Στη δίνη του ελέγχου των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών μπαίνει η κυπριακή αγορά, εντός των επόμενων εβδομάδων. Μεταξύ των υποψηφίων ελεγκτών περιλαμβάνεται και η γνωστή Black Rock η οποία διαθέτει την εμπειρία ελέγχων στην ελληνική και νωρίτερα στην ιρλανδική τραπεζική αγορά.
Από τον έλεγχο θεωρείται βέβαιο ότι θα προκύψουν μεγάλες κεφαλαιακές ανάγκες ίσως και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, για τις τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο. Μεταξύ των τραπεζών που θα ελεγχθούν είναι και δυο θυγατρικές ελληνικών τραπεζών, η AlphaBank Cyprus και η Eurobank Cyprus.
Τα προβλήματα είναι σοβαρά για την κυπριακή τραπεζική αγορά, καθώς εκτός από τις ζημίες από την υλοποίηση του προγράμματος PSI στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, σημαντικό πρόβλημα αποτελούν τα δάνεια «υψηλού κινδύνου» που έχουν χορηγήσει οι κυπριακές τράπεζες ιδιαίτερα στην ελληνική αγορά, ενώ ένα επιπρόσθετο πρόβλημα προκύπτει από την χορήγηση δανείων χωρίς εξασφαλίσεις σε συνδεόμενα πρόσωπα ή μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των τραπεζών.
Τα ήδη σοβαρά προβλήματα διευρύνονται λόγω της εφαρμογής ελαστικών πρακτικών στο σχηματισμό προβλέψεων για όλα τα δάνεια που σχετίζονται με την αγορά ακινήτων. Ενδεικτικό των πρακτικών που ίσχυαν στην Κύπρο είναι ότι οι τράπεζες δεν ελάμβαναν προβλέψεις για όλη την περίοδο κατά την οποία π.χ. ένα δάνειο ενώ μπορεί να είχε σταματήσει να εξυπηρετείται, παρέμενε ενήμερο, εφόσον τα κεφάλαια και οι δεδουλευμένοι τόκοι κάλυπταν την αξία του ακινήτου, που η τράπεζα είχε εγγράψει ως εξασφάλιση στα βιβλία της.
Η πρακτική αυτή σε συνδυασμό με την υπερβολική έκθεση των τραπεζών σε δάνεια ιδιωτών δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα. Αρκεί να σημειωθεί ότι τα δάνεια ιδιωτών ως ποσοστό του ΑΕΠ ξεπερνούν το 135% .
Από τις δύο ελληνικές τράπεζες, η Alpha Bank διαθέτει το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων ύψους 4,5 δις ευρώ μεγάλο μέρος του οποίου αφορά δάνεια της λιανικής τραπεζικής και κυρίως στον τομέα της αγοράς ακινήτων, που λόγω εφαρμογής του κυπριακού μοντέλου, δεν είναι επαρκώς καλυμμένα από προβλέψεις.
Η Alpha Bank Cyprus διαθέτει ευρύ δίκτυο υποκαταστημάτων σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Κύπρου, ενώ έχει σημαντική έκθεση στη χρηματοδότηση εμπορικών ακινήτων και επίσης μεγάλο χαρτοφυλάκιο στεγαστικών δανείων σε ελβετικό φράγκο κυρίως σε κατοίκους Αγγλίας. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν πολλές καθυστερήσεις στην αποπληρωμή αυτών των δανείων καθώς η άνοδος του ελβετικού φράγκου τα τελευταία χρόνια έστειλε το κόστος εξυπηρέτησης σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Σημειώνεται ότι η τράπεζα έχει άνοιγμα του λόγου δανείων προς καταθέσεις της τάξεως του 1,5 δισ. ευρώ, το οποίο χρηματοδοτείται από την Αθήνα με ρευστότητα που αντλεί ο μητρικός όμιλος μέσω του ΕΛΑ.
Αντίστοιχα το χαρτοφυλάκιο δανείων της Eurobank Cyprus περιορίζεται σε περίπου 1,5 δισ ευρώ καθώς η τράπεζα επέλεξε την ανάπτυξή της κατά κύριο λόγο στους τομείς της επιχειρηματικής πίστης με ένα μικρό δίκτυο και χωρίς έκθεση στη λιανική τραπεζική, γεγονός που περιορίζει κατά πολύ την έκθεσή της σε επισφάλειες της λιανικής τραπεζικής και κατ’ επέκταση τις κεφαλαιακές ανάγκες που μπορεί να προκύψουν.
Στην κυπριακή αγορά εκτιμούν ότι η ολοκλήρωση των ελέγχων θα φέρει στην επιφάνεια σημαντικές επισφάλειες που σήμερα κρύβονται λόγω των ακολουθούμενων λογιστικών προτύπων, ενώ στην περίπτωση των ελληνικών τραπεζών, οι επισφάλειες και οι προβλέψεις που θα πρέπει να σχηματισθούν, θα βαρύνουν τους μητρικούς ομίλους στην Αθήνα που θα κληθούν να καλύψουν τα κυπριακά ανοίγματα.