Με ζητούμενα τις σύγχρονες ανάγκες της νέας γενιάς για δημιουργική εκπαίδευση και πολιτιστική αφύπνιση το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» αποφάσισε να στηρίξει με δωρεά το «Εργαστήρι Πολιτισμού», το οποίο δημιουργήθηκε από το «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού» και θα εγκαινιαστεί στις 19 Οκτωβρίου 2012, στο κέντρο της Αθήνα, στην οδό Αλκαμένους κοντά στο Σταθμό Λαρίσης. To εργαστήριο θα λειτουργεί καθημερινά από τις 9.30 το πρωί ως τις 7.30 το απόγευμα, καθώς και τα Σαββατοκύριακα με ειδικά ωράρια.
Το «Εργαστήρι Πολιτισμού» αποτελεί έναν χώρο για όλα τα παιδιά που προσφέρει πολλές δημιουργικές και ψυχαγωγικές συλλογικές δραστηριότητες και πρωτοβουλίες για τον ελεύθερο χρόνο τους. Ειδικότερα, τα πρωινά, σχολικές τάξεις θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν το Εργαστήρι, προκειμένου να παρακολουθήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα, να δανειστούν βιβλία, να συμμετάσχουν σε καλλιτεχνικές και οικολογικές δραστηριότητες, καθώς και σε ομαδικά παιχνίδια για τα δικαιώματα του παιδιού. Αντίστοιχα, τα απογεύματα, τα παιδιά θα μπορούν να επισκέπτονται ελεύθερα τον χώρο, ώστε να δανείζονται βιβλία, να περιηγούνται με ασφάλεια στο διαδίκτυο, να συμμετάσχουν σε συλλογικές δραστηριότητες και ομάδες ενδιαφέροντος, να παίζουν, να κοινωνικοποιούνται, καθώς και να αναζητούν βοήθεια για τα μαθήματά τους από εθελοντές εκπαιδευτικούς και επιστήμονες.
Το πρώτο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα ξεκινήσει μέσα στον Οκτώβριο, ονομάζεται «Μικροί Βιβλιοθηκονόμοι σε Δράση» και στηρίζεται στη μέθοδο της συμμετοχικής διαδικασίας για την οργάνωση της μεγάλης δανειστικής βιβλιοθήκης που λειτουργεί στο «Εργαστήρι Πολιτισμού». Βασικός στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος είναι η ψυχαγωγική γνωριμία των παιδιών με τον κόσμο του βιβλίου, αλλά και τη λειτουργία μιας δανειστικής βιβλιοθήκης.
Με τη βοήθεια εκπαιδευτικών και επιστημόνων που συνεργάζονται με το «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού», το «Εργαστήρι Πολιτισμού», αποσκοπεί στην ολοκληρωμένη και δημιουργική εκπαίδευση των παιδιών, καθώς και στη γνωριμία τους με βασικές παραμέτρους της σύγχρονης κοινωνίας, όπως είναι η τεχνολογία, ο αθλητισμός, η τέχνη και η φύση, καθώς και κοινωνικά θέματα, όπως η σχολική βία, τα ναρκωτικά και η προαγωγή υγείας και πρόληψης.
Οι Ομάδες του Εργαστηρίου Πολιτισμού
1) «ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ»
Θα δημιουργηθεί ένα «εφημεροπεριοδικό» που θα φιλοξενεί απόψεις, στήλες, ρεπορτάζ, καλλιτεχνικά, ατζέντα κλπ. Τα παιδιά θα μάθουν πώς στήνεται μια εφημερίδα, πώς λειτουργεί και ιεραρχείται, πώς επιλέγονται τα θέματα και οι εικόνες αλλά και τη δημοσιογραφική δεοντολογία, το ρόλο των διαφημίσεων, τη διακίνηση του εντύπου και την προβολή του μέσα και έξω από το σχολείο. Στόχος να αναδείξει κάθε παιδί το ταλέντο του (γραφή, διοίκηση, ατελιέ, marketing) και να αποκτήσει «εφημερίδα» το Δίκτυο και το Εργαστήρι Πολιτισμού.
2) «ΤΟ ΜΗΛΟ»
Θα συγκεντρώθούν για τέσσερις Κυριακές ( τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο) γύρω στα 20 παιδιά στο εστιατόριο απόγευμα Κυριακής. Θα ξεκινήσει την πρώτη Κυριακή βοηθώντας τα παιδιά να γνωρίσουν τα υλικά (πχ. το κρίταμο, τα ψάρια, τα μυρωδικά) και θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα φτιάχνοντας στο τέλος ένα παραμύθι με πρωταγωνιστές τα υλικά αλλά και με ζωγραφιές, το οποίο μπορεί και να εκδοθεί.
3) «ΠΟΙΟΣ ΕΧΕΙ ΔΙΚΙΟ;»
Τι είναι δίκαιο και τι άδικο; Η ομάδα θα συζητήσει μερικές περιπτώσεις όπως γίνεται στο δικαστήριο και θα προσπαθήσει να απαντήσει στο ερώτημα ποιος έχει δίκιο και γιατί. Τα παιδιά με τη βοήθεια του συντονιστή θα φτιάξουν σενάρια με παιχνίδια ρόλων και ανατροπές, ώστε όλοι να αλλάζουν θέσεις και να υπερασπίζονται κάθε φορά το δίκιο τους.
Θα κουβεντιάσουν παραδείγματα για το νόμο και την τιμωρία, το νόμο και τη δύναμη ή την εξουσία, θα αναλύσουν τι σημαίνει νομοθετική λειτουργία σε ένα απολυταρχικό καθεστώς και τι στη δημοκρατία, θα μιλήσουν για το παράδειγμα της Αντιγόνης. Επίσης θα μάθουν πώς οργανώνεται η κοινωνική συμβίωση μέσα από τη νομοθεσία και ποιος νομοθετεί. ποια είναι η δουλειά του δικαστή, του δικηγόρου, του βουλευτή, του υπουργού, τι είναι δικαίωμα και την ιστορία και σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα αξιοποιηθούν ταινίες, λογοτεχνικά κείμενα, λαϊκά παραμύθια, δικαστικές υποθέσεις.
4) «ΜΙΚΡΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ»
Με αφορμή το γεγονός πως το εργαστήρι θα πραγματοποιείται στην περιοχή του σταθμού Λαρίσης, θα πραγματοποιηθεί με τα παιδιά ένα διαφορετικό ταξίδι, ένα ταξίδι στον κόσμο της τέχνης. Συνδυάζοντας το πραγματικό με το φανταστικό (την έννοια του ταξιδιού, του σταθμού, του δρόμου με την φυσική διάσταση του χώρου του σταθμού ή του κοντινού μετρό) γνωρίζουμε στιγμές από την ιστορία της τέχνης βιωματικά. Χρησιμοποιούμε εργαλεία και υλικά, εφαρμόζουμε τεχνικές, συνεργαζόμαστε, δημιουργούμε αλλά και ερχόμαστε σε επαφή με γνωστά εικαστικά έργα όλων των εποχών. Στόχος να απολαύσουμε και να δημιουργήσουμε αλλά και να αντιληφθούμε την τέχνη σαν χώρο συνάντησης με τον άνθρωπο και τον κόσμο.
5) «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΝΤΡΟΥ ΜΟΥ»
Μια ομάδα προφορικής ιστορίας των οικογενειών των παιδιών, με βιώματα και ήθη/έθιμα από τόπους καταγωγής τους, οικογενειακές φωτογραφίες, τοπικά παραμύθια κ.λπ. Έτσι ώστε να ενεργοποιηθούν όχι μόνο τα παιδιά, αλλά και έμμεσα, και οι γονείς αλλά και οι παππούδες/γιαγιάδες. Το υλικό που θα συγκεντρωθεί θα αναρτηθεί στη σελίδα του Δικτύου και μπορεί να γίνει και μικρό περιοδικό.
6) «WEB-RADIO»
Θα οργανωθεί ένα ραδιοφωνικό εργαστήρι για να μάθουν τα παιδιά με ποιον τρόπο μπορούν να χρησιμοποιήσουν το διαδικτυακό ραδιόφωνο για να εκφραστούν τα ίδια και να απευθυνθούν δημόσια στους συνομήλικούς τους και τους ενήλικες.
7) ΠΛΕΚΟΥΜΕ ΠΟΛΥΧΡΩΜΑ ΦΟΥΣΤΑΝΑΚΙΑ ΓΙΑ ΔΕΝΤΡΑ
Η συνέχιση του προγράμματος για μητέρες και παιδιά, που ξεκίνησε το καλοκαίρι. Θα πλέκουν πολύχρωμα φουστανάκια για δέντρα που βρίσκονται στις αυλές των σχολείων, σε κτίρια και άλλους χώρους, σε γραφεία ΜΚΟ και σε διάφορα άλλα σημεία της περιοχής. Στόχος να γίνει την άνοιξη μια έκθεση με πολύχρωμα δέντρα στο Πεδίον του Άρεως.
8) «ΠΑΡΕΑ ΜΕ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ»
Τα παιδιά θα ασκήσουν την ικανότητά τους να ακούν, να συγκεντρώνονται και να προσέχουν τη εξέλιξη της ιστορίας και να τη συνδυάζουν με τις εικόνες που τη συνοδεύουν.
9) «ΑΣ ΓΝΩΡΙΣΤΟΥΜΕ»
Κάθε παιδί φέρνει μαζί του φωτογραφίες, υφάσματα ή οτιδήποτε άλλο αντικείμενο μπορεί να το βοηθήσει να αφηγηθεί μία ιστορία του και να το γνωρίσει καλύτερα με τα άλλα παιδιά της ομάδας.
10) «ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙ»
Η ομάδα θα επιχειρήσει να συνδυάσει την ποίηση με το παιχνίδι. Τα παιδιά θα έρθουν σε επαφή με ποιήματα όχι απαραίτητα «παιδικά», ώστε να προκληθεί το ενδιαφέρον τους. Αποβλέπουμε στην εξοικείωση με την ποιητική γλώσσα και τα παιχνίδια της, την πολυσημία της, τις δυνατότητές της να καταγράφει, να προκαλεί συναίσθημα, να ξαφνιάζει. Η εξοικείωση θα γίνει όχι με ένα τρόπο παθητικό αλλά ως μια διαδικασία δυναμική, που προαπαιτεί την έκπληξη, την αυτενέργεια, την επικοινωνία, τη συνεργασία, την αλληλεπίδραση. Παρουσίαση ποιημάτων λίμερικ, τα οποία είναι σύντομα και έχουν χιουμοριστικό χαρακτήρα, και προτροπή των παιδιών να δημιουργήσουν δικά τους, αφού πρώτα παρατηρήσουν τη δομή και τη «λογική» τους. Το ίδιο μπορεί να γίνει και με τα χαϊκού. Θα χρησιμοποιηθούν επίσης αποσπάσματα συνεντεύξεων που έχουν δώσει ποιητές σε εφημερίδες, περιοδικά, ίντερνετ.
11) «ΠΑΙΔΙΑ ΟΠΩΣ ΕΜΕΙΣ»
Φωτογραφίες, παλιά αγαπημένα παιχνίδια, φυλαγμένα ρούχα, καπέλα, τετράδια και ιχνογραφίες, βιβλία, μικροαντικείμενα και λευκώματα θα βγουν από τα ντουλάπια όταν η ομάδα θα επισκεφθεί στα σπίτια τους γιαγιάδες και παππούδες που ζουν στην περιοχή. Η ομάδα θα κουβεντιάσει με τους παππούδες για τα παιδικά τους χρόνια, τα αδέλφια και τους γονείς τους, τα παιχνίδια που έπαιζαν, το σχολείο τους, τους φίλους, τις καθημερινές και κυριακάτικες συνήθειες, τα φαγητά, τις επισκέψεις, την ψυχαγωγία.. Οι συνεντεύξεις θα βιντεοσκοπούνται από τα παιδιά και στη συνέχεια θα προβάλλονται, θα σχολιάζονται, θα διασταυρώνονται με τα γεγονότα της εποχής όπου τοποθετείται η αφήγηση. Η ομάδα θα έρθει σε άμεση επαφή και διάλογο με την ιστορία της παιδικής ηλικίας, με τη σημασία των αναμνήσεων, της νοσταλγίας, θα κάνει ένα συναισθηματικό ταξίδι στο χρόνο, θα βιώσει τις προφορικές μαρτυρίες και θα προσεγγίσει την περιοχή μέσα από τη φιλοξενία και το σκηνικό ενός σπιτιού.
12) «ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ»
Στόχος αυτής της θεματικής ομάδας είναι η γνωριμία και εξοικείωση με τα ιστορικά κτίρια και τους δρόμους της γειτονιάς αλλά και με την ευρύτερη πόλη. Σκοπός, είναι η ανάπτυξη του αισθητικού κριτηρίου των παιδιών όσον αφορά στην αρχιτεκτονική κληρονομιά, την ανακάλυψη της ιστορίας των κτιρίων, της πόλης, των ανθρώπων που συντέλεσαν στην δημιουργία τους αλλά και της εποχής που αυτά κτίστηκαν. Θα γίνεται αναφορά των υλικών δόμησης και της οικοδομικής. Σχετικά «εργαστήρια» είτε ψηφιακά είτε μέσω των εφαρμοσμένων τεχνών μπορούν να προκύψουν. Θα γίνει χρήση εποπτικών μέσων, όπως φωτογραφίες, slides, διαδίκτυο, βιβλία, χάρτες.
13) «ΤΟ ΜΑΣΤΙΧΟΔΕΝΤΡΟ»
Η μαστίχα είναι μια καλή αφορμή για να διαβάσουμε Χιώτικα παραμύθια, να δούμε φωτογραφίες από τα μαστιχοχώρια και να γνωρίσουμε ένα μαγικό δέντρο που δακρύζει μόνο σε ένα νησί του πλανήτη. Τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με ένα από τα 'θαύματα' της φύσης, να γνωρίσουν τον τόπο του, και τι σημαίνει ένα πολύτιμο αγαθό για τους ανθρώπους που το φροντίζουν, πόσο συνέβαλε στη διαμόρφωση της ιστορίας τους και στον τρόπο ζωής τους. Θ
14) «ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ»
Μέσα από σειρά προοδευτικών ασκήσεων τα παιδιά θα εξερευνήσουν διάφορα πεδία θεατρικής έκφρασης, τις ατομικές και συλλογικές δυνατότητες που μπορούν να αναπτυχθούν και θα μάθουν να εμπιστεύονται την ομάδα. Ασκήσεις και παιχνίδια εξοικείωσης, γνωριμίας, συγκέντρωσης, ανακάλυψης, μνήμης, φαντασίας, εκτόνωσης, χαλάρωσης, συνεργασίας, επικοινωνίας, σωματικής έκφρασης θα δημιουργήσουν τη βάση πάνω στην οποία η ομάδα θα χτίσει τη μετέπειτα δουλειά της.