Ο επικεφαλής της Task Force στην Ελλάδα Χορστ Ράιχενμπαχ επανέλαβε χθες, για πολλοστή φορά, ότι αν δεν λυθεί το πρόβλημα της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς δεν πρόκειται η ελληνική οικονομία να εξέλθει από την κρίσιμη κατάσταση στην οποία βρίσκεται.
Ο Χορστ Ράιχενμπαχ μιλώντας στο συνέδριο του Economist, έθεσε ως προτεραιότητες την διαχείριση των εσόδων, τη μείωση του διοικητικού βάρους στο δημόσιο τομέα κατά 25% και την απλοποίηση των διαδικασιών για την έναρξη νέων επιχειρήσεων, ενώ προανήγγειλε ότι μέσα στον Ιούλιο θα έρθει ομάδα ολλανδών ειδικών για να συμβουλέψουν την χώρα σε θέματα προώθησης των εξαγωγών.
Δεν είναι ο πρώτος ξένος αξιωματούχος από την πλευρά των δανειστών μας που επισημαίνει την ουσία του ελληνικού προβλήματος: Οτι, δηλαδή, η γραφειοκρατία και η αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση αποτελούν σήμερα το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανάπτυξη ενός κράτους υγιούς και ανταγωνιστικής επιχειρηματικότητας, εξωστρέφειας και διαφάνειας.
Δυστυχώς στην Ελλάδα παρά τη μικρή βελτίωση που έχει σημειωθεί το τελευταίο διάστημα, αυτά τα δεδομένα παραμένουν αρνητικά, λειτουργώντας αποτρεπτικά τόσο σε επίπεδο δημιουργίας νέων επιχειρηματικών ευκαιριών και θέσεων εργασίας, όσο και προσέλκυσης επενδύσεων αλλά και απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων του ΕΣΠΑ.
Σε πρόσφατη συνέντευξη του στην Passauer Neue Presse, ο κ. Ράιχενμπαχ είχε δηλώσει ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή και μια αξιόπιστη στρατηγική κατά της διαφθοράς.
Γραφειοκρατία και διαφθορά αποτελούν τη γάγγραινα της ελληνικής οικονομίας και δεν διαφαίνεται ισχυρή πολιτική βούληση για να καταργηθούν ή έστω να μειωθούν. Το κόστος της γραφειοκρατίας ακυρώνει ακόμη και τις μειώσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα καθώς η αδράνεια και οι καθυστερήσεις της δημόσιας διοίκησης εξακολουθούν να προσθέτουν κόστος και γραφειοκρατικό βάρος στις επιχειρήσεις. Οσο και να μειωθούν οι μισθοί, τα βάρη πολλαπλασιάζονται !
Η γραφειοκρατία λειτουργεί ως σκιάχτρο και για τους ξένους επενδυτές, κάτι που αποτυπώνεται στο γεγονός ότι οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν το 13% του ΑΕΠ (έναντι 32% στην Ε.Ε.)
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για τη διεθνή επιχειρηματικότητα, όποιος φιλοδοξεί να συστήσει επιχείρηση στην Ελλάδα πρέπει να περάσει από τουλάχιστον 15 διαδικασίες, να ξοδέψει κατά μέσο όρο 38 ημέρες από τη ζωή του και να υποβληθεί σε έξοδα (για χαρτόσημα, παράβολα, φόρους κτλ.) που είναι πέντε φορές υψηλότερα από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ
Οι δαιδαλώδεις διαδικασίες του δημοσίου δεν δικαιολογούνται από την τήρηση κατά γράμμα του νόμου αλλά απαιτούν ..άλλη εξήγηση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα δικαιολογητικά και οι άδειες που απαιτούνται για τη λειτουργία μιας αποθήκης. Ο επίδοξος επιχειρηματίας θα χρειαστεί περίπου 90 ημέρες για να εξασφαλίσει άδεια εγκατάστασης, 45 ημέρες για να συνδεθεί με το δίκτυο της ΔΕΗ, ενάμιση μήνα για να συνδεθεί με την εταιρεία ύδρευσης, μία εβδομάδα για να αποκτήσει αποχέτευση και τηλέφωνο και τρεις ημέρες για να λάβει τις απαιτούμενες άδειες από την αστυνομία και τις δημοτικές αρχές.
Μέσα από την οδύσσεια αυτή, ο επίδοξος επιχειρηματίας έρχεται σε επαφή με όλο το μεγαλείο της ελληνικής δημοσίας διοίκησης, καθώς αναγκάζεται να έρθει σε επαφή με το δικηγορικό σύλλογο της περιοχής, το οικείο επιμελητήριο και υποθηκοφυλακείο, την τοπική τράπεζα, την εφορία, το ΙΚΑ, τον ΟΑΕΔ, τη νομαρχία, τον δήμο μέχρι και την αρχαιολογική και την πυροσβεστική υπηρεσία.
Κάθε επίδοξος επιχειρηματίας καλείται να εκπληρώσει τουλάχιστον 15 γραφειοκρατικές υποχρεώσεις (δηλώσεις έναρξης εργασιών, βεβαιώσεις από ασφαλιστικούς φορείς κτλ.) που μπορεί να χρειαστούν μέχρι και 26 ημέρες για την ολοκλήρωσή τους (στην περίπτωση της δημοσίευσης του καταστατικού της επιχείρησης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εφόσον πρόκειται για Α.Ε. ή ΕΠΕ). Δεν είναι τυχαίο ότι στην τελευταία ετήσια έκθεση του ΙΟΒΕ, η γραφειοκρατία αναδεικνύεται σε υπ' αριθμόν 1 εμπόδιο για την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα μας.
«Η αναποτελεσματική γραφειοκρατία είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για τις ξένες επενδύσεις», είναι η διάγνωση των συντακτών της τελευταίας ετήσιας έκθεσης της Wall Street Journal και του Heritage Foundation για την οικονομική ελευθερία, στην οποία κατατασσόμαστε στην 94η θέση μεταξύ 157 χωρών, χαμηλότερα ακόμη και από την Γκάνα και το Καζακστάν.
Στην εξίσωση αυτή πρέπει να προστεθεί και το διαβόητο ελληνικό φορολογικό σύστημα, που υποχρεώνει τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας να αφιερώνουν 204 ώρες κάθε χρόνο στις δοσοληψίες τους με την εφορία.
Οι πολυδαίδαλες γραφειοκρατικές διαδικασίες έχουν και μία άλλη συνέπεια. Αποτελούν θερμοκήπια της διαφθοράς, η οποία στη χώρα μας ζει και βασιλεύει. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της μη κυβερνητικής οργάνωσης Διεθνής Διαφάνεια, η Ελλάδα κατατάσσεται στο σχετικό κατάλογο στην 56η διεθνώς.
Λύση στο πρόβλημα της γραφειοκρατίας που ταλανίζει τους επίδοξους επιχειρηματίες θα έδιναν τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και οι νομαρχίες της χώρας, μέσω της δημιουργίας των περίφημων "one stop shops", δηλαδή υπηρεσιών μίας στάσης, που χρησιμοποιούνται για τη διεκπεραίωση όλων των γραφειοκρατικών υποθέσεων, όπως η έκδοση πιστοποιητικών και αδειών.
Η πραγματικότητα είναι, δυστυχώς, πολύ διαφορετική. Ακόμη δεν υπάρχει ολοκληρωμένη ηλεκτρονική διασύνδεση των δημόσιων υπηρεσιών και φορέων για την άμεση έκδοση των απαραίτητων δικαιολογητικών, με αποτέλεσμα ο στόχος της μετατροπής της αρμόδιας υπηρεσίας της νομαρχίας σε πραγματικό one stop shop να μένει στα χαρτιά.
Επίσης, το πληροφοριακό σύστημα Single Window, που θα λειτουργούσε ως υπηρεσία μιας στάσης για τις εξαγωγές, εξαγγέλθηκε από την κυβέρνηση Παπανδρέου, αλλά δεν έχει υλοποιηθεί ως σήμερα.
Την ίδια ώρα, πολλά τελωνεία δεν μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες ηλεκτρονικά. Έτσι, η Ελλάδα παραμένει μια από τις ακριβότερες χώρες στον κόσμο ως προς το κόστος των εξαγωγών.
«Η Τρόικα ζητά τη λήψη σειράς σκληρών μέτρων. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να μπει ένα τέλος στις καθυστερήσεις που καταγράφονται καθημερινά στις συναλλαγές με τις δημόσιες υπηρεσίες. Αν θέλουμε να πάμε ένα βήμα μπροστά [...] θα πρέπει να εργαστούμε όλοι, χωρίς να χάνονται άδικα
Το ΕΒΕΑ επανέφερε πρόσφατα την πρότασή του για κατάργηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, μέσα από τη νομική θεσμοθέτηση και την τεχνική ίδρυση του θεσμού «της αυτοπληροφόρησης» του Δημοσίου. Μια τέτοια ενέργεια θα άλλαζε πλήρως το επιχειρηματικό τοπίο, τουλάχιστον όσον αφορά τις συναλλαγές των επιχειρήσεων με το Δημόσιο, δημιουργώντας ταυτόχρονα ισχυρά κίνητρα για τη ραγδαία βελτίωση της αποτελεσματικότητας του Δημόσιου τομέα. Με το θεσμό της αυτοπληροφόρησης του Δημοσίου, καμία απολύτως δημόσια υπηρεσία δε θα ζητεί από τους επιχειρηματίες κανένα απολύτως έγγραφο που υφίσταται σε οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία και θα το αναζητεί ενδοϋπηρεσιακά, εκτιμά ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ Κώστας Μίχαλος.