Αναδημοσιεύουμε από το μπλογκ του Γιώργη Χριστοδούλου ένα επίκαιρο απόσπασμα από συνέντευξη που είχε δώσει στο ραδιόφωνο ο Μάνος Χατζιδάκις το 1989. Ο Χατζιδάκις προφήτευε τότε το μέλλον του τόπου χωρίς ίχνος αισιοδοξίας.
Την Κυριακή 8 Ιανουαρίου 1989 ο Μάνος Χατζιδάκις έδωσε μια συνέντευξη σε ραδιοφωνικό σταθμό. Από το σπάνιο βιβλίο της Ορχήστρας των χρωμάτων "Μάνος Χατζιδάκις - ψηφίδες μνήμης" , αντιγράφω απόσπασμα επίκαιρο όσο ποτέ...
- Ζητούμε να μας πείτε πώς βλέπετε εσείς την κατάσταση της σημερινής κοινωνίας; Πολλοί φρονούν ότι περνά σοβαρή κρίση, ότι απειλείται με ηθική σήψη, ίσως με διάλυση, αφήνοντας μας έξω από τον εκσυγχρονισμό και την πρόοδο. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη;
Μ.Χ.: Εγώ δεν θα το έλεγα τόσο τραγικά, ότι μας αφήνει απ’ έξω. Είναι μια μοιραία κατάληξη ενός κόσμου, που προετοιμάστηκε για την εξαφάνισή του. Κι εκεί νομίζω ότι έχει μεγάλο μερίδιο όλος ο μεταπολεμικός κόσμος και ειδικά ο μεταπολεμικός πολιτικός κόσμος. Δεν προετοιμάστηκε το σπάνιο είδος και το πολύ ακριβό, του ελεύθερου πολίτη. Το είδος του ελεύθερου πολίτη δεν προετοιμάστηκε. Γι’ αυτό έγινε και η δικτατορία. Γιατί πότε έγινε η δικτατορία; Το ‘67. Λοιπόν φανταστείτε, αν είχαμε αυτό το είδος του ελεύθερου πολίτη, θα μπορούσε να σταθεί αυτή η κατηγορία ανθρώπων, τόσο ευτελής, έστω και δέκα μέρες μόνο; Δεν θα μπορούσαν να σταθούν ποτέ. Αλλά, βέβαια για σκεφτείτε ότι ο έλληνας πολίτης όχι μόνο της πόλης αλλά και της επαρχίας, του χωριού, τί είχε ν' αντιμετωπίσει όλα αυτά τα μεταπολεμικά χρόνια; Τον χωροφύλακα, τον εισαγγελέα, τον παπά. Αυτόν δεν τον αντιμετώπιζε και επί δικτατορίας; Ποιά ήταν η αλλαγή; Γιατί να ξεσηκωθεί;
-Σήμερα;
ΜΧ: Σήμερα είναι το αποτέλεσμα μιας τέτοιας θητείας.
- Δεν υπάρχουν ελεύθεροι πολίτες σήμερα, κατά τη γνώμη σας;
ΜΧ: Ποιος τους προετοίμασε; Το σχολείο; Ξέρουμε πολύ καλά τι προετοιμάζει το σχολείο. Ο στρατός; Ξέρουμε σε τι ανυποληψία ρίχνει τον νέο Έλληνα πολίτη ο στρατός για να του αφαιρέσει και το τελευταίο ίχνος αξιοπρέπειας από πάνω του. Πόσοι είναι εκείνοι που αντέχουν; Οι 10; Οι 20; Με τις σπουδές φεύγουν έξω και τελειώνει. Ποιοι μένουν εδώ;
- Έτσι όπως το λέτε, είναι σαν να μην υπάρχει ελπίδα.
ΜΧ: Εγώ δεν έχω καμία ελπίδα, παρά αν γίνει κανένα θαύμα. Εγώ δεν πιστεύω ότι έχουμε σήμερα τη δύναμη να επιβιώσουμε.
-Σαν κράτος, θεωρείτε, ή σαν εθνική οντότης;
ΜΧ: Ως εθνική οντότης. Θα μείνουμε λιγάκι σαν νάνοι αλλοτινών καιρών. Και θα το δείτε όταν έρθει η πλήρης ένωση με την Ευρώπη, σε ποια κατάσταση θα βρισκόμαστε. Ποια είναι η υποδομή, για να υπάρξουν έστω ένα-δύο χαρακτηριστικά στοιχεία της εθνικότητάς μας;
-Αναρωτιέμαι αν αυτή η απογοήτευση -αν μπορώ να την χαρακτηρίσω έτσι- που έχετε για το μέλλον συμβιβάζεται με την έντονη παρουσία σας στα πολιτικά πράγματα, όχι βέβαια άμεσα σαν πολιτικός αλλά με την κριτική σας;
ΜΧ: Είμαι υποχρεωμένος κι αισθάνομαι, όσο είμαι ζωντανός, να υπάρχω και να υπάρχω με τις δυνάμεις μου, ασυμβίβαστες και με το μυαλό μου καθαρό. Όσο μπορεί να υπάρχει αυτό.
- «Τιμή εις εκείνους όπου εις την ζωήν των όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες».
ΜΧ: Αλλιώς, αυτό δεν σημαίνει ότι έχω την αισιοδοξία ότι μπορεί ν’ αλλάξει τίποτα, ιδιαίτερα στο άμεσο μέλλον. Και μην ξεχνάμε ότι, σε τελευταία ανάλυση, οι μόνες στιγμές που σκεφθήκαμε σοβαρά ως έθνος, ήταν στις καταστροφές. Ας περάσουμε μια καταστροφή, μπας και σωθούμε σοβαρά.
- Δηλαδή εσείς δεν φρονείτε ότι υπάρχει κάποια ελπίδα, κάποια διέξοδος; Τι θα μπορούσε να γίνει, κατά τη γνώμη σας;
ΜΧ: Τίποτα. Η πλήρης εξαφάνισή μας. Και θα γίνει. Είμαι βέβαιος.
http://giorgisflaneur.blogspot.com/