Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από 10 τρισεκατομμύρια κύτταρα, τα οποία με τη σειρά τους είναι προϊόντα 23.000 γονιδίων. Σωστά; Όχι. Διότι, αν το ζήτημα είναι ο ανθρώπινος οργανισμός, τότε θα πρέπει να συνυπολογίσουμε άλλα 100 τρισεκατομμύρια βακτήρια εκατοντάδων ειδών που φέρουν περίπου 3 εκατομμύρια μη ανθρώπινων γονιδίων, σε σημείο ώστε να μιλάμε όχι για έναν ενιαίο οργανισμό, αλλά για έναν υπερ-οργανισμό αποτελούμενο από πολλούς άλλους.
Άρθρα στα περιοδικά Economist, Nature και Science εστιάζουν σε αυτή τη θεώρηση των βακτηριδιακών κυττάρων όχι ως παρασίτων ή «φιλοξενούμενων επισκεπτών», αλλά ως αναπόσπαστων κομματιών μιας οργανικής κοινότητας στην οποία ο φιλοξενών δεν είναι παρά ένα ακόμη μέλος. Μία θεώρηση που θα βοηθήσει στην εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης και πρακτικής.
Το μικροβίωμα επιτελεί πολλές λειτουργίες στον οργανισμό απολαμβάνοντας και αυτό με τη σειρά του τις πρώτες ύλες και το καταφύγιο που ο τελευταίος του προσφέρει. Μία από αυτές τις λειτουργίες είναι να τρέφει καθημερινά τον οργανισμό με ένα ποσοστό θερμίδων που ξεπερνάει το 10% του συνόλου των θερμίδων που προσλαμβάνει ο άνθρωπος. Και τούτο λόγω του ότι έχει τη δυνατότητα να διασπά υδατάνθρακες τους οποίους αδυνατούν να διασπάσουν τα ανθρώπινα ένζυμα.
Αυτό δείχνει πόσο στενά συνυφασμένη είναι η εξέλιξη του φιλοξενούντος οργανισμού και του μικροβιώματος. Η σχέση όμως μεταξύ των δύο δεν περιορίζεται στην παροχή διατροφικών υπηρεσιών : το μικροβίωμα είναι υπεύθυνο επίσης για την παραγωγή μίας σειράς από βιταμίνες, κυρίως της B2, της B12 και του φολικού οξέως.
Επιπλέον, το μικροβίωμα σχετίζεται και με τη διατήρηση της υγείας του οικοδεσπότη οργανισμού, κρατώντας τους εισβολείς μακριά. Παραδείγματος χάρη, ένας ξένος ιός που προκαλεί διάρροια, είναι το ίδιο «εχθρός» τόσο για το μικροβίωμα όσο είναι και για τον οργανισμό. Τόσο το ένα όσο και το άλλο έχουν κοινό συμφέρον να το εξαλείψουν. Και προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται και οι δύο.
Συνεπώς, το μικροβίωμα και ο οργανισμός είναι σύμμαχοι και μάλιστα κατά τρόπο πολύ πιο ριζικό απ' όσο θα πιστεύαμε, καθώς πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως οι φυσιολογίες τους είναι άμεσα συνδεδεμένες.
Αυτός ο μεταξύ τους δεσμός γίνεται φανερός όταν σε έναν εκ των δύο κάτι πάει στραβά. Ένα κατεστραμμένο μικροβίωμα συνεπάγεται μία μεγάλη λίστα προβλημάτων, όπως η παχυσαρκία και η λιποσαρκία, ο διαβήτης (τύπος-1 και τύπος-2), η αρτηριοσκλήρωση και τα καρδιαγγειακά προβλήματα, το άσθμα και το έκζεμα, η διαταραχή της λειτουργίας του συκωτιού, οι διάφορες παθήσεις των σπλάγχνων και ο αυτισμός.
Ρόλος του μικροβιώματος είναι να παράγει μόρια που βοηθούν και ρυθμίζουν τις δραστηριότητες των ανθρώπινων κυττάρων. Αν κάτι πάει στραβά σε αυτή τη διαδικασία, τότε ανακύπτουν τα παραπάνω προβλήματα υγείας.
Αυτή η νέα προσέγγιση της συνδρομής του μικροβιώματος στην ορθή λειτουργία του οργανισμού έχει ορισμένες πολύ θετικές συνέπειες:
Πρώτον, θα δώσει νέα ώθηση στις έρευνες πάνω στις αντιβιοτικές ουσίες, οι οποίες στο μέλλον δεν θα καταπολεμούν απλά τις μολύνσεις, αλλά θα ενισχύουν τη δράση των «καλών» μικροβίων εις βάρος των «κακών».
Δεύτερον, θα συμβάλλει σημαντικά στον τομέα της γενετικής, καθώς πολλές από τις ασθένειες στις οποίες εμπλέκεται το μικροβίωμα φαίνονται να διατρέχουν ολόκληρες γενιές και οικογένειες.
Η θεώρηση του ανθρώπινου οργανισμού ως υπερ-οργανισμού αλλάζει ριζικά τα δεδομένα και επιβάλλει νέες μεθόδους ιατρικής, βιολογικής και γενετικής πραγμάτευσης των δυσλειτουργιών του ανθρώπινου σώματος, το οποίο ακόμη και σήμερα συνεχίζει σε πολλές περιπτώσεις να αντιμετωπίζεται ως ένα ενιαίο συνεκτικό σύνολο, ως μία αδιάσπαστη μονάδα. Είναι μονάδα, αλλά μία μονάδα ρευστή, προϊόν πολλαπλότητας και φορέας αυτής.