Την πρώτη φορά που ο Μάριος συνάντησε τη Λυδία είχαν ανταλλάξει σουρεαλιστικούς διαλόγους του τύπου «ωραία παπούτσια», «είσαι φετιχιστής;» και συμπαθήθηκαν αμοιβαία. Τη δεύτερη συναντήθηκαν μέσα στη φασαρία από εξατμίσεις μηχανών και φωνές περαστικών -που ρωτούσαν πληροφορίες για θέατρα- έξω απ’ το Booze, της έδειξε τα σχέδιά του και διάβασαν τα διηγήματα που γράφει πίνοντας σοκολάτα με γεύση κανέλας. Στη συνέχεια, μίλησαν κυρίως για αυτά. Ο Μάριος Περράκης είναι ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη. Τα σκίτσα του είναι μοναδικά, μοντέρνα και βιωματικά με έναν σαρκαστικό τρόπο που χάνει στην περιγραφή, θα μπορούσε κανείς να παραθέσει ονόματα όπως ο Robert Crumb, o Chris Ware, o Charles Burns αν έπρεπε σώνει και καλά να τα τοποθετήσει κάπου. Τα διηγήματά του κουβαλούν την ίδια αθωότητα, μαζί με έναν παράλληλο κυνισμό και ένα μαύρο χιούμορ που θυμίζουν το έργο ανθρώπων που εμφανώς τον έχουν επηρεάσει: του J.D. Sallinger και του Wes Anderson. Η έκθεση που ετοιμάζεται με τα νέα σκίτσα του ήταν μια καλή ευκαιρία να ξανασυναντήσει τη Λυδία και να της λύσει όλες τις απορίες. Ή σχεδόν.
«Ακαταλαβίστικο σύνθετο κόσμο με κατηγορούσε πως είχα ο φίλος μου. Βγαίναμε συστηματικά μετά το θάνατο της μητέρας μου, ανίκανος να καταλάβει όπως έλεγε και ξαναέλεγε, το αν είμαι στεναχωρημένη. Μάλλον δεν το είχα πάρει ως κάτι φυσικό, αλλά κάτι του στυλ φυσικό επακόλουθο. Μόνο το πένθος του πατέρα μου υπενθύμιζε πως υπήρξε απώλεια στον οικογενειακό κλοιό. Ήταν στα πρόθυρα βαριάς κατάθλιψης και του φαινόταν. Είχε σταματήσει μέχρι και να ξυρίζεται με επακόλουθο το αφεντικό του που κατά τ’ άλλα έχουν υγιή σχέση, του έδωσα άδεια ενός μηνός μπας και συνέλθει. “Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν τον βοηθάς να το ξεπεράσει ομαλά χτυπώντας γι’ αρχή μεταφορικά στην πλάτη, δείχνοντάς του τη φωτεινή αν και γλυκόπικρη πλευρά της ζωής σας” είπε και εντυπωσιάστηκα και πείστηκα για τις λογοτεχνικές του ικανότητες, περήφανη που μοιραζόμουνα τη λίμπιντό μου με έναν χαρισματικό λόγιο. Αλλά δεν ήμουν ποτέ καλή σε ό,τι χρειαζόταν αμεσότητα και ήμουν πεπεισμένη πως θα φάνταζα γελοία αν το ξεκίναγα τώρα, τώρα που ’μουν πριν το τέλος της εφηβείας και σε αντίθεση με τους προβληματικούς που είναι στον περίγυρό μου, σε μένα η μετάβαση στην ενήλικη ζωή θα γίνει ομαλά. Πάντως, συνεχίσαμε να βλέπουμε μαζί τηλεόραση χωρίς να ανταλλάζουμε παραπάνω από δύο τρεις τελείως ασήμαντες κουβέντες για την πορεία των αγαπημένων μας χαρακτήρων. Αλλά ένα πρωί κάτι άλλαξε. Πήγαινα στο μπάνιο να βουρτσίσω τα δόντια μου και βρήκα τον πατέρα μου να ξυρίζεται. Καθόμουνα στην πόρτα και τον χάζευα, κυρίως έκπληκτη που βρήκε το κουράγιο σχετικά γρήγορα να κάνει αυτό το βήμα. Παρόλα αυτά, ήταν λυπημένος. «Οι τρίχες είναι σαν τις σουπιές κονσέρβας», είπε ανέκφραστα, υπενθυμίζοντάς μου την αλλόκοτη αίσθηση του χιούμορ που είχε, μετά από διάλειμμα σοβαρότητας και πένθους…» (απόσπασμα από το διήγημα «…Σαν σουπιές κονσέρβας»).
Ποιο βιβλίο διαβάζεις αυτή την εποχή;
Έχω παρατήσει πολλά. Έχω ξεκινήσει το Valis του Φίλιπ Ντικ, αλλά δεν το τελείωσα. Είναι λίγα τα βιβλία που τα τελειώνω ευχάριστα, και συνήθως είναι κοντά σε αυτά που γράφω εγώ. Δηλαδή, ο,τιδήποτε δεν θα ’γραφα εγώ, δεν μπορώ να το διαβάσω. Δεν ξέρω πώς ακούγεται αυτό.
Εντάξει, να σου ταιριάζει ρε παιδί μου. Δηλαδή ποια είναι αυτά που διαβάζεις, ολόκληρα;
Λίγα.
Έλληνες ή ξένους;
Κυρίως ξένους, Αμερικάνους.
Τι σχέση έχεις με την Αμερική;
Έχω γεννηθεί εκεί, αλλά ήρθα εδώ τεσσάρων χρονών, οπότε δεν μετράει. Στο Σαν Φρανσίσκο γεννήθηκα. Έχω την αμερικάνικη υπηκοότητα. Είχαν πάει οι γονείς μου γιατί είχε μια επιχείρηση ο πατέρας μου με τον θείο μου εκεί, αλλά μετά χωρίσανε και ήρθαμε εδώ, εγώ, η μητέρα μου και ο αδερφός μου.
Τώρα με την Αμερική έχεις καμιά σχέση;
Μόνο ότι παίρνω το New Yorker!
Άρα δεν σου άφησε τίποτα το Σαν Φρανσίσκο ως επιρροή;
Θυμάμαι κάτι στιγμιότυπα από τη Disneyland, το Μίκυ να μου χαϊδεύει το κεφάλι. Εκεί είναι λίγο δεδομένο να πηγαίνεις στη Disneyland.
Να σχολιάσουμε λίγο τα σκίτσα σου; Κάθε φορά φτιάχνεις έναν ήρωα καινούργιο;
Ναι, ναι
Δεν έχεις κανέναν που να τον φτιάχνεις συχνά, σε διάφορες φάσεις;
Εντάξει, όταν κάνω τέτοια σχέδια, τύπου πιο ρεαλιστικά, είναι σαν παραλλαγή του ίδιου πράγματος. Μόνο αυτό.
Αλλά δεν έχεις κάποιον ήρωα δικό σου που να τον λένε Μπιλ ξέρω ’γω και να τον φτιάχνεις συνέχεια;
Μόνο όταν κάνω κόμικ. Εδώ, ας πούμε, έχει έναν που λέγεται Νταν, αλλά δεν τον έχω ξαναφτιάξει. Αν και σκέφτομαι να τον κάνω 7 χρόνια μετά, γιατί είχα μια συζήτηση με μια φίλη μου που μου έλεγε ότι ήταν αφελής. Λέω έτσι είσαι, θα τον βάλω στη δίνη της ζωής…
Θα ωριμάσει ο Νταν.
Δεν είναι ακριβώς ανώριμος. Ας πούμε είναι λίγο ούφο.
Δείχνει κανένα από τα σκίτσα που βλέπω κάποιον άνθρωπο που ξέρεις;
Όχι. Μόνο σε ένα από τα διηγήματά μου εμπνεύστηκα από ένα φίλο μου. Το ’κανα για πλάκα, ότι πηγαίνουμε σε μια συναυλία.
Πώς γίνεται να είναι όλα χωρίς λάθος; Δεν μοιάζει να χεις μετανιώσει κάπου στη πορεία. Είναι σαν να το έχεις στο μυαλό σου όλο μαζί, ή σαν να το έκανες πρώτα κάπου αλλού και μετά να το έκανες εδώ.
Όχι έγιναν κατευθείαν.
Να γυρίσουμε στο διήγημα. Είναι λίγο ψυχρή η ηρωίδα σου;
Είναι η ηλικία της που την κάνει ψυχρή.
Πόσο χρονών είναι;
Λίγο παραπάνω από 15-16, κάπου εκεί. Προσπαθώ να μην είναι σκληρά τα διηγήματά μου, παρότι με άγχωνε αυτή η προσπάθεια, γιατί όταν ξεκινούσα να γράψω σοβαρά, ήταν πολύ hardcore. Ήθελα να είναι πιο γλυκόπικρα, να μη γίνονται γλυκανάλατα.
Γιατί προσπαθείς να μην είναι σκληρά;
Είναι που είναι περίεργα τα πράγματα, δεν θέλω να το βγάζω στο πρώτο επίπεδο. Δεν θέλω να το δείχνει, θέλω να είναι γλυκόπικρο, πώς είναι το Royal Tenenbaums; Σου πετάει μια σκηνή αυτοκτονίας και μετά όλα εντάξει. Θέλω να μπορώ να φτάσω το επίπεδο μου εκεί πέρα.
Για μένα οι Tenenbaums είναι υλικό για να κλάψεις και να κόψεις φλέβα και δεν σ’ αφήνει με τίποτα. Σαν να σε αναγκάζει. Γελάς. Γενικά ο Wes Anderson είναι θεός.
Το Tenenbaums είναι επηρεασμένο από το Franny και Zooey του Salinger. Γιατί και κει υπάρχει μια οικογένεια με «ένα παιδί θαύμα» και δικιά τους εκπομπή όταν ήταν παιδιά και τους δείχνει αργότερα που μεγαλώνουν και δεν έχουν κάνει τίποτα. Ναι μεν είναι διάνοιες, αλλά δεν έγινε και τίποτα. Κι αυτοκτονεί ο μεγάλος αδερφός. Υπάρχει και στα δύο αυτό το γλυκόπικρο: τώρα να γελάσω, είναι αστείο, δεν είναι, κάνει πλάκα, δεν κάνει, είναι ούφο, δεν είναι; Έχει επίγνωση τι γράφει, πιάνει λεπτές αποχρώσεις.
Και στο διήγημά σου που διαβάζω τώρα η ηρωίδα είναι πάλι 15 χρονών.
Ναι, πιτσιρίκα είναι και αυτή.
Γιατί σε πιάνει όλο αυτό το εφηβικό ρε παιδάκι μου;
Δεν ξέρω, μπορεί να ’χω μείνει εκεί.
Παρατεταμένη εφηβεία;
Μπορεί να γέρασα αλλά να μη μεγάλωσα. Κάποτε δεν τα έδειχνα τα έργα μου, ούτε τα διηγήματά μου. Τώρα μπορώ να τα δείχνω. Μπορεί να δω κάποιον εδώ και να με εμπνεύσει και να θέλω να μου πει κάτι δηλαδή. Να, και εσύ είδες, είπες κάτι που δεν το χα σκεφτεί. Ο καθένας ανάλογα με τις εμπειρίες του σου λέει κάτι άλλο. Π.χ τα είχα δείξει σε έναν κύριο που κάνει εκπομπή στο Τρίτο πρόγραμμα και μου σχολίασε για έναν ήρωα μου ότι αρνείται την ηδονή για να διατηρήσει τον κόσμο του και μου κάνε εντύπωση, γιατί κι εγώ ήμουν για ένα διάστημα έτσι. Κι εσύ τώρα μου σχολίασες αυτό και θα το ξαναδιαβάσω για να δω γιατί μου το πες, οπότε είναι σαν να κάνω έρευνα γιατί δεν ξέρω. Με τα σχέδια έχω άλλη αυτοπεποίθηση. Δεν με νοιάζει, αλλά στο κείμενο, λίγο επειδή ήμουν κακός μαθητής, λίγο επειδή τα έκανα κρυφά…
Γιατί τα έκανες κρυφά;
Γιατί όλοι με είχαν συνδυάσει με αυτό, α, ο Μάριος κάνει κόμικς. Αυτό για μένα ήταν δεδομένο από το νηπιαγωγείο ήξερα ότι θέλω αυτό και το δούλευα σιγά-σιγά.
Για δουλειά εννοείς;
Ναι.
Άμα σε ρωτάει κάποιος με τι ασχολείσαι κάποιος που δεν σε ξέρει καθόλου, σε ένα ταξίδι, τι του λες;
Αποφεύγω να απαντήσω.
Τι λες ρε παιδί μου; Τι δουλειά κάνεις;
Αλλάζω θέμα.
Αλλάζεις θέμα! Οπότε με τα κόμικς έχεις πιο πολύ αυτοπεποίθηση ή δεν σε νοιάζει;
Έ, τώρα έχω εθιστεί σε αυτό. Το εξερευνώ ακόμη. Μου είναι πιο γοητευτικό ρε παιδί μου.
Ξυπνάς το πρωί και ξεκινάς να γράφεις τα διηγήματα ή όποτε σου κάτσει;
Το κάνω μεθοδικά. Συλλαμβάνω την ιδέα. Μπορεί να είναι από ο,τιδήποτε. Μπορεί εκεί που περπατάω να δω κάτι και να συλλάβω την πλοκή αλλά άλλη στιγμή μου ’ρχεται η όρεξη να κάτσω να το γράψω. Ποτέ μαζί.
Τους χαρακτήρες που έχεις μέσα στα διηγήματα τους έχεις φανταστεί καθόλου πως είναι εκτός διηγήματος; Δηλαδή τι έγινε πριν, ποιοι είναι, τι τους έχει συμβεί;
Το κάνω σε μερικά αυτό.
Αυτή η κοπέλα στο διήγημα που διάβασα που έχει χάσει τη μαμά της, αδυνατεί να νοιώσει, έχει μπλοκάρει, έχει στρέψει την προσοχή της στο μπαμπά της. Αυτή έχεις αναρωτηθεί ποτέ πως τη λένε, πόσων χρονών είναι, πού έχει μεγαλώσει, αν είναι όμορφη;
Ναι.
Είναι όμορφες;
Αν ήταν κινηματογραφικός ήρωας η συγκεκριμένη θα ήταν κάπως σαν την Όντρει Χέρμπορν στο Breakfast at Tiffanys, στα 15.
Σκέφτεσαι ότι θα φτάσει στα χέρια κάποιου τρίτου όταν γράφεις κάτι;
Ναι αλλά χρησιμοποιώ κάποιους κώδικες. Προσέχω το ρυθμό, τους χαρακτήρες, οπότε το γράφω για να διαβαστεί, δεν γράφω απλά σκέψεις.
Και αν αυτό που γράφεις είναι τελείως σκατά και σου το πουν όλοι;
Εντάξει, τους το ξαναδείχνω.
Θα συνεχίσεις όμως να γράφεις;
Ε, ναι. Απλά δεν ξέρω, ακόμη είμαι σε ένα μεταίχμιο, δεν ξέρω αν με παίρνει να είμαι επαγγελματίας, δηλαδή βρεθεί ένα κοινό που θα περιμένουν να ξαναγράψω, ή θα μείνει για πάντα μεταξύ μας. Το δείχνω στους πολύ κοντινούς μου για να σχολιάζουν, αλλά δεν έχω δοκιμαστεί ακόμη στις πραγματικές συνθήκες.
Όταν γράφεις κάτι, σε ποιον απευθύνεσαι. Έχεις κάποιον στο μυαλό;
Απλά με βάζω στη θέση του κοινού και λέω άμα το διάβαζα θα ήθελα να είναι έτσι και κάπως έτσι δουλεύω. Νομίζω ότι παίζει ρόλο ότι έχω σπουδάσει σκηνοθεσία και ξεκίνησα υποψιασμένος.
Πού;
Στη σχολή Σταυράκου. Με βοήθησε το μάθημα σεναρίου εκεί.
Έχεις δουλέψει ποτέ ως σκηνοθέτης;
Δεν ήθελα μετά. Το θεωρούσα πιο τίμιο να τα κάνω όλα μόνος μου. Στον κινηματογράφο δεν γίνεται αυτό. Μια εργασία έκανα μόνο στη σχολή. Μια ταινία μικρού μήκους.
Άρεσε;
Άρεσε σε όλους εκτός από αυτόν που ήθελα να αρέσει.
Σε ποιον ήθελες να αρέσει;
Σε ένα τύπο ο οποίος ήταν σαν γκουρού για μένα. Είπε ότι ήμουν κάτι σαν τον Εντ Γουντ, ότι δεν έχω ιδέα τι κάνω και τέτοια. Μπορεί αυτό έπαιξε ρόλο ώστε να μην το κυνηγήσω.
Μπορεί δηλαδή αν άρεσε σ’ αυτόν να είχες κάνει και άλλα;
Μπορεί. Δεν θα το μάθω ποτέ. Φοβερό, ε;
Τώρα υπάρχει κάποιος που να σε ενδιαφέρει η γνώμη του τόσο πολύ; Έστω γκόμενα;
Μπα. Δεν ξέρω. Δεν νομίζω, όχι.
Ωραία, να αποφύγουμε τις απογοητεύσεις.
Νομίζω ότι το χω ξεπεράσει.
Νομίζεις; Το word selection είναι πολύ συγκεκριμένο.
Κοίτα τόσοι γράφουν και σχεδιάζουν. Δεν ξέρω αν μπορώ να κάνω το βήμα παραπέρα. Τώρα μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Δεν γίνεται να κάνω πίσω και να κάνω την πάπια. Το πολύ να μην τα ξαναδείξω να τα κάνω σπίτι μου και να χαθώ για πάντα στο Νέο Ηράκλειο.
Μου λες πως ήσουνα σαν παιδί; Το ξέρω πως είναι βλακεία να σε ρωτάει κάποιος, αλλά έχω μια περιέργεια.
Ας πούμε στο δημοτικό κυριαρχούσε η φαντασία και δυσκολεύτηκα μέχρι να προσαρμοστώ, αν προσαρμόστηκα ποτέ. Το ότι δεν ήξερα ορθογραφία το έκανε ακόμη πιο πολύπλοκο, ήταν σαν να έκανα σχέδια από τότε για να φτάσω στο σημείο να σχεδιάζω έτσι τώρα.
Έχεις τα σχέδια σου του νηπιαγωγείου και του δημοτικού;
Τα έχω ναι, αλλά έχω πολύ καιρό να τα δω. Στο γυμνάσιο ήμουνα εσωστρεφής. Στο λύκειο άρχισα να ξεσαλώνω.
Τι εννοείς να ξεσαλώνεις;
Άρχισα να μιλάω πολύ. Έκανα παρέα με άτομα που μπορούσαν να είναι ήρωες μου.
Και κάνετε ακόμη παρέα;
Έχουμε χαθεί.
Έπαιζες μπάλα και ξύλο;
Όχι.
Τι σε κάνει πολύ χαρούμενο;
Οι μικρολεπτομέρειες.
Όπως;.
Όπως να συλλάβω μια ιδέα που θέλω να την κάνω κάτι, να γνωρίζω άτομα που θα με σπρώξουν με ωραίο τρόπο λίγο παραπέρα και να λέω «ωραία, θα συνεχίσω». Έχω περιέργεια να δω πόσο μπορώ να το εξελίξω όλο αυτό, να δω που θα με πάει.
Είσαι ενθουσιασμένος δηλαδή;
Ακόμη έχω τον ενθουσιασμό που είχα πιτσιρικάς, ακόμη θεωρώ ότι μαθαίνω. Το κάνω με τον ίδιο ενθουσιασμό
Και τι σε ρίχνει;
Το ότι δεν έχω «εξωτερική» παιδεία, οπότε μπορεί κάποιος που έχει κάνει σοβαρές σπουδές να βρει αυτά που κάνω παιδικά. Ότι οι προβληματισμοί μου μπορεί να είναι εφήβου. Αν είχα «εξωτερική» παιδεία θα με είχε αλλάξει, δεν θα σχεδίαζα πάπιες, αρκουδάκια και γουρουνάκια ή στα διηγήματα θα κυριαρχούσε το χιούμορ.
Τι θα σχεδίαζες, πυροτεχνικές συσκευές;
Αν είχα σπουδάσει κοινωνιολογία ή κάτι άλλο δεν ξέρω
Και τώρα μπορείς να τα μάθεις αυτά. Ταξιδεύεις;
Δεν έχει τύχει. Δεν ξέρω, δεν το πολυσκέφτομαι με τρομάζει λίγο...
Η έκθεση με τα νέα έργα του Μάριου Περράκη ετοιμάζεται για το φθινόπωρο. Τα διηγήματά του αναζητούν εκδοτικό. Η Λυδία Παπαϊωάννου είναι μία σταρ.