Δεν είναι η πρώτη φορά που μεγάλο εμπορικό κέντρο - πολυκατάστημα πέφτει θύμα τρομοκρατικής επίθεσης. Η χθεσινή έκρηξη στο MALL δεν ήταν η πρώτη. Στις 19 Δεκεμβρίου του 1980 είχε ξεσπάσει φωτιά στο Μινιόν και το ίδιο βράδυ στο κατάστημα «Κατράτζος Σπορ». Την ευθύνη για τις επιθέσεις είχε αναλάβει με προκήρυξη η «Ε.Ο Οκτώβρης 80'» .
Ήταν 19 Δεκεμβρίου του 1980 όταν η Ελλάδα ερχόταν για πρώτη φορά αντιμέτωπη με εμπρησμούς κεντρικών πολυκαταστημάτων ως αποτέλεσμα τρομοκρατικών ενεργειών.
Το πρωί της ίδιας ημέρας η Αθήνα ξυπνούσε χωρίς το πολυκατάστημα - σύμβολο της εποχής το ΜΙΝΙΟΝ και τον Κατράντζο.
Κυβέρνηση της ΝΔ και τότε
Πρωθυπουργός ήταν τότε ο Γεώργιος Ράλλης και στην αντιπολίτευση ο Ανδρέας Παπανδρέου στο απόγειο της δύναμής του.
Στις 03.07 τα ξημερώματα, αυτόπτες μάρτυρες ακούν εκρήξεις στο εσωτερικό του ΜΙΝΙΟΝ και φλόγες να ξεπηδούν από τα παράθυρά του. Ταυτόχρονη εμπρηστική επίθεση έγινε και στην οδό Σταδίου στον Κατράντζο. Στο ΜΙΝΙΟΝ έμεινε μόνο ο σκελετός. Ο Κατράντζος, κατέρρευσε.
Οι τρομοκράτες της εποχής ήθελαν να μην μείνει τίποτα όρθιο. Χρησιμοποίησαν μια εμπρηστική ουσία που χρησιμοποιείται για την επιτάχυνση της φωτιάς σε πετρελαιοπηγές.
Την ευθύνη τότε είχε αναλάβει μια νεοεμφανιζόμενη οργάνωση, η «Επαναστατική Οργάνωση Οκτώβρης 1980». Το πιο εντυπωσιακό ήταν ότι οι κορυφαίες τρομοκρατικές οργανώσεις της εποχής, ΕΛΑ και 17Ν αποκήρυξαν την ενέργεια.
Τρομοκρατία στα εμπορικά
Τα «Μινιόν» και «Κατράντζος» καταστράφηκαν στην αιχμή της εορταστικής περιόδου από δύο ταυτόχρονες πυρκαγιές, ενώ πολλοί έκαναν λόγο για «κύκλους της ανωμαλίας», «εμπρηστές της ομαλότητας» και «σκοτεινές δυνάμεις».
Τρεις ώρες μετά τα μεσάνυχτα, εκείνης της Παρασκευής, ακούγονται εκρήξεις και τα πολυκαταστήματα τυλίγονται στις φλόγες, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, όπως περιέγραψαν αυτόπτες μάρτυρες.
Η πυρκαγιά ξεκινά από τους υψηλότερους ορόφους, όπου βρίσκονται τα πλέον εύφλεκτα υλικά, γεγονός που βεβαιώνει ότι πρόκειται για εμπρησμό.
Η ηλεκτροδότηση στην περιοχή της Ομόνοιας διακόπτεται, καθώς κατέρρευσαν οι κολώνες της ΔΕΗ μπροστά στα δύο καταστήματα. Σαράντα δύο οχήματα με 135 άνδρες της πυροσβεστικής και όλοι οι μαθητές της Πυροσβεστικής σχολής καταφθάνουν στο σημείο, όμως η καταστροφή είναι εκτεταμένη.
Από το «Μινιόν» έχει απομείνει μόνο ο σκελετός του κτιρίου ενώ το «Κατράντζος» καταρρέει. Η πυροσβεστική υπολογίζει ότι οι ζημίες ανέρχονται στα δύο δισ. δραχμές.
Ο Παπανδρέου κάνει αντιπολίτευση με την τρομοκρατία
Ο Ανδρέας Παπανδρέου από την αξιωματική αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση ότι επιτρέπει σε παρακρατικά και εγκληματικά στοιχεία να επιδίδονται σε καταστροφές που θίγουν επαγγελματίες και εργαζόμενους, καθώς και τη γαλήνη του κόσμου ενώ το ΚΚΕ μιλά για «σκοτεινή υπόθεση».
Ο πρωθυπουργός, Γεώργιος Ράλλης, που λίγες ώρες πριν από την πυρκαγιά υπερασπιζόταν στη Βουλή τον πρώτο και τελευταίο προϋπολογισμό της πρωθυπουργικής του θητείας, απαντά στον Ανδρέα Παπανδρέου μιλώντας για «εκμετάλλευση του τραγικού γεγονότος» ενώ ενημερώνει σχετικά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Με προκήρυξη που έφτασε μέσω ταχυδρομείου στις εφημερίδες, στις 22 Δεκεμβρίου, η οργάνωση-φάντασμα «Επαναστατική Οργάνωση Οκτώβρης 80» ανέλαβε την ευθύνη του εμπρησμού. Μεταξύ άλλων, στην προκήρυξη αναφερόταν ότι «κάθε επιχείρηση, έτσι και αυτές στηρίζονται στην εκμετάλλευση των προλετάριων. Τα αφεντικά εκμεταλλεύονται της ανάγκη των προλετάριων να έχουν ένα εισόδημα για να ζήσουν και τους στριμώχνουν στο μεροκάματο, την αλλοτρίωση και τη μιζέρια».
Συλλήψεις αντιεξουσιαστών
Η πρώτη σύλληψη δεν άργησε να γίνει από την αστυνομία, όμως ο ύποπτος αφέθηκε ελεύθερος καθώς δεν προέκυψαν επαρκή στοιχεία εις βάρος του.
Λίγο αργότερα συλλαμβάνονται η Αικατερίνη και Ευαγγελία Τσαγκαράκη, δύο αδελφές 23 και 20 ετών αντίστοιχα, καθώς η μία φερόταν ότι «είχε επαφές με άτομα του αντιεξουσιαστικού χώρου».
Ο ανακριτής της υπόθεσης, Μιχάλης Μαργαρίτης, τις απαλλάσσει. Οι προσαγωγές πολλαπλασιάζονται χωρίς αποτέλεσμα. Το πολιτικό κλίμα στη χώρα φορτίζεται επικίνδυνα.
Έκτακτα μέτρα φρούρησης λαμβάνονται σε σούπερ μάρκετ, πολυκαταστήματα και τράπεζες.
Για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά, γίνεται έλεγχος των τσαντών στις εισόδους των πολυκαταστημάτων.
Στην πρωτεύουσα επικρατεί φόβος.
Τον επόμενο χρόνο πραγματοποιούνται τέσσερις ακόμα εμπρησμοί σε πολυκαταστήματα. Στις 3 Ιουνίου 1981, πυρπολούνται τα «Κλαουδάτος» και «Ατενέ», ενώ μέσα στις επόμενες τέσσερις μέρες το σκηνικό επαναλαμβάνεται για τα καταστήματα «Δραγώνα» και «Λαμπρόπουλος».
Τον εμπρησμό του «Μινιόν» και «Κατράντζος» κατήγγειλε ο ΕΛΑ. Παράλληλα, η 17Ν άσκησε κριτική για την ενέργεια, μέσω προκήρυξης στις 24 Ιουλίου 1981, υποστηρίζοντας ότι οι επιθέσεις «ήταν επιχειρησιακά ασυντόνιστες, όχι κατάλληλα προετοιμασμένες και πολιτικά επιβλαβείς».
Οι επιθέσεις στα πολυκαταστήματα δεν έχουν εξιχνιαστεί μέχρι σήμερα και έχουν παραγραφεί δικαστικά.
Τι ήταν το Μινιόν
Υπήρξε για δεκαετίες το «μεγαλύτερο μεγάλο κατάστημα» της πρωτεύουσας και ίσως ο πιο αγαπημένος προορισμός των Αθηναίων. Δυστυχώς, αν και αναμφισβήτητα υπήρξε εκ των κορυφαίων της αγοράς, δεν κατάφερε να προσαρμοστεί στις εξελίξεις και τελικά έβαλε λουκέτο το 1998.
Το Μινιόν υπήρξε δημιούργημα ενός φτωχού χωριατόπαιδου, του Ιωάννη Γεωργακά, ο οποίος έμελλε να εξελιχθεί σε μια από τις πλέον εμβληματικές επιχειρηματικές φυσιογνωμίες της σύγχρονης Ελλάδας. Γεννημένος το 1913 σε χωριό της Ολυμπίας, από πάμφτωχη οικογένεια, ο Γεωργακάς στα 13 του καταφθάνει μόνος στην Αθήνα για να αναζητήσει καλύτερη τύχη. Τα επόμενα χρόνια θα εργαστεί στο μπακάλικο ενός θείου του, ως σερβιτόρος στην πλατεία Βάθης, σε πρατήριο τσιγάρων και ως τσιλιαδόρος ενός παπατζή.
Διψώντας, πάντως, για γνώση, γράφεται σε νυχτερινό σχολείο για εμποροϋπαλλήλους – στη διάρκεια της ζωής του θα αποκτήσει δύο πανεπιστημιακά διπλώματα, ένα στα 45 και το άλλο στα 83 του χρόνια. Μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας αρχίζει να δουλεύει πλασιέ με το ποδήλατό του, προμηθεύοντας με μικροπράγματα τα περίπτερα.
Ο νεαρός θα γοητευτεί από ένα περίπτερο στα Χαυτεία, το Μινιόν (από το ομηρικό «μινύος» που σημαίνει πολύ μικρός), το οποίο διέφερε από τα υπόλοιπα, αφού διέθετε μια ευρεία γκάμα προϊόντων, όπως τσιγάρα, εφημερίδες, στυλό, γυαλιά, είδη καπνού και μια σειρά από χρηστικά μικροαντικείμενα. Κάπου εδώ ξεκινάει η επιχειρηματική δράση του Γεωργακά, ο οποίος πείθει τον ιδιοκτήτη του Μινιόν, Άγγελο Σεραφειμίδη, άρτι αφιχθέντα από την Αμερική, να συνεταιριστούν.
Οι δύο συνεταίροι υιοθετούν πρωτοποριακές πρακτικές για να προσελκύσουν πελατεία. Όπως χαρακτηριστικά έγραψε αρκετά αργότερα ο Γεωργακάς στην αυτοβιογραφία του: «Πουλούσαμε πακετάκια με δέκα λάμες, αντί να πουλάμε ένα ένα τα ξυραφάκια, σε καλές τιμές. Για τον κοσμάκη, αυτό ήταν μεγάλη οικονομία».
Το Μινιόν θα γίνει Υπουργείο Περιβάλλοντος
Στο κτήριο «Μινιόν» της οδού Πατησίων, μετακομίζει στις αρχές του 2013 το υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, σύμφωνα με όσα είπε ο αρμόδιος υπουργός, Ευάγγελος Λιβιεράτος, μετά τη συνάντηση που είχε με τον δήμαρχο Αθηναίων, Γιώργο Καμίνη.
Με αφορμή την εξέλιξη αυτή, ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης, εξέφρασε από την πλευρά του την ικανοποίηση του και τόνισε ότι πρόκειται για μια «έμπρακτη ενέργεια με ισχυρό συμβολικό και πολιτικό μήνυμα που συμβάλλει παράλληλα στην προσπάθεια ανάταξης του εμπορικού κέντρου της πρωτεύουσας».
Συμπλήρωσε δε, ότι από τους κεντρικούς άξονες του προγράμματος του είναι να αναχαιτίσει την αναχώρηση δημοσίων υπηρεσιών από το κέντρο της πρωτεύουσας που αφενός έχει ως αποτέλεσμα την εξοικονόμηση χρημάτων και αφ' ετέρου συνιστά ένα ισχυρό επιχείρημα για το μεσοπρόθεσμο κοινωνικό κόστος της εγκατάλειψης του κέντρου.
Επισημαίνεται ότι ο κ. Λιβιεράτος, κατέστησε σαφές ότι «το υπουργείο θα συνεργασθεί με το δήμο για την Αθήνα και το κέντρο».