Σχηματικά θα λέγαμε ότι αν ο Γιάννης Βαρουφάκης είναι ο θεωρητικός του ΣΥΡΙΖΑ, ο Κώστας Λαπαβίτσας είναι το «μυαλό» του ΚΚΕ. Συνήθως τον παρακολουθούμε μέσω skype από το Λονδίνο όπου εργάζεται και είναι από τις πρώτες φωνές που ακούστηκαν για χρεοκοπία και επιστροφή στην δραχμή, όταν και τα δύο θέματα αποτελούσαν ταμπού, μετά το ξέσπασμα της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης.
Είναι κατά του ευρώ
Ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, μαζί με την ομάδα του RMF (Research on Money and Finance), έχουν προχωρήσει σε έρευνες και μελέτες για τις επιπτώσεις του ευρώ στις περιφερειακές οικονομίες και τα δομικά προβλήματα του κοινού νομίσματος.
Ο Λαπαβίτσας ήταν ο πρώτος αριστερός οικονομολόγος που εμφανιζόταν σίγουρος ότι «ήρθε η ώρα της δραχμής» και συγκεκριμένα ότι θα αναγκασθούμε να πάμε στη δραχμή. Τη διαπίστωση αυτή την κάνει εδώ και τρία χρόνια. Προχώρησε μάλιστα και ένα βήμα περισσότερο. Ζήτησε να λογοδοτήσουν, όσοι έχουν ευθύνη για το ελληνικό κούρεμα των ομολόγων (PSI), το οποίο δημιούργησε δυσμενείς συνθήκες με τη μετατροπή του χρέους σε διακρατικό.
Επιμένει ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει
Ο Κώστας Λαπαβίτσας δεν δικαιώθηκε στην προφητεία του ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει και θα φύγει από την ευρωζώνη. Επιμένει όμως να το λέει και προειδοποιεί πως το νέο Μνημόνιο 3, όχι μόνο μας οδηγεί, με μαθηματική ακρίβεια σε ασύντακτη χρεωκοπία ή πολυετή δραματική ύφεση, αλλά και η λεγόμενη «ανασυγκρότηση» του κράτους με απολύσεις θα οδηγήσει σε διάλυση του.
Και θα αποτελέσει το πρόσφορο έδαφος για την δημιουργία άνομων παρακρατικών θυλάκων μέσα στους κρατικούς θεσμούς, που θα νέμονται την εξουσία του. Σήμερα, που ξαναμπαίνουν στο τραπέζι –σταδιακά- όλα τα ζητήματα ταμπού, οι ενδελεχείς μελέτες του RMF και του Κώστα Λαπαβίτσα, όσο και αν διαφωνεί κανείς μαζί τους για τις πολιτικές επιλογές, μπορούν να αποτελέσουν την άκρη του νήματος για να δούμε τι μας περιμένει στο μέλλον και να προετοιμαστούμε.
«Αλλά, και με τις καλύτερες προοπτικές, το Μνημόνιο θα οδηγήσει το χρέος στο 120% το 2020. Οι υποθέσεις που έχουν γίνει για να φτάσει εκεί, είναι τόσο ακραίες, και είναι τόσο πολλές οι αστάθμητες μεταβλητές, ώστε είναι πολύ πιθανό το χρέος να εκτραπεί, και να φτάσει στο 160% το 2020.
Αλλά, ακόμα και στο 120% να είναι το χρέος, παραμένει μη βιώσιμο. Διότι, πρώτον, μια οικονομία του μεγέθους της ελληνικής δεν μπορεί να αντέξει χρέος τέτοιου ύψους. Και, δεύτερον, το χρέος στο 120% κατά το 2020, θα το κατέχει ο επίσημος δανειστής, ο οποίος θα έχει και προτεραιότητα στην αποπληρωμή του. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα δεν θα μπορεί να επιστρέψει στις αγορές, γιατί ποιος ιδιώτης δανειστής θα αγοράσει κρατικά χαρτιά, όταν ξέρει ότι θα έχει προτεραιότητα κάποιος άλλος;
Όταν μάλιστα το χρέος θα προσεγγίζει τα 250 δισ. Άρα, θα χρειαστεί και πάλι αναδιάρθρωση, η οποία θα είναι πιο δύσκολη, καθώς θα είναι ο επίσημος δανειστής μέσα. Επίσης, εξίσου σημαντικό είναι ότι τα μέτρα που συνοδεύουν το PSI είναι εντελώς απίθανο να φέρουν αποτέλεσμα. Πρώτον, διότι όσον αφορά τη σταθεροποίηση, επιβάλλουν λιτότητα πάνω στη λιτότητα, οπότε οι συνθήκες θα γίνουν ακόμη δυσκολότερες για την οικονομία. Η συρρίκνωση φέτος θα είναι επίσης πολύ μεγάλη, κάτι που θα συνεχιστεί. Πρόκειται λοιπόν για μέτρα παράλογα» ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξή του.
Οσα λένε για ανάπτυξη είναι ανέκδοτο
Σε νέα του συνέντευξη στην Ελευθεροτυπία της Κυριακής ο Κώστας Λαπαβίτσας επικρίνει τον Γιάννη Στουρνάρα που ισχυρίζεται ότι θα έχουμε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Πιστεύει ότι όλες αυτές οι απιθανολογίες είναι πρωτόλεια επιχειρήματα σπουδαστών προπτυχιακών στα Οικονομικά και ότι είναι αδύνατον να οδηγήσουν σε συστηματική ανάπτυξη. Οι υποθέσεις εργασίας, που γίνονται από όσους κατάρτισαν το Μνημόνιο, φαίνεται να δείχνουν ότι, με τις ευνοϊκότερες προοπτικές, η ανάπτυξη που θα πετύχει η Ελλάδα θα είναι, μέχρι το 2020, της τάξεως του 2,5%, εκτιμά. Αυτό το ποσοστό δεν μεταφράζεται σε ανάπτυξη που μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα για τη χώρα.
Να φύγουμε από το ευρώ
Ο Κώστας Λαπαβίτσας δεν πιστεύει απλώς ότι η Ελλάδα θα εκδιωχθεί από το ευρώ αλλά ότι πρέπει να φύγει από το ευρώ:
Στο ερώτημα γιατί η έξοδος από το ευρώ και η αθέτηση πληρωμών με πρωτοβουλία του οφειλέτη δεν είναι καταστροφή αλλά λύση απαντούσε:
«Απολύτως καταστροφική είναι η τρέχουσα πολιτική. Το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί σηµαντικά και το 2012, οδηγώντας σε σωρευτική απώλεια ίσως και 17% από το 2008. Θα ακολουθήσει χαµηλή ανάπτυξη για πολλά χρόνια. Η Ελλάδα θα βρεθεί µε µόνιµη υψηλή ανεργία, τη νεολαία να µεταναστεύει, χωρίς δυναµικούς κλάδους παραγωγής και µε τεράστιο χρέος.
Η αθέτηση πληρωµών µε λογιστικό έλεγχο και επιβολή όρων στους δανειστές µπορεί να απαλλάξει τη χώρα από τον βραχνά του χρέους. Βεβαίως θα έχει κόστος, αλλά µικρότερο από την καταστροφή που φέρνει η τρέχουσα πολιτική. Η έξοδος από το ευρώ θα µας βγάλει από την παγίδα της ΟΝΕ, θα τονώσει την εγχώρια παραγωγή και τις εξαγωγές, θα επιτρέψει την ανάκτηση ελέγχου στα εργαλεία οικονοµικής πολιτικής. Βραχυπρόθεσµα θα είναι οικονοµικό σοκ, αλλά προσφέρει την προοπτική ταχείας ανάκαµψης».
Να ζητήσει η Ελλάδα να γυρίσει στη δραχμή
«Ολοι αναγνωρίζουν πια ότι η ΟΝΕ κλυδωνίζεται συθέµελα. Αλλά είναι λογικό σφάλµα να περιµένουµε το τέλος του ευρώ για να φύγουµε µαζί µε άλλους. Το πλήθος δεν παρέχει καµία προστασία. Οποιος φύγει συντεταγµένα και µε κινητοποίηση ευρέων κοινωνικών δυνάµεων θα έχει πλεονέκτηµα χρόνου για να ανατάξει την οικονοµία του. Στις νέες συνθήκες που θα προκύψουν στην Ευρώπη η Ελλάδα θα επαναδιαπραγµατευτεί τις σχέσεις της σε άλλη βάση» πιστεύει.
Σε άθρο του μάλιστα έλεγε ότι η Ελλάδα πρέπει να επιλέξει μια Παρασκευή για να φύγει από το ευρώ.
Πώς φαντάζεστε ότι θα είναι εκείνη η ημέρα – Παρασκευή, όπως προτείνετε – που θα ανακοινωθεί η μετάβαση σε εθνικό νόμισμα; τον ρώτησαν.
«Θα πρέπει αµέσως να τεθούν οι τράπεζες υπό δηµόσια ιδιοκτησία µε εγγύηση των καταθέσεων. Παράλληλα θα ανασταλούν οι δραστηριότητές τους για µερικές ηµέρες. Οταν θα ξανανοίξουν, θα έχουν ήδη µετατρέψει καταθέσεις αλλά και δάνεια που υπόκεινται στην ελληνική νοµοθεσία από ευρώ σε νέα δραχµή. Θα χρειαστεί χρόνος για να αλλάξουν οι λογιστικές διαδικασίες, να προγραµµατιστούν τα ΑΤΜ και να εκτυπωθεί επαρκές νέο νόµισµα. Στην πράξη θα έχουµε παράλληλη κυκλοφορία ευρώ και νέας δραχµής για ένα διάστηµα».
Λατρεύει τον Νουριέλ Ρουμπινί
Ενας άλλος οικονομολόγος που έβαζε στοίχημα ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει και θα αναγκαστεί να φύγει από το ευρώ είναι ο Νουριέλ Ρουμπινί, αποκαλούμενος και «Dr Doom» ή «Δόκτορας της Απαισιοδοξίας». Τι κοινό μπορούν να έχουν ο αμερικανός Ρουμπινί και ο ΚΚΕ Λαπαβίτσας; Κι όμως ο δεύτερος δείχνει να θαυμάζει τον πρώτο.
Η σύμπτωση απόψεων σε πολλά ζητήματα την οποία παραδέχεται ότι υπάρχει ο κ. Λαπαβίτσας, ένας οικονομολόγος από τον χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς, με τον κ. Ρουμπινί, φέρνουν ίσως τα πάνω κάτω σε μια κατηγορία αταίριαστων στελεχών που θεωρούν καλύτερη λύση την έξοδο της χώρας από το ευρώ και την επιστροφή στη δραχμή.
Ο κ. Λαπαβίτσας όταν λέει ότι είναι «απολύτως καταστροφική η τρέχουσα πολιτική, ότι το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί σημαντικά και το 2012, οδηγώντας σε σωρευτική απώλεια ίσως και 17% από το 2008» δεν λέει τίποτε διαφορετικό από τον επιφανή διανοούμενο του καπιταλιστικού συστήματος.
Και οι δύο θέλουν επιστροφή στη δραχμή και όσον αφορά την πολιτική που ακολουθείται, ο μεν κ. Ρουμπινί βάζει στην επερχόμενη κατ' αυτόν κοινωνική αναταραχή και τα... τανκ, ο δε κ. Λαπαβίτσας προτάσσει αντί των τανκ τον κίνδυνο να μη γίνουμε Αργεντινή και επιμένει ότι η πολιτική που ακολουθείται οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε αδιέξοδο ή μάλλον σε έξοδο από την ευρωζώνη.
Συμφωνεί με τον κ. Ρουμπινί, τον , ότι η μόνη λύση είναι η ουσιαστική χρεοκοπία και η επιστροφή στη δραχμή. «Είναι ένας ικανός οικονομολόγος, δεν τον θεωρώ κερδοσκόπο» επαναλαμβάνει ο κ. Λαπαβίτσας, ο οποίος ήρθε πρόσωπο με πρόσωπο με τον κ. Ρουμπινί επί δέκα λεπτά λίγο προτού αρχίσει ένα τηλεοπτικό οικονομικό πάνελ (που μεταδόθηκε και από το BBC).
Τι είδους σύμπλευση είναι αυτή μόνον ο ίδιος μπορεί να εξηγήσει: «Δεν θεωρώ ότι υπάρχει συμμαχία των άκρων ανάμεσα σε εμένα και τον κ. Ρουμπινί. Δεν μου φάνηκε καθόλου ότι βρίσκεται στα άκρα. Είναι λάτρης του καπιταλισμού, αντιλαμβάνεται εύκολα ποιες πολιτικές θέτουν τον καπιταλισμό σε κίνδυνο. Συμφωνώ μαζί του ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί οδηγούν σε αδιέξοδο».