Ολα όσα πρέπει να ξέρετε για το σακχαρώδη διαβήτη

Η 14η Νοεμβρίου έχει οριστεί ως παγκόσμια ημέρα για το Διαβήτη με στόχο να ευαισθητοποιηθεί και να ενημερωθεί το κοινό για την ασθένεια αυτή η οποία προκαλεί το θάνατο τριών εκατ. ανθρώπων ετησίως.

Ο Διαβήτης βασική γνωριμία...

Η πρόληψη και η σωστή ρύθμιση του διαβήτη βασίζεται στην μεσογειακή ισορροπημένη διατροφή και στην καθημερινή άσκηση

Ο Διαβήτης εννοώντας για τους πιο πολλούς ένα ανεβασμένο επίπεδο σακχάρου στο αίμα είναι βασικά μια πάθηση του μεταβολισμού των τροφών, λόγω μερικής η πλήρους έλλειψης μίας ζωτικής σημασίας ορμόνης που παράγεται στο πάγκρεας, της Ινσουλίνης.

Είναι δυστυχώς, ύπουλη νόσος με την οποία μπορείτε να ζείτε πολλά χρόνια πολύ καλά και χωρίς συμπτώματα και εμφανείς επιπλοκές.

Όλοι οι άνθρωποι έχουμε μια μικρή ποσότητα γλυκόζης στο αίμα, γιατί μας χρειάζεται για ενέργεια. Τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα ενός φυσιολογικού ατόμου μετά από νηστεία 8 ωρών (πχ το πρωί όταν ξυπνάμε), είναι χαμηλότερα από 100 mg/dl.

Η αύξηση της γλυκόζης στο αίμα είναι αναμενόμενη κατά τη λήψη τροφής. Ωστόσο σε ένα φυσιολογικό άτομο τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 140 mg/dl, 2 ώρες μετά το γεύμα.

Στους διαβητικούς τα επίπεδα της γλυκόζης υπερβαίνουν τα 126 mg/dl μετά από οκτάωρη νηστεία, ενώ 2 ώρες μετά το γεύμα το σάκχαρο μπορεί να είναι πάνω από 200 mg/dl.

Γιατί ονομάζουμε τον Διαβήτη «ύπουλο»

Διότι ενώ δεν εμφανίζουμε συμπτώματα που θα μας οδηγήσουν στο ιατρό, (η διάγνωση μπορεί να καθυστερήσει εως 10 χρόνια απο την έναρξη), οι βλάβες στον οργανισμό μας ξεκινάνε πολύ νωρίς απο το στάδιο του Προδιαβήτη.

Συγκεκριμένα:

Ο διαβήτης είναι βασική αιτία για καρδιαγγειακή και νεφρική νόσο, τύφλωση και ακρωτηριασμό.

Στοιχεία για την Ευρώπη συνολικά δείχνουν ότι:

• Εως και 40% των ατόμων με διαβήτη υποφέρουν από στεφανιαία νόσο.
• Εως και 12% των ατόμων με διαβήτη υποφέρουν από ΑΕΕ.
• Εως και 23% των ατόμων με διαβήτη υποφέρουν από νεφροπάθεια και 44% από μικρολευκωματινουρία.
• Εως και 68% των ατόμων με διαβήτη υποφέρουν από νευροπάθεια.
• Εως και 52% των ατόμων με διαβήτη υποφέρουν από αμφιβληστροειδοπάθεια που μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση.

Το σημαντικό μήνυμα είναι οτι η πλειοψηφία αυτών των επιπλοκών μπορεί να προληφθούν η να αναστραφούν με τη έγκαιρη διάγνωση και την θεραπεία.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα:

• Ενας στους δύο Ελληνες είναι υπέρβαρος και ένα στους 5 παχύσαρκος. Πρόσφατη έρευνα σε παιδιά του δημοτικού έδειξε ότι σχεδόν 4 στους 10 είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.
• Κατ΄εκτίμηση 754.000 Έλληνες έχουν διαβήτη (8,8% του συνολικού πληθυσμού-στοιχεία 2009).
• Επιπλέον περίπου 634.000 (7,4% πληθυσμού) έχουν διαταραγμένη ανοχή στην γλυκόζη (στάδιο προ-διαβήτη)
• 6.542 πολίτες πεθαίνουν από διαβήτη κάθε χρόνο – ο διαβήτης είναι η 4η κυριότερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη.
• Ο ΣΔ2 (αποτελεί το 80-90% των συνολικών περιπτώσεων στην Ελλάδα)
• Μειώνει το προσδόκιμο ζωής κατά 8-10 χρόνια.
• 24-30% ΣΔ2 δεν έχουν επίγνωση της ασθένειας τους κια παραμένουν αδιάγνωστοι.
• 8,5 -17,5% του συνόλου των θανάτων στον Ελληνικό πληθυσμό, σχετίζονται με έλλειψη σωστού ελέγχου του διαβήτη.
• Ο διαβήτης κοστίζει στο υγειονομικό σύστημα της χώρας 12% περίπου των συνολικών πόρων του 1 εως και 2,4 δις ευρώ με στοιχεία ΑΕΠ του 2010
• 25% του κόστους του διαβήτη αφορά την αντιμετώπιση του ενώ το 75% αφορά χρόνιες επιπλοκές.
• Μόνο το 7% του κόστους αφορά αντιδιαβητική αγωγή ενώ το 55% του κόστους του διαβήτη είναι το νοσοκομειακό κόστος

Διάγνωση διαβήτη γίνεται όταν...

• Όταν το σάκχαρο του αίματος το πρωϊ, μετά από νηστεία, είναι ίσο με 126 mg/dl ή υψηλότερο και αυτό επιβεβαιωθεί και σε δεύτερη μέτρηση κάποια άλλη ημέρα, τότε υπάρχει επίσημα διαβήτης.
• Αν βρείτε επίπεδα σακχάρου ίσα με 200 mg/dl ή μεγαλύτερα κατά την πραγματοποίηση μίας τυχαίας μέτρησης (ανεξάρτητα από την ώρα ή από το αν έχετε φάει) και επίσης έχετε τα κλασικά συμπτώματα του διαβήτη (βλ. Παρακάτω) τότε πάλι μπαίνει επίσημα η διάγνωση της νόσου.
• Ακόμη αν κάνετε εξέταση ανοχής στη γλυκόζη και διαπιστωθεί ότι τα επίπεδα της είναι ίσα με 200 mg/dl ή υψηλότερα στις 2 ώρες, η διάγνωση είναι επίσης βέβαιη.
• Ίσως ο γιατρός σας ζητήσει να κάνετε ακόμα μια εξέταση, την Γλυκοζυλιωμένη Αιμοσφαιρίνη, που δείχνει τον μέσο όρο διακύμανσης του σακχάρου στο αίμα τις τελευταίες 8 με 10 εβδομάδες.

Οι τιμές της γλυκοζιωμένης αιμοσφαιρίνης φυσιολογικά είναι 4 – 6,2%

Τι συμβαίνει όμως όταν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα ενός νηστικού ατόμου είναι υψηλότερα από 100 mg/dl αλλά χαμηλότερα από 126 mg/dl, ή όταν κατά την πραγματοποίηση της εξέτασης ανοχής στη γλυκόζη βρεθούν επίπεδα μεταξύ 140 και 200 mg/dl στις 2 ώρες;

Σε αυτήν την περίπτωση το άτομο δεν θεωρείται διαβητικό. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται προδιαβήτης και υπάρχει πιθανότητα να εξελιχθεί σε διαβήτη. Η έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής βοήθειας αλλά και η υιοθέτηση κάποιων αλλαγών στο τρόπο ζωής σας μπορεί να αποδειχθούν σωτήριες σε αυτήν την περίπτωση.

Συμπτώματα που δείχνουν αν έχετε Διαβήτη

• Πολυουρία (πολλά ούρα). Προκαλείται από την υπερβολική ποσότητα σακχάρου στο αίμα που δεν μπορεί να απορροφηθεί κι έτσι περνά από τα νεφρά στα ούρα παρασύροντας μαζί του πολύ νερό.

• Πολυδιψία (έντονη δίψα). Είναι αποτέλεσμα της πολυουρίας. Εφόσον ο οργανισμός χάνει πολύ νερό με τα πολλά ούρα, φυσικό επακόλουθο είναι να δημιουργείται επίμονη δίψα.

• Πολυφαγία (μεγάλη όρεξη για φαγητό). Εμφανίζεται γιατί η γλυκόζη δεν μπορεί να απορροφηθεί από τον οργανισμό για να του δώσει ενέργεια κι έτσι ο οργανισμός αναγκάζεται να χρησιμοποιεί τα αποθέματά του, με αποτέλεσμα να ζητά συνέχεια τροφή για να τα συμπληρώσει. Η πολυφαγία όμως αυτή αντί να αυξάνει το βάρος , οδηγεί σε απώλεια βάρους διότι η έλειψη ινσουλίνης εμποδίζει τον μεταβολισμό των τροφών και την χρησιμοποίηση τους απο τον οργανισμό μας

• Άλλα συμπτώματα του διάβητη είναι: Εύκολη κούραση, ατονία, μολύνσεις, λοιμώξεις που υποχωρούν δύσκολα, θολή όραση, ξηροδερμία-φαγούρα η μύκητες στα γεννητικά όργανα, ευερεθιστότητα, στυτική δυσλειτουργία, έντονοι πόνοι στα πόδια και στα δάχτυλα, με ένα ιδιαίτερο πόνο στις κνήμες.

• Ωστόσο οι περισσότεροι διαβητικοί δεν παρουσιάζουν κανένα απολύτως σύμπτωμα και η διάγνωση συχνά γίνεται τυχαία και μάλιστα αρκετό καιρό μετά την "έναρξη" του διαβήτη. Γι' αυτό είναι πολύ σημαντικός ο προληπτικός έλεγχος.

Ποιός ελέγχεται για διαβήτη

• Ο καθένας μπορεί να έχει η να γίνει διαβητικός (νέοι, ενήλικες, έγκυες γυναίκες, άνδρες, γυναίκες, παιδιά).
• Οι στατιστικές δείχνουν όμως ότι ο διαβήτης τύπου 2 που είναι και ο πιό συχνός, έχει μεγαλύτερη προτίμηση στους ανθρώπους, όταν υπαρχει κληρονομικότητα, η διαβήτης κυήσεως. Σε ηλικίες επίσης, άνω των 45 ετών και στους υπέρβαρους ιδίως αν υπάρχει κοιλιακή παχυσαρκία και καθιστική ζωή.
• Μην περιμένετε λοιπόν να παρουσιάσετε κάποιο σύμπτωμα για να το ερευνήσετε.
• Πότε πρέπει να επισκεφτείτε τον Διαβητολόγο
• Αν έχετε "ύποπτα" συμπτώματα ή κάποιους προδιαθεσικούς παράγοντες, πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε έναν διαβητολόγο, γιατί αν ακολουθήσετε τις οδηγίες του είναι πιθανόν να αποφύγετε τη νόσο.
• Αλλά και αν ακόμα αποδειχθεί ότι έχετε διαβήτη, η έγκαιρη διάγνωσή του κι η σωστή αντιμετώπισή του θα σας βοηθήσει να μην υποστείτε τις σοβαρές επιπλοκές του.

Αντώνιος Λέπουρας

Παθολόγος-Διαβητολόγος