Μετά το αποτέλεσμα των εκλογών τις 17ης Ιουνίου ξεκίνησε η επιστροφή καταθέσεων στις τράπεζες με αποτέλεσμα τις τελευταίες τρεις εβδομάδες να έχουν εισρεύσει στο τραπεζικό σύστημα περισσότερα από 4 δισ. ευρώ.
Στην εισροή των καταθέσεων συνέβαλαν και τα υψηλά επιτόκια που προσφέρουν οι εγχώριες τράπεζες που για τις προθεσμιακές λύσεις, ξεπερνούν σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και το 5,5%.
Όπως εκτιμούν επιτελικά τραπεζικά στελέχη, εάν οι συνθήκες ομαλοποιηθούν και οι πολίτες αποκτήσουν ανακτήσουν την αισιοδοξία τους και την εμπιστοσύνη τους στις δυνάμεις της οικονομίας μας, μπορούν να εισρεύσουν σε βάθος χρόνου περισσότερα από 100 δισ. ευρώ στο τραπεζικό σύστημα, με ό,τι θετικό συνεπάγεται αυτό για την ρευστότητα που μπορεί να διοχετευθεί στην αγορά, προκειμένου να κερδηθεί το μεγάλο στοίχημα της ανάπτυξης.
Ένα αξιόλογο μέρος από αυτά τα κεφάλαια, που δεν έχουν φύγει στο εξωτερικό, βρίσκεται στα «σεντούκια» και σε τραπεζικές θυρίδες, με αποτέλεσμα, όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, οι πολίτες να χάνουν τη δυνατότητα απόκτησης ενός σημαντικού ποσού που θα είχαν από τους τόκους. Για παράδειγμα ένα νοικοκυριό που έχει 50.000 ευρώ εκτός τραπεζικού συστήματος, χάνει την ευκαιρία να έχει ένα εισόδημα που ξεπερνάει ακόμη και τα 1.600 ευρώ σε ετήσια βάση, εάν τα είχε τοποθετήσει σε ένα προθεσμιακό λογαριασμό. Ακόμη και για 10.000 ευρώ, το εισόδημα που χάνει ο πολίτης φθάνει ακόμη και τα 500 ευρώ περίπου, στην περίπτωση που επίσης τα είχε σε δωδεκάμηνο προθεσμιακό λογαριασμό,
Ποια είναι όμως η μέχρι σήμερα πορεία των καταθέσεων τα τελευταία χρόνια; Οι συνολικές καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα στα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα μειώθηκαν σημαντικά στα 157,4 δισ. ευρώ τον Μάιο του 2012 από 165,9 δισ. τον Απρίλιο του 2011, από 165,3 τον Μάρτιο του 2012, 164,3 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο του 2012 (Δεκέμβριος 2011: 174,1 δισ. ευρώ ), έναντι 191,8 δισ. ευρώ τον Μάιο 2011.
Όπως αναφέρουν οι αναλυτές της Alpha Bank, η μείωση αυτή των καταθέσεων τον Μάιο του 2012 συνδέεται με τη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος (Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΙΟΒΕ: Μάιος 2012: 76,0, Απρίλιος 2012: 77,3, Μάρτιος 2012: 75,7) αλλά και με το ασταθές τον Μάιο μετεκλογικό αποτέλεσμα, που προκαλούσε αμφιβολία για τη δυνατότητα υλοποίησης του προγράμματος προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας και για τη δυνατότητα της χώρας να παραμείνει ως πλήρες μέλος της ευρωζώνης
Με αυτά τα δεδομένα, οι καταθέσεις ιδιωτών μειώθηκαν σημαντικά κατά -19,1% σε ετήσια βάση τον Μάιο του 2012, από -17,0% τον Απρίλιο του 2012, -17,4% τον Μάρτιο του 2012 και -19,3% τον Φεβρουάριο του 2012, έναντι -11,8% τον Μάιο του 2011.
Ειδικότερα, οι καταθέσεις ταμιευτηρίου μειώθηκαν κατά -20,5%, έναντι -15,6% τον Μάιο του 2011 και οι προθεσμιακές καταθέσεις μειώθηκαν κατά -18,3% (Μάιος 2011: -9,7%).
Η πτώση των καταθέσεων των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών στην Ελλάδα ξεκίνησε από το 2010, μετά από μια εντυπωσιακή πορεία αύξησης αυτών των καταθέσεων στην περίοδο 2002 - 2009, όπου σημειώθηκε μέση ετήσια αύξησή τους κατά 12,4%, έναντι μέσης ετήσιας αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 5,9%.
Ειδικότερα, το 2009 σημειώθηκε αύξηση των καταθέσεων των ιδιωτών και των επιχειρήσεων κατά 133 δισ. ευρώ έναντι του 2002, έναντι αύξησης του καταγεγραμμένου ονομαστικού ΑΕΠ στην ίδια περίοδο κατά μόνο 76,8 δισ. ευρώ.
Από το 2010, με την είσοδο της Ελλάδος στην βαθειά κρίση δημοσίου χρέους και σε μια περίοδο μεγάλης πτώσης του ΑΕΠ, ξεκίνησε σταδιακά στην αρχή μείωση των καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες, η οποία επιταχύνθηκε από τον Σεπτέμβριο του 2011.
Συνεπώς, στο τέλος του Μαΐου 2012 οι συνολικές καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα ήταν στα 157,4 δισ. ευρώ (στο 75,3% του ΑΕΠ) μειωμένες κατά 80,0 δισ. ευρώ από το υψηλότερο επίπεδό τους τον Δεκέμβριο του 2009 ( 237,3 δισ. ευρώ).
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των αναλυτών της Alpha Bank, η πτώση αυτή των ιδιωτικών καταθέσεων οφείλεται στην αυξανόμενη συζήτηση στη χώρα περί «ακύρωσης» του Μνημονίου και περί αντιστροφής του Μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού συμφώνου (ΜΠΔΣ 2012-2014). Επίσης η έκταση της μείωσης των καταθέσεων συμβάλλει στη μεγάλη πτώση της πιστωτικής επέκτασης και στη χειροτέρευση της ύφεσης στην ελληνική οικονομία στο τέταρτο τρίμηνο του 2011 και στο πρώτο εξάμηνο του 2012.
Τόσο η ύφεση, όσο και η πτώση των καταθέσεων, εκτιμούν αναλυτές της Alpha Bank, έχουν λάβει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις, από ό,τι αναμενόταν εξαιτίας της συστηματικής διάβρωσης του οικονομικού κλίματος στη χώρα στο τέταρτο τρίμηνο του 2011 και στο πρώτο εξάμηνο του 2012. Σημειώνεται ότι ακόμα και με μικρή βελτίωση του οικονομικού κλίματος, οι καταθέσεις αυξάνονται, όπως συνέβη τόσο τον Ιούλιο-Αύγουστο του 2011, αλλά κυρίως τον Δεκέμβριο του 2011, όταν η αβεβαιότητα μετριάσθηκε μετά την καταβολή της 6ης δόσης του δανείου των 110 δισ. ευρώ η οποία καθυστερούσε από τον Σεπτέμβριο του 2011.
Επίσης, με την βελτίωση της οικονομικής εμπιστοσύνης, λόγω της δρομολόγησης του δεύτερου Πακέτου Χρηματοοικονομικής Ενίσχυσης της Ελλάδος και της ολοκλήρωσης της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (PSI plus), οι καταθέσεις αυξήθηκαν και πάλι τον Μάρτιο του 2012 και τον Απρίλιο του 2012, μετά την σημαντική πτώση τους τον Ιανουάριο του 2012 και τον Φεβρουάριο του 2012.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με συγκλίνουσες τραπεζικές εκτιμήσεις, η εμπιστοσύνη στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα ισχυροποιηθεί εφόσον ολοκληρωθεί η προωθούμενη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και ομαλοποιηθεί η οικονομική κατάσταση.