Ο Άρης Δημοκίδης, ένας από τους πιο ευφάνταστους (ιδιοφυής, θα τολμούσαμε να πούμε) blogger, με αφορμή το καινούργιο του βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, μας μιλάει για τη λιγότερο ίσως γνωστή ιδιότητά του: εκείνη του συγγραφέα παιδικών βιβλίων.
Μίλησέ μου για το καινούργιο σου βιβλίο.
Έχει ήρωες τους Αόρατους Ρεπόρτερ και είναι το δεύτερο που έγραψα μ’ αυτούς. Είναι μικροί δημοσιογράφοι που δεν γεμίζουν το μάτι των ενηλίκων (εξού και «αόρατοι») και ταξιδεύουν σ’ όλο τον κόσμο αναζητώντας την αλήθεια. Σ’ αυτό το βιβλίο τους, που έχει τίτλο «Η Τελευταία Συναυλία», ασχολούνται με ένα καταστροφικό ατύχημα που συνέβη στη μεγάλη συναυλία ενός κοριτσίστικου συγκροτήματος. Ένας αόρατος ρεπόρτερ θα ταξιδέψει στην Ισλανδία, στην Αγγλία, στη Γερμανία, στις ΗΠΑ και στην Αίγυπτο, παίρνοντας συνεντεύξεις και προσπαθώντας να λύσει το μυστήριο. Για να το καταφέρει αυτό, μεταμφιέζεται σε τραγουδιστή – μόνο που στην πορεία γίνεται τραγουδιστής και μάλιστα επιτυχημένος. Να προσθέσω, μάλιστα, ότι οι Αόρατοι Ρεπόρτερ έχουν μπλογκ στο ίντερνετ, που είναι φτιαγμένο για τα παιδιά, με ειδήσεις που επιλέγουν τα ίδια τα παιδιά – εκεί όλοι μπορούν να γίνουν Αόρατοι Ρεπόρτερ. (www.aoratoireporter.blogspot.com)
Ήθελες πάντα να γίνεις συγγραφέας; Σπούδασες κάτι σχετικό;
Ήθελα πάντα να γίνω δημοσιογράφος (εκτός απ’ όταν ήμουν πολύ μικρός, που ήθελα να γίνω σκουπιδιάρης επειδή μου άρεσαν τα σκουπιδιάρικα που σε ταξίδευαν όρθιο στην πόλη – τα υπόλοιπα τα αγνοούσα). Έγινα δημοσιογράφος και σπούδασα ΜΜΕ και Επικοινωνία στο Λονδίνο. Μου άρεσε το γράψιμο, απλώς μέχρι πριν από μερικά χρόνια νόμιζα πως το μόνο γράψιμο που με έλκυε ήταν το δημοσιογραφικό. Τελικά τώρα έχω και τα δύο: αλήθειες και γεγονότα στα δημοσιογραφικά κείμενα, ψέματα και εξωφρενική φαντασία στα παιδικά βιβλία.
Πώς ξεκίνησες να γράφεις;
Όταν πήγαινα στο δημοτικό έγραφα συχνά παραμύθια με ήρωες τους φίλους μου και τους τα χάριζα. Στο γυμνάσιο ξεκινούσα να γράφω σίριαλ, ταινίες, θεατρικά έργα, βιβλία διαφόρων ειδών – έγραφα πέντε έξι σελίδες και μετά βαριόμουν. Πίστευα πως ποτέ δε θα μπορούσα να εστιάσω σε κάτι και να αφοσιωθώ σ’ αυτό.
Γιατί επέλεξες να γράφεις για παιδιά κι όχι για ενήλικες;
Για χρόνια έγραφα ένα μυθιστόρημα για ενήλικες. Επειδή έπαιρνε τόσο χρόνο συνέχεια άλλαζα γνώμη, άρχιζα άλλο κ.λπ. Τελικά, συγκέντρωσα όλες μου τις δυνάμεις και όλη μου τη φαντασία στο γράψιμο παιδικών βιβλίων γιατί ένιωσα πως μέσα απ’ αυτά (στα οποία κατάφερα, επιτέλους, να αφοσιωθώ) μπορούσα να εκφράσω τη δημιουργικότητά μου.
Πρόσφατα, ο Βρετανός συγγραφέας Μάρτιν Έιμις δήλωσε ότι μόνο αν είχε πάθει εγκεφαλική βλάβη θα έγραφε για παιδιά, γιατί, κατά την άποψή του, θα τρελαινόταν αν έπρεπε να έχει συνεχώς στο μυαλό του σε ποιον απευθύνεται. Εσύ όταν γράφεις σκέφτεσαι ότι απευθύνεσαι σε ειδικό κοινό; Σε περιορίζει αυτό;
Στην αρχή ήταν πολύ περιοριστικό, σκεφτόμουν συνέχεια αν ξέρουν τα παιδιά την τάδε λέξη, ή αν θα τους αρέσουν τα βιβλία. Με τον καιρό το ξεπέρασα σε έναν βαθμό. Αν δεν ξέρουν την τάδε λέξη, ευκαιρία να τη μάθουν. Κι αν δεν αρέσουν σε κάποια παιδιά τα βιβλία, μπορεί να αρέσουν σε άλλα. Έτσι, γράφω πράγματα που θα ήθελα να διαβάσω εγώ, πράγματα που ενδιαφέρουν εμένα. Ευτυχώς τα ενδιαφέροντά μου ταυτίζονται σ’ ένα βαθμό με των παιδιών – δεν νομίζω ότι έχω ωριμάσει και πολύ ακόμα…
Πόσο εύκολο ήταν να βρεις εκδότη; Ποια διαδικασία ακολούθησες;
Τη διαδικασία την είχα δει στις ταινίες. Πάντα ονειρευόμουν να είχα έναν εκδότη και να γύριζα τον κόσμο και να με ψάχνει, να μου αφήνει μηνύματα στον τηλεφωνητή πως πρέπει να παραδώσω το βιβλίο που το έχω αργήσει αλλά εγώ να το αργώ κι άλλο γιατί ζω συναρπαστικές περιπέτειες. ΟΚ, τίποτα απ’ αυτά δεν συνέβη και ευτυχώς δεν έχω αργήσει ποτέ δραματικά κάποιο βιβλίο (τους λέω ότι το γράφω και κανονίζουμε πότε περίπου θα βγει, άρα πότε πρέπει να το παραδώσω.) Πίσω στη διαδικασία: Επέλεξα 3-4 πρωτοκλασάτους εκδοτικούς οίκους με παράδοση στο παιδικό βιβλίο και τους έστειλα το χειρόγραφό μου. Αν κανένας δεν το ήθελε, θα το έστελνα σε άλλους 3-4 κ.ο.κ. Ευτυχώς το Μεταίχμιο απάντησε πρώτο σχεδόν αμέσως και από τότε πέρασαν εννιά βιβλία και τρία χρόνια μ’ αυτόν τον εκδοτικό οίκο.
Όταν ήσουν παιδί διάβαζες πολύ; Τι σου άρεσε να διαβάζεις;
Ναι, διάβαζα πολύ. Η αδερφή μου ήταν μεγαλύτερη από μένα και είχε έτοιμη βιβλιοθήκη – και φρόντιζε για την επιμόρφωσή μου με καλή παιδική λογοτεχνία. Η Ζωρζ Σαρή ήταν η αγαπημένη μου συγγραφέας, ο Θησαυρός της Βαγίας, το Ψέμα… Επίσης όμως διάβαζα και Μικρό Νικόλα αλλά και περιπέτειες της Ένιντ Μπλάιτον: τους Μυστικούς Εφτά, τα Πέντε Λαγωνικά, τους Πέντε Φίλους. Όλα αυτά με διαμόρφωσαν.
Έδινες σημασία στη γλώσσα, στο πώς ήταν γραμμένα τα βιβλία που διάβαζες, ή σε απορροφούσε αποκλειστικά η πλοκή;
Νομίζω ότι έδινα σημασία στην πλοκή περισσότερο, αλλά είμαι σίγουρος πως πρόσεχα τις διαφορές. Τα βιβλία της Ένιντ Μπλάιτον ήταν πολύ κακομεταφρασμένα και ένιωθα πως η γλώσσα και το ύφος τους ήταν πολύ υποδεέστερο από άλλα βιβλία.
Παρακολουθείς την ελληνική παραγωγή παιδικού βιβλίου; Τι σου άρεσε πρόσφατα;
Αρκετά. Το πιο τέλειο βιβλίο (για νεαρά παιδιά και ενήλικες) είναι «Το Μυστικό της Άτυχης Πέστροφας» του Γιώργου Παναγιωτάκη. Επίσης πάντα διαβάζω τα βιβλία του Βασίλη Παπαθεοδώρου. Πολύ ζήλεψα τα δύο βιβλία του Κυριάκου Χαρίτου. Και αυτά που έγραψε η Λώρη Κέζα. Και το «Ταξίδι των Τρολ» της Ιωάννας Μπουραζοπούλου.
Τι διαβάζεις γενικά; Ποιο βιβλίο διάβασες πρόσφατα και σου άρεσε;
Διαβάζω τα πάντα και όλη την ώρα. Τώρα διαβάζω το νέο του Γούντι Άλεν που είναι καλούτσικο (προς καλό). Έχω στοίβες με βιβλία και μόλις τελειώνω το ένα αρπάζω το άλλο. Αγαπημένοι μου συγγραφείς είναι ο Μπρετ Ίστον Έλις, ο Ντάγκλας Κόπλαντ, η Μαργαρίτα Καραπάνου, ο Ντάγκλας Άνταμς. Πάντως τα πιο αγαπημένα μου βιβλία είναι αυτά με ήρωα τον Άντριαν Μολ και τα ημερολόγιά του (διά χειρός Σου Τάουνσεντ).
Ξέρω ότι πηγαίνεις σε σχολεία για να μιλήσεις για τα βιβλία σου. Πώς είναι αυτή η εμπειρία; Πώς σε αντιμετωπίζουν συνήθως τα παιδιά;
Είναι τέλεια εμπειρία, γιατί γνωρίζω ανθρώπους και περιοχές (και πόλεις) που αλλιώς δεν θα είχα την ευκαιρία να γνωρίσω. Τα παιδιά συνήθως εκπλήσσονται επειδή με περίμεναν ηλικιωμένο και στριφνό, οπότε μετά από λίγη ώρα με αντιμετωπίζουν λες και είμαι ο Ρουβάς, πράγμα αρκετά ντροπιαστικό. Διασκεδάζω πολύ με τα παιδιά και μου δίνουν όλη την ώρα ιδέες για βιβλία. Ελπίζω ότι κι εγώ τους δίνω μερικές ιδέες…
Από το 2007 ως σήμερα έχεις γράψει 8 βιβλία και μόλις εκδόθηκε άλλο ένα. Γράφεις εύκολα ή παιδεύεσαι;
Παιδεύομαι μόνο μέχρι να πείσω τον εαυτό μου να καθίσει στο κομπιούτερ και να το γράψει. Κυρίως γιατί ξέρω ότι, αν αρχίσω, μετά δεν θα θέλω να σηκωθώ. Κολλάω πολύ όταν γράφω και είναι καλό απ’ τη μία, αλλά απ’ την άλλη λειτουργεί και λίγο αποτρεπτικά. Όταν γράφω ένα βιβλίο, εξαφανίζομαι τελείως, σχεδόν δεν τρώω και δεν κάνω τίποτα άλλο. Λίγο ακόμα και θα τρελαθώ, πιστεύοντας ότι είμαι μέσα στις ιστορίες μου, πετώντας μαζί με τους ήρωες στο διάστημα.
Έχεις βασίσει κάποιον από τους ήρωές σου στον εαυτό σου;
Έγραψα ένα εικονογραφημένο παραμύθι («Το παιδί που δεν αγαπούσε τα βιβλία») με ήρωα τον μικρό Άρη που μισεί τα βιβλία, αλλά όταν κλειδώνεται κατά λάθος σ’ ένα βιβλιοπωλείο –και για να περάσει την ώρα του– αρχίζει να διαβάζει βιβλία. Αυτά του δίνουν τη λύση και ζει μια περιπέτεια που του αλλάζει τη ζωή – στο τέλος μάλιστα γίνεται συγγραφέας. Όταν ήμουν μικρός δεν άντεχα τα βιβλία, έτσι μου είχε πει η μητέρα μου, και όντως είχα χαθεί σ’ ένα βιβλιοπωλείο. (Επίσης με λένε Άρη και έγινα συγγραφέας, χωρίς να το πολυπεριμένω.)
Ποιο είναι το καλύτερο πράγμα που έχεις ακούσει για τα βιβλία σου; Ποιο είναι το χειρότερο;
Το καλύτερο ήταν «είναι το καλύτερο βιβλίο που διάβασα ποτέ», κυρίως όταν το είπε ένα κορίτσι που, επιβεβαιωμένα, είχε διαβάσει όντως πολλά. Το χειρότερο ότι ένα απ’ αυτά ήταν α) πολύ διδακτικό (σύμφωνα με κάποιον) και β) πολύ ανεύθυνο και καθόλου διδακτικό (σύμφωνα με κάποιον άλλον). Εκεί μπερδεύτηκα λίγο.
Με τη σημερινή κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα, πιστεύεις ότι μπορεί κανείς να ελπίζει ότι θα ζήσει από το γράψιμο;
Ζω απ’ το γράψιμο, όμως υπολογίζω και τα παιδικά βιβλία και τα δημοσιογραφικά κείμενα. Μόνο απ’ τα βιβλία θα ήταν λίγο δύσκολο, θέλει κόπο και προσπάθεια και δημιουργικότητα. Όποιος όμως είναι προετοιμασμένος να κουραστεί και να προσπαθήσει δημιουργικά, έχει κάθε δικαίωμα να ελπίζει…