Κάθε ημέρα στις έξι το απόγευμα, οι δημοσιογράφοι της ισπανικής El Pais σταματούν, μένουν σιωπηλοί για λίγα λεπτά, κρατούν ανάποδα ο καθένας από μία εφημερίδα και έπειτα μετρούν αντίστροφα ως το 149 κοιτώντας διαρκώς προς το γραφείο του διευθυντή Χαβιέ Μορένο. Το 149 δεν είναι τυχαίος αριθμός, αλλά το σύνολο των συναδέλφων τους που πρόκειται να απολυθούν.
Oταν τον περασμένο Οκτώβριο ο παντοδύναμος πρόεδρος και εκδότης του ομίλου Χουάν Λουίς Θεμπριάν ανήγγειλε στους εργαζομένους το σχέδιο που προέβλεπε περικοπές και απολύσεις το δικαιολόγησε με ένα επιχείρημα: Η Εl Pais δεν μπορεί πλέον να ζει τόσο πολυέξοδα. Υπερβολικά πολλοί δημοσιογράφοι, υπερβολικά υψηλοί μισθοί.
Η κρίση που διέρχεται η μεγαλύτερη εφημερίδα της Ισπανίας παρουσιάζει κοινά σημεία με την κατάρρευση της χώρας. Υπερχρέωση εξαιτίας φαραωνικών επενδύσεων, μισθοί εκατομμυρίων στα αφεντικά.
Βίαιες αναταράξεις
Περί το 1/3 σε σύνολο 466 εργαζομένων έχουν ήδη απολυθεί, μεταξύ τους κάποια από τα μεγάλα ονόματα της εφημερίδας. Τέσσερες τοπικές εκδόσεις της El Pais όπως της Βαλένθια και της Ανδαλουσίας πρόκειται να κλείσουν ενώ οι εναπομείναντες δημοσιογράφοι υπέστησαν μείωση μισθού κατά 15%.
Ολο το μήνα Νοέμβριο οι εργαζόμενοι έκαναν απεργία και η εφημερίδα (μόνη εκπρόσωπος της κεντροαριστεράς στην Ισπανία) αναγκαζόταν να δημοσιεύει τίτλους ειδησεογραφικών πρακτορείων.
Στην Ισπανία αυτή τη στιγμή έχουν απολυθεί πάνω από 8.000 δημοσιογράφοι από τον Νοέμβριο του 2008. Σε αυτή την περίοδο 67 Μέσα έκλεισαν. Το περιβάλλον των Μίντια είναι καταρρακωμένο: η Publico, ανταγωνίστρια της El Pais, έκλεισε στις αρχές του 2012 καθώς και τέσσερες άλλοι τίτλοι εθνικής εμβέλειας.
Κακή διαχείριση
Από την πλευρά της η El Pais σημειώνει κατάρρευση με 60% μείωση των κερδών από τις διαφημίσεις από το 2007 ως σήμερα. Οσοι γνωρίζουν τα πράγματα από μέσα σημειώνουν ότι κάτι κρύβεται από πίσω. Η El Pais είχε 12 εκατομμύρια ευρώ κέρδη το 2011, πάνω από 800 εκατομμύρια σε δέκα χρόνια. Ακόμη και στις αρχές του 2012 η εφημερίδα ήταν ακόμη στο πράσινο- ένα μικρό θαύμα αν σκεφθεί κανείς την οικονομική κατάσταση της χώρας.
Η διεύθυνση αφήνει να εννοηθεί ότι οι απώλειες άρχισαν τον Αύγουστο 2012. «Η κατάρρευση της El Pais είναι το χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας κακής διαχείρισης» γράφει ο Πέπε Ρουσινιόλ, πρώην δημοσιογράφος βεντέτα της εφημερίδας.
Μεγαλομανία
Τα προβλήματα άρχισαν στην πραγματικότητα το 2007. Ενώ η οικονομική κρίση πλησίαζε την ιβηρική χερσόνησο η El Pais έπαθε ξαφνικά μεγαλομανία. Χρεώνεται για να εξαγοράσει την καλωδιακή τηλεόραση Sogecable και τα χρέη της γιγαντώνονται, φτάνουν τα 4,6 δισ. ευρώ.
Αποφασίζει λοιπόν τον Νοέμβριο του 2010 να πουλήσει ένα τμήμα των μετοχών της και ανοίγει την πόρτα σε ένα αμερικανικό hedge fund με το όνομα Liberty Acquisition Holdings που φέρνει στην εφημερίδα φρέσκο χρήμα 650 εκατ. ευρώ.
Η ιστορική οικογένεια Πολάνκο που κατείχε το 70% του κεφαλαίου του Ομίλου χάνει έτσι το μισό. «Από εκείνη την ημέρα ο Ομιλος άλλαξε για πάντα: ήταν η επιχείρηση της οικογένειας Πολάνκο και άρχισε να κατασπαράσσεται από καρχαρίες» γράφει ο δημοσιογράφος Πέπε Ρουσινιόλ, ο οποίος έγραψε μια μεγαλειώδη ανάλυση για τον Ομιλο στην σατυρική επιθεώρηση Mongolia.
Δύο χρόνια μετά την εξαγορά από την Liberty τι έγινε; Ο ισολογισμός του Ομίλου άρχισε να μπάζει από παντού, εν μέρει εξαιτίας της κρίσης. Η μετοχή του γκρουπ έπεσε κατά 89% και το ιστορικό βάρος της οικογένειας Πολένκο απομειώθηκε περισσότερο. Οσο για το χρέος παρέμενε κολοσσιαίο- στα 3,5 δισ. ευρώ. Τον Ιανουάριο του 2011 ο Ομιλος ανακοινώνει τις πρώτες απολύσεις εργαζομένων στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Λατινική Αμερική.
Μισθοί Κροίσων
Ο μεγάλος τυχερός της ανακεφαλαιοποίησης του Ομίλου ήταν ο ίδιος ο εκδότης Χουάν Λουίς Θεμπριάν. Ο 68χρονος ακαδημαϊκός εξασφάλισε για τον εαυτό του μια επιταγή 13 εκατομμυρίων ευρώ προκαλώντας νέες μεγάλες αναταράξεις στην εφημερίδα και σάλο στη χώρα.
Αλλά το σήριαλ της El Pais δεν τελειώνει εδώ. Το περασμένο καλοκαίρι ο Ομιλος προτείνει σε τρεις ισπανικές τράπεζες να μπουν στα κεφάλαια με αποτέλεσμα το διοικητικό συμβούλιο να μεταμορφωθεί σε σύνοδο συμβούλων διαφόρων τραπεζών.
Οι δημοσιογράφοι άρχισαν να καταγγέλουν ότι ερήμην τους εμφανίζονται στην εφημερίδα άρθρα που εγκωμιάζουν συγκεκριμένες τράπεζες ( Santander, Caixabank) ή στελέχη τους. Ο εφιάλτης συνεχίζεται.