Λίγες ημέρες έμειναν για τα Θεοφάνια και ήδη πολλές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας προετοιμάζονται πυρετωδώς για την μεγάλη μέρα, κατά την οποία, γίνεται ο αγιασμός των υδάτων και σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση οι καλικάτζαροι επιστρέφουν ξανά στα έγκατα της Γης. Η μέρα αυτή περιλαμβάνει ενδιαφέροντα ήθη και έθιμα τα οποία αναβιώνουν μέχρι σήμερα.
Σε όλη την χώρα, το πρωί γίνεται η ρίψη του Τιμίου Σταυρού στο νερό και ο καθαγιασμός των υδάτων, σε ανάμνηση της Βάπτισης του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, ενώ τολμηροί κολυμβητές βουτούν στα παγωμένα νερά προκειμένου για να πιάσουν το σταυρό και να λάβουν την ευλογία του ιερωμένου.
Εκτός όμως από τον καθιερωμένο αγιασμό των υδάτων, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, αναβιώνουν πολλά ακόμη έθιμα με μεγάλο λαογραφικό ενδιαφέρον.
Η Καστοριά τραβάει τα βλέμματα με τα εντυπωσιακά «Ραγκουτσάρια», ένα είδος καρναβαλιού, κατά το οποίο οι κάτοικοι διώχνουν τα κακά πνεύματα των καλικαντζάρων, βάφοντας τα πρόσωπα τους, φορώντας προβιές ζώων και χάλκινα κουδούνια και ξεχύνονται στο δρόμο ακολουθούμενοι από παραδοσιακά όργανα. Τα «Ραγκουτσάρια» αρχίζουν την ημέρα των Θεοφανίων, με τον Αϊ Βασίλη να μοιράζει πάλι δώρα στα παιδιά, και ολοκληρώνονται στις 8 Ιανουαρίου, με την παρέλαση των καρναβαλιστών, οι οποίοι σατιρίζουν πρόσωπα και γεγονότα με τις μεταμφιέσεις τους.
Στο Παλαιόκαστρο Χαλκιδικής αναβιώνει το έθιμο των «Φωταράδων», όπου εκλέγουν τον «βασιλιά» ο οποίος κάνει τρεις μετάνοιες μπροστά στην εικόνα του Αγίου Αθανασίου, ζητώντας την ευχή του. Στη συνέχεια οι «Φωταράδες» χορεύουν στην πλατεία γύρω από έναν πάσαλο, όπου είναι δεμένο ένα λουκάνικο, ενώ είναι ντυμένοι με την τοπική ενδυμασία και κρατούν μεγάλα ξύλινα σπαθιά.
Στη Γαλάτιστα Χαλκιδικής επίσης, στολίζουν την «Καμήλα» και κάτω από το ομοίωμά της κρύβονται έξι άνδρες, οι οποίοι τραγουδούν υπό τους ήχους κουδουνιών και μπροστά της πάνε οι «Τζαμαλαροί». Το έθιμο της «Καμήλας» ολοκληρώνεται στις 7 Ιανουαρίου με την τέλεση ενός εικονικού σατιρικού γάμου, στον οποίο συμμετέχουν μόνο άνδρες.