Σύμφωνα με την Εθνική Ερευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα το 2012, το μέγεθος της εγχώριας μικροδιαφθοράς συρρικνώθηκε τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
Η Εθνική Ερευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα για το 2012 καταγράφει:
- τα χρηματικά ποσά που μπαίνουν στα φακελάκια, για πρώτη φορά από την έναρξη της έρευνας δεν ξεπερνάει το μισό δισ. (υπολογίζεται 420 εκατ. ευρώ έναντι 554 εκατ. ευρώ το 2011).
- ο αριθμός περιστατικών της διαφθοράς έπεσε κατά 1,6% (8,6% το 2012, έναντι 10,2% το 2011).
Η διαφθορά στον δημόσιο τομέα
Ο δημόσιος τομέας εξακολουθεί να λαμβάνει τα περισσότερα φακελάκια, έναντι του ιδιωτικού τομέα, με τα Νοσοκομεία, τις Εφορίες και τις Πολεοδομίες να παραμένουν σταθερά στις πρώτες θέσεις της κατάταξης της μικροδιαφθοράς στο δημόσιο τομέα. Εντούτοις, τα φακελάκια που προορίζονται για τις δημόσιες υπηρεσίες χαρακτηρίζονται από λιτότητα, δεδομένου ότι κατά μέσο όρο τα ποσά μειώθηκαν κατά 12,2% (€1.228 το 2012, έναντι €1.399 το 2011).
Η διαφθορά στον ιδιωτικό τομέα
Από την άλλη πλευρά, ο ιδιωτικός τομέας κερδίζει περισσότερα, δεδομένου ότι τα φακελάκια γίνονται πιο «παχουλά» κατά 2,6% (μέσος όρος €1.442 το 2012, έναντι €1.406 το 2011), παρά την κάμψη στον αριθμό των παράνομων δοσοληψιών (2,6% το 2012 έναντι 3,6% 2011).
Η γεωγραφία της διαφθοράς
Σημειώνεται έντονη διαφοροποίηση του φαινομένου της μικροδιαφθοράς στην ελληνική επικράτεια, με τα υψηλότερα ποσοστά περιστατικών συνολικής διαφθοράς να εντοπίζονται στην Περιφέρεια Αττικής, με πρωτοπόρο τον Νομό Αττικής (λόγω της συγκέντρωσης της πλειοψηφίας των δημοσίων υπηρεσιών) και στην Περιφέρεια Πελοποννήσου.
Το προφίλ των θυμάτων της διαφθοράς
Η έρευνα σκιαγραφεί επιπλέον και το ατομικό κοινωνικό προφίλ των θυμάτων της μικροδιαφθοράς. (Με βάση το 21,5% των ερωτηθέντων, που έχουν πέσει οποτεδήποτε στο παρελθόν θύματα της μικροδιαφθοράς): πρόκειται, κυρίως, για άνδρες ηλικίας 45-54 ετών, απόφοιτους Ανώτερης Εκπαίδευσης, αυτοαπασχολούμενους ή εργοδότες.
Και φέτος εντοπίζεται η μαζικής έκτασης τάση οι ερωτώμενοι να εκλαμβάνουν τη μη-έκδοση αποδείξεων στις συναλλαγές τους ως περιστατικό διαφθοράς. Παράλληλα, ολοένα και περισσότεροι πολίτες (27,3% για το δημόσιο και 31% για τον ιδιωτικό τομέα), δηλώνουν ότι αρνήθηκαν να καταβάλλουν τα ζητηθέντα ποσά (έναντι 25,3% και 21,6% αντίστοιχα για το 2011).
Τα αντίδοτα της μικροδιαφθοράς
Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση δίνει λύσεις όχι μόνο διότι εκσυγχρονίζει τη δημόσια διοίκηση, αλλά διότι συμβάλλει στην αποστασιοποίηση του πολίτη από τις δημόσιες υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι ευκαιρίες για παράνομες συναλλαγές. H Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς κατά καιρούς έχει αναδείξει εργαλεία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, όπως η ευρεία υιοθέτηση ηλεκτρονικών πληρωμών στις συναλλαγές με τη δημόσια διοίκηση, η καθιέρωση του Ενιαίου Αριθμού Συναλλαγών του πολίτη κ.α., που μπορούν να πλήξουν τα φακελάκια που κατευθύνονται στις δημόσιες υπηρεσίες.
Ταυτόχρονα, η υιοθέτηση και εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου προστασίας και ενθάρρυνσης των whistleblowers (δηλαδή όσων προβαίνουν σε αποκαλύψεις πληροφοριών για κάποιο αδίκημα διαφθοράς), όχι μόνο θα εξοικονομήσει πόρους, αλλά μακροπρόθεσμα θα αλλάξει νοοτροπίες, σπάζοντας χρόνιους φαύλους κύκλους που «ανέχονται» δωρολήπτες και δωροδότες.
ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ 2011-2012
Είδος υπηρεσίας
ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ
ΔΗΜΟΣΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ
Επέμβαση/Εγχείρηση
2011 €100-€30.000
2012 €50-€20.000
Γρηγορόσημο
2011 €30-€20.000
2012 €10- €7.000
ΕΦΟΡΙΕΣ
Ρύθμιση χρεών
2011 €300-€10.000
2012 €500-€4.000
Κλείσιμο/Έλεγχος βιβλίων
2011 €100-€20.000
2012 €100-€1.000
Γρηγορόσημο
2011 €10-€30.000
2012 €200-€1.000
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΕΣ
Οικοδομική άδεια
2011 €200-€8.000
2012 €100-€7.500
Γρηγορόσημο
2011 €200-€600
2012 €50-€5.000
Νομιμοποίηση αυθαιρέτων
2011 €200-€5.000
2012 €400-€3.000
ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
Επέμβαση/εγχείρηση
2011 €150-€7.000
2012 €90-€25.000
Ιατρικές εξετάσεις
2011 €30-€500
2012 €10-€3.100
ΚΛΑΔΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ
Έλεγχος ΚΤΕΟ
2011 €20-€100
2012 €20-€200
Δίπλωμα οδήγησης
2011 €40-€500
2012 €100-€300