιέσεις στους Αμερικανούς στις 12 Ιουνίου κατά τη συνάντηση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών με τον πρεσβευτή Μάκομπερ. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι η θέση των ΗΠΑ να εκδώσει οδηγία προς τις αμερικανικές εταιρείες να παύσουν τα εξερευνητικά προγράμματα σε αμφισβητούμενες περιοχές έβλαπτε τα συμφέροντα της Τουρκίας, αφού η Ελλάδα είχε ήδη διεξαγάγει έρευνες.