Οι επιστήμονες το αποκαλούν «μια ανάκλαση του φωτός, με τα ενεργητικά φορτισμένα σωματίδια», οι συνωμοσιόλογοι «μια σαφή ένδειξη εξωγήινης μορφής», οι περιπετειώδεις «το κατώφλι της Γης», και οι ρομαντικοί «το ουράνιο τόξο των ερωτευμένων». Ο λόγος γίνεται για το aurora borealis και το aurora australis, γνωστά στο ευρύ κοινό ως Βόρειο και Νότιο Σέλας.
Το Σέλας, είναι ένα φωτεινό ουράνιο φαινόμενο, το οποίο εμφανίζεται στα ανώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα και εντοπίζεται κυρίως στις πολικές περιοχές, τον Αρκτικό Κύκλο και την Ανταρκτική (Βόρειο και Νότιο Σέλας). Είναι ένα από τα πιο όμορφα φυσικά φαινόμενα με τεράστια ποικιλία χρωμάτων και σχεδίων, που εμφανίζεται ξαφνικά και χάνεται όπως ήρθε.
Το σέλας, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, δημιουργείται όταν συγκρούονται φορτισμένα σωματίδια (ηλεκτρόνια και πρωτόνια) και παγιδεύονται στο μαγνητικό πεδίο της γης, μετακινούμενα εν τέλει στους πόλους. Εξαιτίας των εντυπωσιακών χρωμάτων που παίρνει, ονομάστηκε aurora, το οποίο αντιστοιχεί στην Ρωμαϊκή θεότητα Αυγή (Aurora).
Δεν υπάρχει σίγουρη εγγύηση ότι αν ταξιδέψει κανείς στις πολικές περιοχές θα δει το σέλας, παρ' όλα αυτά ακολουθώντας τρία βήματα μπορείτε να αυξήσετε τις πιθανότητες σας: να επιλέξετε την κατάλληλη τοποθεσία κοντά ή μέσα στη ζώνη του βορείου σέλαος, την κατάλληλη χρονικό περίοδο (Οκτώβριο, Φεβρουάριο ή Μάρτιο), καθώς και την κατάλληλη φάση της σελήνης, κυρίως όταν εμφανίζεται η νέα σελήνη, όπου το φεγγάρι δεν φαίνεται καθόλου.
Θρύλοι και δοξασίες για το Σέλας
Το παράδοξο φαινόμενο του σέλαος, Βόρειου και Νότιου δημιούργησε όπως είναι λογικό πλήθος δοξασιών και θρύλων τόσο στους λαούς της Βόρειου ημισφαιρίου όσο και σε αυτούς του Νότιου. Οι Σουηδοί πίστευαν πως ήταν αντανακλάσεις από τις δάδες που κρατούσαν οι Λάπωνες ψάχνοντας τους Ταράνδους τους, ενώ οι Λάπωνες έκρυβαν γυναίκες και παιδιά, σταμάταγαν τα έλκηθρα και μάζευαν τα κουδούνια για να μη γίνουν αντιληπτοί από το Σέλας, το οποίο φοβόντουσαν ότι ήταν μια δαιμονική οντότητα που θα τους άρπαζε. Οι Εσκιμώοι πίστευαν πως ήταν οι ψυχές των νεκρών που αναζητούσαν τους δικούς τους, με αποτέλεσμα όσο διαρκούσε το φαινόμενο ούτε μιλούσαν ούτε τραγουδούσαν φοβούμενοι μη κατέβει το Σέλας χαμηλά και τους αρπάξει αναγνωρίζοντάς τους από τη φωνή τους.
Παράλληλα, οι Μαορί της Νέας Ζηλανδίας πίστευαν πως οι παλιοί πρόγονοί τους έφθασαν στο Νότιο Πόλο και παγιδεύτηκαν εκεί και τώρα ανάβουν μεγάλες φωτιές, προκειμένου οι σημερινοί απόγονοι τους να πάνε να τους ελευθερώσουν.
Το φαινόμενο αυτό, εκμεταλλεύτηκε και η Εκκλησία, η οποία την Μεσαιωνική περίοδο,το παρουσίαζε ως προμήνυμα μεγάλου κακού σκορπώντας τον φόβο στους πιστούς, που δεν συμμορφώνονταν με τις επιταγές της, ενώ κλασσικές είναι οι γκραβούρες της εποχής, που παρουσιάζουν το Σέλας ως ένα θηρίο της Κόλασης.
Τα καλύτερα μέρη για να δείτε το σέλας
• Νορβηγία (Tromso, Nordkapp, Alta, Hammerfest, Longyearbyen)
• Φινλανδία (Ivalo, Inari)
• Σουηδία (Kiruna, Abisko)
• Ισλανδία (Reykjavic, Grimsey, Akureyri, Snæfellsnes, Ísafjörður)
• Γροιλανδία (Kulusuk, Tasiilaq , Sermiligaaq, Kuummiut, Tiniteqilaaq, Isortoq)
• Αλάσκα (Fairbanks, Barrow, Fort Yukon, Prudhoe Bay, Bettles)
• Καναδάς (Yellowknife, Dawson City, Gillam, Fort Nelson, Fort McMurray)
• Ρωσία (Murmansk)
Βόρειος Καναδάς
Το Βόρειο Σέλας φωτίζεται από το ξημέρωμα πίσω απο ένα δάσος με αειθαλή δέντρα
Βόρειο Σέλας το ξημέρωμα στο Τσώρτσιλ του Καναδά
Κιτρινοπράσινο Βόρειο Σέλας στον Βόρειο Καναδά
(εικόνες: National Geographic)