Ενα νέο νόμισμα που δημιουργήθηκε στο Διαδίκτυο «απειλεί» τη συμβατική τάξη των πραγμάτων, αναφορικά με τον τρόπο που γίνονται οι καθημερινές χρηματικές συναλλαγές σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Η αγορά μιας πίτσας ενδέχεται να σφραγίσει την ιστορία των οικονομικών: το Μάιο του 2010, ένας προγραμματιστής ονόματι Λάζλο ρώτησε σ' ένα φόρουμ στο Ιντερνετ αν μπορούσε κάποιος να του παραδώσει μια πίτσα έναντι 10.000 bitcoins, ενός πειραματικού εικονικού νομίσματος που έκανε την εμφάνισή του το 2009. «Χωρίς αντζούγιες ή άλλες εκκεντρικές γαρνιτούρες», διευκρίνιζε ο Λάζλο στο αίτημά του.
Με την ισοτιμία του bitcoin εκείνη την εποχή, η παραγγελία του ισοδυναμούσε με περίπου 41 δολάρια. Σήμερα η πίτσα του θα άξιζε 1,4 εκατομμύριο δολάρια (1,09 εκατ. ευρώ).
Πώς δημιουργήθηκε το bitcoin
Το bitcoin ανακοινώθηκε το 2009 από έναν ειδικό στην πληροφορική ο οποίος κρύβεται πίσω από το ψευδώνυμο Σατόσι Νακαμότο και επιθυμούσε να δημιουργήσει ένα νόμισμα που να μην εξαρτάται από καμιά κεντρική τράπεζα ή χρηματοπιστωτικό θεσμό. Ενα είδος ηλεκτρονικού νομίσματος δημιουργημένου από κομμάτια πολύπλοκων κωδίκων πληροφορικής που δημιουργούνται αυτόματα από υπολογιστή, μια διαδικασία που αποκαλείται «εκτύπωση» και μπορεί θεωρητικά να αναπαραχθεί από οποιονδήποτε έχει στην κατοχή του έναν υπολογιστή.
Το λογισμικό είναι προγραμματισμένο ώστε να παρουσιάζει εκθετική δυσκολία στην «εκτύπωση» νέων bitcoins, ο συνολικός αριθμός των οποίων σε κυκλοφορία είναι περιορισμένος στα 21 εκατομμύρια.
Μόλις δημιουργηθούν, τα bitcoins αποθηκεύονται στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή του ιδιοκτήτη τους, σ' ένα εικονικό πορτοφόλι, και μπορούν να ανταλλάσσονται με τρίτους. Τέτοιες συναλλαγές γίνονται χωρίς να χρειάζεται να περάσει κανείς από την τράπεζα και παραμένουν ανώνυμες.
Όμως είναι και επικίνδυνες: τον Ιούνιο του 2011, χάκερ επιτέθηκαν σε εικονικά πορτοφόλια τα οποία άδειασαν εν αγνοία των ιδιοκτητών τους.
Αλμα στις ισοτιμίες
Την περασμένη Παρασκευή, το bitcoin ανταλλασσόταν γύρω στα 135 δολάρια και το εικονικό αυτό νόμισμα είχε φτάσει στην αρχή της εβδομάδας τα 147 δολάρια, ενώ στις αρχές Φεβρουαρίου η ισοτιμία του ήταν γύρω στα 20 δολάρια.
Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν πως αυτή η ιλιγγιώδης άνοδος ενός νομίσματος που ήταν άγνωστο μέχρι πριν από λίγο καιρό μπορεί να προκλήθηκε από Ρώσους και Κυπρίους επενδυτές που αγοράζουν bitcoins για να προφυλάξουν τα ευρώ τους την ώρα της χρηματοπιστωτικής κρίσης της Κύπρου.
Φόβοι για «φούσκα»
Αλλοι εκφράζουν φόβους ότι παρακολουθούμε τη γέννηση μιας νέας χρηματοπιστωτικής «φούσκας», η οποία θα μπορούσε σύντομα να γνωρίσει την τύχη που είχαν άλλες «φούσκες» του Ιντερνετ, δηλαδή να σκάσει.
«Είναι κάτι εντελώς παράλογο», δήλωσε προς το Γαλλικό Πρακτορείο ο Γιανίκ Νο, διαχειριστής χαρτοφυλακίου της επενδυτικής εταιρείας Glendevon King Asset Management με έδρα το Λονδίνο, ολοένα και περισσότεροι πελάτες του οποίου ζητούν πληροφορίες για τα bitcoins. «Ως επενδυτής, είναι αδύνατο να δώσω μια ορθολογική αξία στο bitcoin», προσθέτει ο Νο.
Οφέλη και συνέπειες
Τα bitcoins δημιούργησαν μια θέση στο «βαθύ διαδίκτυο», ένα μυστικό και σκοτεινό τμήμα του Ιντερνετ στο οποίο κινούνται μόνον οι μυημένοι και όπου οι λαθρέμποροι ναρκωτικών συγχρωτίζονται με παρόχους απαγορευμένων υπηρεσιών.
Ομως οι μανιώδεις λάτρεις της πληροφορικής έχουν κι αυτοί υιοθετήσει το bitcoin, καθώς πολλοί έμποροι άρχισαν να το χρησιμοποιούν μέσα στους τελευταίους μήνες. Μικροέμποροι ανταλλάσσουν προϊόντα με bitcoins και σημαντικές συναλλαγές οδήγησαν το εικονικό νόμισμα κάτω από τα φώτα των προβολέων.
Ενας Αμερικανός πολίτης δήλωσε πως πούλησε την Porsche του για 300 bitcoins και ένας Καναδός διαθέτει προς πώληση το σπίτι του ζητώντας ως αντίτιμο bitcoins.
Τι λένε οι ειδικοί
Ο Ρόμπερτ Ουόκερ, ένας Λονδρέζος δημιουργός στον ψηφιακό τομέα, δηλώνει πως αγόρασε σχεδόν 200 bitcoins σε έξι μήνες από το τέλος του 2011. Λέει πως γοητεύτηκε από την ιδέα ότι το Ιντερνετ θα εκτυπώσει το δικό του νόμισμα, καθώς και με την προοπτική να μπορεί να επενδύει εκτός του πλαισίου που θέτει οποιαδήποτε συγκεντρωτική αρχή.
Η αγορά του, του κόστισε περίπου 900 δολάρια, αλλά με τη σημερινή ισοτιμία θα του απέφερε σχεδόν 27.000 δολάρια. Ομως παρά την άνοδο της ισοτιμίας, δεν θέλει να εξαργυρώσει το εικονικό κέρδος του, τουλάχιστον προς το παρόν. «Δεν είναι – προς το παρόν – ένα ποσό που θα άλλαζε τη ζωή μου, αλλά θα μπορούσε να γίνει, αν τα κρατήσω πέντε χρόνια», λέει ο Ουόκερ.
Για τον Γιανίκ Νο, η αξία του εικονικού νομίσματος έχει φτάσει σε επίπεδα που δεν μπορούν να υποστηριχθούν. Στα χαρτιά, η αξία των bitcoins που βρίσκονται σε κυκλοφορία, ανέρχεται σε 1 δισεκατομμύριο δολάρια. «Η φούσκα θα σκάσει όταν οι εισερχόμενοι (στην αγορά του bitcoin) θα είναι λιγότεροι απ' αυτούς που θα επιθυμούν να βγουν απ' αυτή. Είναι δύσκολο να το υπολογίσει κανείς, αλλά δεν πρόκειται να διαρκέσει άλλον ένα μήνα σ' αυτή την τιμή», καταλήγει.