«Το μέτρο μπορεί να απαλύνει αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να καταργηθεί. Απέναντι στο σοκ των πολιτών της Κύπρου και την ανησυχία των επενδυτών το Eurogroup άνοιξε την πόρτα την Δευτέρα 18 Μαρτίου για μείωση του φόρου στις τραπεζικές καταθέσεις -όρος sine qua non για το πρόγραμμα σωτηρίας στην Κύπρο- για τους μικροκαταθέτες» γράφει στο κύριο άρθρο της η έγκυρη γαλλική εφημερίδα Le Monde.
Παρά τις διαβουλεύσεις η βούληση της ευρωζώνης και του ΔΝΤ παραμένει ίδια: να πάρει χρήματα στην πηγή, γρήγορα και απευθείας. Αυτό ακριβώς που φοβίζει τους Κύπριους και τους επενδυτές. Ως σήμερα οι τραπεζικές καταθέσεις παντού στην Ευρωπαϊκή Ενωση είχαν μια (θεωρητική) εγγύηση σε ύψος 100 000 ευρώ, μια αρχή που αμφισβητείται από το πρόγραμμα σωτηρίας της Κύπρου.
Ανήσυχα από αυτή την ανατροπή τα Χρηματιστήρια έκλεισαν με απώλειες την Δευτέρα ενώ οικονομολόγοι και αναλυτές έβλεπαν σε αυτό το μέτρο το τέλος ενός ταμπού. Ωστόσο οι Κύπριοι δεν είναι οι πρώτοι που είδαν τις οικονομίες τους να «κουρεύονται».
Το προηγούμενο της Ιταλίας
Το 1992, αντιμέτωπη με μια σοβαρή οικονομική κρίση η Ιταλία βλέπει το χρέος της να φτάνει το 120% του ΑΕΠ. Η μείωση του χρέους γίνεται λοιπόν προτεραιότητα για τη Ρώμη. Για να βρει χρήματα γρήγορα, η κυβέρνηση του σοσιαλιστή Τζουλιάνο Αμάτο αποφασίζει να ορίσει ένα «κούρεμα» 0,6% σε όλες τις καταθέσεις των Ιταλών. Το μέτρο επέτρεψε να συλλεγούν 30 δισ. λίρες, ήτοι 15 δισ. ευρώ.
«Η Ιταλία βρισκόταν σε μια κατάσταση παρόμοια με αυτή της Κύπρου, με τραγικά δημόσια οικονομικά και ανάγκη να εξευρεθούν οικονομικοί πόροι άμεσα. Στην περίπτωση αυτή υπάρχουν δύο όπλα: είτε ο πληθωρισμός, πράγμα ανέφικτο για την Ιταλία γιατί ήταν ήδη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, είτε η φορολόγηση των καταθέσεων, λύση η οποία προκρίθηκε» εξηγεί ο Eric Delannoy, ειδικός στον τραπεζικό τομέα, στην Le Monde.
Το μέτρο πέρασε χωρίς πολλές δυσκολίες «καταρχήν γιατί ήταν ένα δημοκρατικό μέτρο και κυρίως γιατί εξηγήθηκε λεπτομερώς στους πολίτες. Το μέτρο δεν κρίθηκε φορομπηχτικό αλλά σαν μια συλλογική προσπάθεια για να εξυγιανθούν τα οικονομικά της χώρας» εξηγεί ο ίδιος αναλυτής.
Το προηγούμενο της Νορβηγίας
Το 1936 η κυβέρνηση της Νορβηγίας αποφασίζει να φορολογήσει όχι τις τραπεζικές καταθέσεις αλλά τους τόκους με 20%. Η ιδέα ήταν να αυξηθεί η φορολόγηση του κεφαλαίου η οποία εκρίθη ιδιαίτερα χαμηλή. «Οι συνέπειες αυτού του μέτρου ήταν πολύ πιο ανώδυνες απ'ό,τι στην Ιταλία ή στην Κύπρο ειδικά γιατί επρόκειτο για ένα μέτρο πολιτικό και όχι οικονομικό» εξηγεί ο αναλυτής.
Αντίθετα με αυτό που θα ισχύσει στην Κύπρο και ίσχυσε στην Ιταλία στο προηγούμενο της Νορβηγίας οι τράπεζες υποχρεώθηκαν να πληρώσουν αυτό τον φόρο.
Οι διαφορές με τη φορολόγηση των καταθέσεων στην Κύπρο
Το παράδειγμα της Κύπρου είναι πολύ διαφορετικό από της Ιταλίας και της Νορβηγίας. «Και στις δύο περιπτώσεις επρόκειτο για αποφάσεις της κυβέρνησης. Στην Κύπρο η απόφαση ελήφθη από το Eurogroup και το ΔΝΤ και η Λευκωσία δεν είχε επιλογή» εξηγεί ο αναλυτής της εφημεριδας Le Monde.
Tο μέτρο που υιοθετήθηκε στην Κύπρο είναι σύμφωνα με τον αναλυτή «μέτρο υπερβολικό, μέτρο κατάσχεσης αφού πλήττει όλους τους καταθέτες, ακόμη και αυτούς που δεν συμμετείχαν στην κρίση. Δείχνει για μια ακόμη φορά ότι τα συμφέροντα των ευρωπαίων ηγετών δεν είναι ίδια με τα συμφέροντα των πολιτών» καταλήγει.