Ζητήσαμε από τον γνωστό μεταφραστή και συγγραφέα Νίκο Σαραντάκο, που αρθρογραφεί για ζητήματα γλώσσας, και όχι μόνο, στο μπλογκ του "Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία", να μας πει την άποψή του για την "εκστρατεία" κατά των γκρίκλις που ξεκίνησε αίφνης πριν από λίγο καιρό το Ράδιο Αρβύλα.
Ακολουθεί το κείμενο που μας έστειλε:
Δεν νομίζω ότι τα γκρίκλις συνιστούν απειλή για τη γλώσσα μας και ομολογώ ότι βρήκα επιφανειακή, παραπλανημένη και, θα το πω, δημαγωγική την εκστρατεία που έχουν ξεκινήσει οι Ράδιο Αρβύλα. Οι βαριές εκφράσεις που χρησιμοποιούνται στο διαφημιστικό σποτ τους (έγκλημα, καταστροφική συνήθεια, μπορεί να καταργήσει (!) τον ελληνικό γραπτό λόγο) δεν στηρίζονται πουθενά και παραπέμπουν στις χειρότερες στιγμές του κινδυνολογικού κίτρινου Tύπου.
Μόνο μια έρευνα έχει γίνει για τα γκρίκλις, και αυτή παρουσιάστηκε στρεβλά (και κινδυνολογικά) από τον Tύπο. Οι ίδιοι οι συντελεστές της έρευνας με επόμενη ανακοίνωσή τους (που βέβαια θάφτηκε) τόνισαν ότι «η έρευνα δεν ήταν πανελλαδική και δεν θεωρείται δόκιμο να προβαίνει κανείς σε γενικεύσεις, κινδυνολογώντας με ευκολία για την «απειλή» που δέχεται η ελληνική γλώσσα».
Οπότε, μέχρι να γίνει μια σοβαρή έρευνα, είναι εντελώς αναπόδεικτο ότι «τα γκρίκλις βλάπτουν»· και, έτσι κι αλλιώς, το να λέμε ότι «τα γκρίκλις βλάπτουν τη γλώσσα» δείχνει ότι έχουμε μπερδέψει γλώσσα και γραφή, που βέβαια δεν είναι το ίδιο πράγμα.
Τα γκρίκλις χρησιμοποιούνται κυρίως σε μέσα όπως το κινητό τηλέφωνο ή σε περιβάλλοντα όπως το twitter και το τσατ, όπου το βασικό ζητούμενο είναι η ταχύτητα. Πρόκειται για σχεδόν προφορικό λόγο, που γι’ αυτό άλλωστε χρησιμοποιεί και στενογραφικά τεχνάσματα. Ούτε καθαυτή η χρήση λατινικού αλφαβήτου, ούτε οι συντμήσεις, του τύπου τεσπα (τέλος πάντων), πρκλ (παρακαλώ), τπτ (τίποτα) αποτελούν κίνδυνο για τη γλώσσα - αρκεί να θυμίσω ότι χρησιμοποιούνται κατά κόρον π.χ. στο στρατό ή ότι χρησιμοποιούνταν επίσης κατά κόρον από τους βυζαντινούς γραφείς· όποιος έχει μελετήσει χειρόγραφα, ξέρει ότι, π.χ. ανος ήταν ο άνθρωπος, ανους το «ανθρώπους» και ανινος το «ανθρώπινος». Κι όμως, η γλώσσα… άντεξε!
Νομίζω όμως ότι υπάρχει και οικονομικός λόγος που ευνοεί τη χρήση των γκρίκλις στα κινητά τηλέφωνα, κι αυτόν τον παραβλέπουν οι Ράδιο Αρβύλα: αν δεν κάνω λάθος, με βάση το πρότυπο GSM, σε ένα γραπτό μήνυμα χωράνε 160 χαρακτήρες των 7 bit (160x7=1120) ή 70 χαρακτήρες των 16 bit (70x16=1120). Αν ξεπεράσεις το όριο αυτό, το μήνυμα χρεώνεται διπλό. Οι λατινικοί χαρακτήρες είναι εφτάμπιτοι, ενώ οι ελληνικοί (όπως και οι αραβικοί, οι εβραϊκοί, του κυριλλικού αλφαβήτου, κτλ.) είναι οχτάμπιτοι. Επομένως, με τα γκρίκλις μπορείς να γράψεις υπερδιπλάσιες λέξεις απ’ ό,τι με τα ελληνικά, κάτι σημαντικό σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. Υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις στον περιορισμό αυτό και ίσως υπάρχουν τρόποι παράκαμψης, αλλά πολύ πιο λυσιτελές θα ήταν πιστεύω να χρησιμοποιούσαν οι Ρ.Α. το κύρος τους και τις διασυνδέσεις τους με εταιρείες κινητής τηλεφωνίας ώστε να τις πείσουν να κάνουν μια χειρονομία από την πλευρά τους που θα έφερνε σε ίση θέση κόστους τα ελληνόγραπτα μηνύματα.
Παρομοίως, οι εμπνευστές της εκστρατείας θα έκαναν καλύτερα αν εστίαζαν τις προσπάθειές τους σε πιο στοχευμένα διαβήματα. Ας πούμε, θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να πείσουν τους ιδιοκτήτες εφημερίδων και τηλεοπτικών σταθμών να υιοθετήσουν επιτέλους τα τονούμενα κεφαλαία και όχι άτονα όπως κάνουν τώρα όλες ανεξαίρετα οι εφημερίδες. Πρόκειται για κάτι που κατά την ταπεινή μου γνώμη βλάφτει πολύ περισσότερο από τα γκρίκλις, διότι αλλοιώνει την επίσημη γραφή της ελληνικής σε μέσα επικοινωνίας μεγάλου κύρους, όπως είναι οι εφημερίδες και η τηλεόραση, μια και η μη χρήση του τόνου στα κεφαλαία από τις εφημερίδες και την τηλεόραση δημιουργεί στον έφηβο την εντύπωση ότι η χρήση του τόνου είναι προαιρετική.
Τέλος, επειδή ο δάσκαλος πρέπει να δίνει ο ίδιος το παράδειγμα, βρίσκω οξύμωρο κάποιος που ενοχλείται από τα γκρίκλις να τα γράφει greeklish, δηλαδή να χρησιμοποιεί το λατινικό αλφάβητο, την κυριαρχία του οποίου υποτίθεται ότι θέλει να καταπολεμήσει.
Προσωπικά, σπάνια χρησιμοποιώ γκρίκλις και ομολογώ ότι με κουράζει να διαβάσω ένα μακροσκελές κείμενο σε γκρίκλις –το βασικό πρόβλημα, νομίζω, είναι ότι η κωδικοποίησή τους δεν έχει (και δεν μπορεί να) σταθεροποιηθεί. Για παράδειγμα, εκεί που κάποιος γράφει Chie opios egiela to taghi, clegi prighu vradhiassi, άλλος προτιμά Kai opoios egela to taxy, klaigei prixou bradiasei, άλλος πάλι ke opios egela to tahi klegi prihu vradiasi. Φυσικά, πρόκειται για στίχο της Ερωφίλης του Χορτάτζη, η οποία εκδόθηκε… στα γκρίκλις – η πρώτη εκδοχή είναι η αυθεντική.
Επίσης, παραδέχομαι ότι τα γκρίκλις μπορεί να δημιουργήσουν σε ορισμένους εφήβους αβεβαιότητα ως προς την ορθογραφία ορισμένων λέξεων, αλλά το ίδιο αποτέλεσμα έχουν και οι καινοφανείς ορθογραφικές προτάσεις του λεξικού Μπαμπινιώτη (κουττός, αγώρι, τσηρώτο, κτλ.) – και, γενικά, ο παραλογισμός που έχει κάνει μη διδάξιμη την ορθογραφία μας.
Και τέλος, θα κλείσω με μια σοφή άποψη ειπώθηκε από έναν φίλο σε προηγούμενη συζήτηση για τα γκρίκλις:
Για την «αμορφωσιά» των παιδιών μας, ας κατηγορήσουμε τους εαυτούς μας που τους αφαιρούμε ό,τι λείψανο ελεύθερου χρόνου τους έχει απομείνει, και κάνουμε το διάβασμα μια εχθρική δραστηριότητα. Ειδάλλως, χτυπάμε το σαμάρι αντί για το γάιδαρο.
http://sarantakos.wordpress.com/