Ο Τάσος (ΤΑΖ) Θεοδωρόπουλος ανοίγει ξανά τα κακόφημα φεστιβαλικά του ημερολογία από την καρδιά του Βερολίνου και τη σημερινή έναρξη σε λίγες ώρες του 63ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου, με πολύ ξύλο αλλά και ποίηση.
ΑΓΑΠΗΤΟ ΜΟΥ ΜΠΕΡΛΙΝΟΛΟΓΙΟ – Ημέρα 1η, 7 / 2
«Για να μάθεις καινούργια πράγματα πρέπει κάποια στιγμή να απεξαρτηθείς από αυτά που ήδη ξέρεις» λέει σε μία σκηνή ένας από τους ήρωες του The Grandmaster». Της πολυαναμενόμενης ταινίας πολεμικών τεχνών του προέδρου της φετινής κριτικής επιτροπής, Γουόνγκ Καρ Βάι, η οποία και ανοίγει εκτός συναγωνισμού, την 63η Berlinale. Μια ταινία που ανήκει στις πιο αναμενόμενες των τελευταίων ετών ειδικά μετά τις απανωτές αναβολές κυκλοφορίας της τα τελευταία δύο χρόνια, εξ' αιτίας της τελειομανίας του δημιουργού της και των απανωτών αλλαγών στη μονταζιέρα.
Σκεφτόμουνα αυτή τη φράση λίγο πριν σε ανοίξω και για φέτος Μπερλινολόγιο μου, μεταφέροντας σου τον πυρετό αυτού του δεκαήμερου όπως κάνω χρόνια τώρα. Δηλάδή όχι μόνο μέσα από τις αίθουσες και το κόκκινο χαλί και την κριτική των ταινιών, αλλά κι από το δρόμο, τη ζωή, τις συναντήσεις, τις μέρες και της νύχτας μιας πόλης που είναι από μόνη της σινεμά. Μέχρι που συνάντησα πριν από λίγο μια ελληνίδα φίλη στο γραφείο τύπου και μου έβαλε φυτιλιές: «Πάλι τον αχταρμά σου πας να γράψεις?» μου είπε.
Τελικά αυτές οι φυτιλιές ήταν που με έβαλαν πάλι στο γνωστό συγγραφικό δρόμο της αμαρτίας που ακολουθώ εδώ και χρόνια από τα φεστιβάλ ενώ ήμουν έτοιμος «να αλλάξω». Γιατί αν είναι να απεξαρτηθώ από αυτά που ήδη ξέρω και να γίνω ένας από τους ανταποκριτές που τριγυρνάνε άπλυτοι από τις 9 το πρωί μέχρι τις 12 το βράδυ σε αίθουσες, κρατώντας ένα μπλοκάκι για σημειώσεις, ροχαλίζουν δίπλα σου από την ταλαιπωρία και παρ' όλα αυτά είναι τόσο άρρωστα σοβαροφανείς, ώστε να πιστεύουν ότι ο κόσμος όλος κρέμεται από την κριτική τους για μια ταινία από τη Γουαδελούπη (που την είδαν κοιμισμένοι), καλύτερα να συνεχίσω αυτό που κάνω, τον αχταρμά μου και να μείνω ξύλο απελέκητο. Να βλέπω το σινεμά σαν μια συνέχεια της ζωής στο δρόμο, σαν μια ανάμνηση από ένα φιλί στο μπαρ, σαν μια δόνηση όπως ένα καλό πήδημα. Να ενώνω τις τελίτσες της εικόνας που θέλω να σχηματίσω και να αναμεταδώσω, τραβώντας ευθείες γραμμές ανάμεσα σε αυτά που συμβαίνουν στην οθόνη και τα βλέμματα σε ένα κωλόμπαρο, τις αστραφτερές τουαλέτες των σταρ στο κόκκινο χαλί με τη λάμψη του ιδρώτα σε ένα γυμνό σώμα.
Παρ' όλα αυτά, για πρώτη δόση θα σε απογοητεύω Μπερλινολόγιο μου. Από χτες μέχρι σήμερα δεν συνέβη κάτι που μπορώ να μοιραστώ μαζί σου, ήμουν αναπάντεχα καλό παιδί, δεν βγήκα καν έξω και το μεσημέρι είδα την ταινία που σήμερα το βράδυ θα ανοίξει το φεστιβάλ.
Πολυαναμενόμενο λοιπόν το «The Grandmaster» αλλλα όχι μόνο για τους λόγους που σου είπα. Κατ' αρχάς ασχολείται με τη φιγούρα του Ip Man, του ανθρώπου που μετέτρεψε το κουνγκ φου σε ύψιστη μορφή αρμονίας και τέχνης μέσα από τη διδασκαλία του Wing Chun, είχε για μαθητή του τον Μπρους Λι και κατέστησε τις ασιατικές πολεμικές τέχνες δημοφιλείς σε όλον τον κόσμο. Ένας πραγματικός θρύλος σε μια ιδιαίτερα ταραγμένη ιστορικά εποχή, από τη δεκαετία του 30 με την εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα μέχρι τη δεκαετία του 50 και το κλείσιμο των συνόρων μεταξύ Κίνας και Χονγκ Κονγκ. Μια πραγματική πρόκληση για τον φετιχιστή μάγο της εικόνας Καρ Βάι που έγινε ευρύτερα γνωστός με τον αισθαντικό, εκθαμβωτικά θρυμματισμένης ομορφιάς σε υδάτινη οπιούχα λούπα, κόσμο της «Ερωτικής Επιθυμίας» και του «2046». Έναν κόσμο απαράμιλλης οπτικής ποιότητας το οποίο αναπαράγει και εδώ, δημιουργώντας κι αυτή τη φορά, με το "The Grandmaster"δίχως συζήτηση μια από τις ομορφότερες οπτικά ταινίας της χρονιάς. Αρκεί όμως αυτό;
Η τελευταία φορά που ο Καρ Βάι ασχολήθηκε με το σύμπαν των ασιαστικών πολεμικών τεχνών, αποδομώντας το κυριολεκτικά, σε μια άλλη συγκλονιστική οπτικά, αλλά εντελώς αφαιρετική αφηγηματικά (ομολογουμένως χάνεσαι) ταινία, ήταν το 1994 με το «Αshes of Time». Δικαιολογημένη η αναμονή της επιστροφής του σε αυτές, και τον συνδιασμό της ταινίας δράσης με την προσωπική του, μελαγχολική, εικονοκλαστική ματιάς αλλά και τις απαιτήσεις μιας ιστορικής βιογραφίας. Έχοντας στο πλευρό του, τον grandmaster τον ίδιο των κινηματογραφικών χορογραφιών συμπλοκής και σωματικής πάλης, τον Γιουέν Γου Πινγκ. Τον άνθρωπο που ευθύνεται για την αδρεναλίνη και την μαγεία των αντίστοιχων σκηνών στα «The Matrix», «Τίγρης και Δράκος», «Kill Bill» και πολλά άλλα. Έναν εξαιρετικό διευθυντή φωτογραφίας, τον Φιλίπ Λε Σουρντ που κάνει παπάδες, την θεία μουσική του Σιγκέρου Ουμεμπαγιάσι και δύο από τους πιο διάσημους πρωταγωνιστές του ασιατικού κινηματογράφου, τον Τόνι Λέουνγκ και την πανέμορφη Ζανγκ Ζιγί. Οι οποίοι πέρασαν του λιναριού τα πάθη στην εκπαίδευση με το τελικό αποτέλεσμα να αντανακλάται με μια μοναδική, εντελώς ερωτική σωματικότητα στις χορογραφημένες τους σκηνές. Που πραγματικά κατορθώνουν όπως και όλη η ατμόσφαιρα της ταινίας, να συνδιάσουν την αισθητική και συναισθηματική καλλιγραφία με τη φρενίτιδα. Και μετατρέπουν την πολεμική τέχνη σε πραγματική κινηματογραφική τέχνη. Οπότε που είναι το πρόβλημα;
Όπου αρχίζουν και τελειώνουν τα μισά και παραπάνω σε μια ταινία. Στην πρόθεση και το σενάριο. Αμφότερα μπερδεμένα και σκυλιά γουρούνια ανάκατα. Γιατί τελικά, δεν πρόκειται βιογραφία του Ιp Man. Μολονότι ο Καρ Βάι κάνει ότι μπορεί ώστε αυτή του η ταινία να είναι η πιο γραμμική αφηγηματικά και η πιο προσιτή, στη μονταζιέρα αλλάζει γνώμη και δεν ξέρει τι θέλει να πει. Εκεί που βλέπεις τον κεντρικό ήρωα εκεί τον χάνεις και η ταινία ασχολείται για μισή ώρα με ένα φλας μπακ που αφορά τον πλατωνικό του έρωτα, την Γκονγκ Ερ η οποία είναι κι αυτή grandmaster. Mετά βλέπεις μια συνάντηση της Γκονγκ Ερ με έναν ήρωα της αντίστασης που τον κυνηγάνε οι Ιαπωνέζοι, δεν έχει καμία σχέση με οτιδήποτε άλλο στην ταινία αλλά παρ' όλα αυτά τον ξαναβλέπεις σε μια σκηνή συμπλοκής αργότερα χωρίς να μαθαίνεις ποτέ ποιος στο διάολο είναι αυτός. Ο Ip Man αφηγήται με voice over τη ζωή χωρίς να μαθαίνεις αλλά και χωρίς να βλέπεις τίποτα και σε άλλο φλας μπακ σκάει ο πεθαμένος πατέρα της Γκονγκ Ερ που τον είδαμε στην αρχή και είναι ο grandmaster των grandmaster. Από βιογραφία ο Καρ Βάι το γυρνάει στην αφαιρετική ποίηση, από ποίηση σε σινεμά δράσης, από εξωστρέφεια σε ιχνηλασία εσωτερικών τοπίων και ανάποδα με μια, δυο, τρεις σοφές ή λιγότερο σοφές ρήσεις ασιατικής φιλοσοφίας.
Θα μου πεις, κι αν αυτό ήθελε να κάνει; Να χρησιμοποιήσει το είδος και τη βιογραφία για να αναδείξει ατμόσφαιρες σε αντίστιξη με την ερωτικά φορτισμένη χορογραφία θανάτου των σωμάτων που στροβιλίζονται; Πιθανότατα. Γιατί στο φινάλε, η ομορφιά του συνόλου, και η τεχνική σκηνών ανθολογίας του σε κάνει να αδιαφορείς για τα επί μέρους. Τουλάχιστον αυτό έγινε με μένα. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν τη θεωρώ μια προβληματική στο «δέσιμο» της ταινία που μοιάζει περισσότερο με work in progress παρά με τελειωμένη υπόθεση. Όχι τυχαία, και την προηγούμενη φορά που ο Καρ Βάι ασχολήθηκε με το είδος, και το «Αshes of time» ξαναεπισκέφτηκε την ταινία του 14 χρόνια μετά, το 2008 αλλάζοντας της μοντάζ και μουσική. Ελπίζω ότι δεν θα χρειαστούν άλλα τόσα και αυτή τη φορά γιατί με φοβίζει το να σκέφτομαι ότι δε θα είμαι για πάντα νέος.
Μολονότι αν ήμουν ο Τόνι Λέουνγκ δε θα με πείραζε. Στα 51 του, ο χαρισματικός κινέζος σούπερ σταρ, έχει την φρεσκάδα και την χαριτωμενιά εφήβου. Θα ήθελα να πω το ίδιο και για τη Ζανγκ Ζιγί που είναι θεά, αλλά στο photo call φόραγε ένα περίεργο πράγμα με πτερύγια βάτας διαστημοπλοίου και μια σειρά από στρασάκια στα μανίκια σαν διάδρομος προσγειώσεως, που μου θύμισαν σκηνές από ντισκοτέκ του 80 με την Τέτα Ντούζου. Ελπίζω μέχρι το κόκκινο χαλί που είναι 20.30 ώρα Ελλάδας να έχει εγκλιματιστεί με την περίσταση αλλά και τη δεκαετία που ζει. Κι εγώ να καταφέρω αργότερα να εγκλΗματιστώ με τα χρηστά ήθη και έθιμα του νυχτερινού Βερολίνου.
***ακολουθήστε τον ΤΑΖ στο facebook στο www.facebook.com/tazthebuzz, στο twitter ως klarinabourana, κάντε LIKE στην επίσημη σελίδα του fb SIGAIKA PRODUCTIONS, για να μαθαίνετε όσα χρειάζεστε, προκειμένου να καίτε τον εγκέφαλο (των άλλων) ή επικοινωνήστε με το terra_gelida@hotmail.com για μέιλ και υποθέσεις προσωπικής εκδίκησης.