Γερμανία- Ελλάδα, «δανειστές εναντίον χρεωμένων»... Να λοιπόν που αρκετός κόσμος, στην ίδια τη Γερμανία, πήρε στα σοβαρά την πολιτική φόρτιση του συγκεκριμένου ποδοσφαιρικού ματς. Η ίδια η ιστορία της γερμανικής εθνικής ομάδας βρίθει από ανάλογες ή παρεμφερείς φορτίσεις.
Με αφορμή την «ελληνο-γερμανική» ποδοσφαιρική σύγκρουση, θα ακτινογραφήσουμε πέντε ματς ... γερμανικού ενδιαφέροντος, του παρελθόντος – μακρινού και μη. Πέντε ιστορίες, ορισμένες εκ των οποίων ενσωματώνουν και εσωτερικούς «γερμανικούς πολέμους», ή απλώς παράπλευρους «πολέμους»- λιγότερο γνωστούς. Από το 1938 μέχρι τη χαραυγή του 21ου αιώνα.
Κοινό χαρακτηριστικό των πέντε ματς: Αφορούν ματς της γερμανικής εθνικής ομάδας σε τελικές φάσεις Παγκοσμίων Κυπέλλων ή Euro (μία περίπτωση)
ΠΕΜΠΤΗ 9 ΙΟΥΝΙΟΥ 1938: ΧΑΝΕΙ Ο ΧΙΤΛΕΡ, ΤΟΥ ΤΗ ΔΙΝΕΙ - ΧΑΙΡΕΤΑΙ Ο ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ!
Είναι Σάββατο 12 Μαρτίου 1938. Στις πρώτες πρωινές ώρες τα ναζιστικά στρατεύματα εισβάλλουν στην Αυστρία και την καταλαμβάνουν, «δια περιπάτου». Έτσι υλοποιείται το «Άνσλους», δηλαδή η «επανένωση» της Αυστρίας με το Ράιχ.
Μερικές ώρες αργότερα, στη Ρώμη, ο Μπενίτο Μουσολίνι παραλαμβάνει ένα τηλεγράφημα του Αδόλφου Χίτλερ, που βρίσκεται ήδη στο Λιντς της Αυστρίας. Με αυτό ο «Φίρερ» ευχαριστεί τον ηγέτη της φασιστικής Ιταλίας, ο οποίος νωρίτερα τον είχε διαβεβαιώσει - επίσης με τηλεγράφημα- ότι δεν δυσφορούσε με την απόφαση του Τρίτου Ράιχ να προσαρτήσει την Αυστρία.
Το τηλεγράφημα του Χίτλερ ολοκληρώνεται ε τη φράση «αυτό δεν θα το ξεχάσω ποτέ». Ο Μουσολίνι το διαβάζει κι όσοι βρίσκονται κοντά του τον ακούν να ψιθυρίζει θυμωμένος: «Maledetto Tedesco». Δηλαδή «καταραμένε Γερμανέ».
Το περιστατικό, το οποίο αναφέρεται στην Ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που βασίζεται στα απομνημονεύματα των Τσόρτσιλ, Καρτιέ, Αϊζενχάουερ και Ντε Γκολ, είναι ένα εξ όσων πιστοποιούν κάτι: Τη συγκεκαλυμμένη, αμοιβαία, αν και ανομολόγητη δυσπιστία που χαρακτηρίζει - τουλάχιστον στη συγκεκριμένη περίοδο - τις σχέσεις του Χίτλερ και του Μουσολίνι.
Τι θα μπορούσε, αυτήν την εποχή, να προσφέρει κρυφή χαρά στον «Ντούτσε»; Μια ... ποδοσφαιρική νίλα των Γερμανών, επωφελής μάλιστα για την ιταλική εθνική ομάδα! Αυτό ακριβώς θα συμβεί, στο Παγκόσμιο Κύπελλο που διεξάγεται στη Γαλλία, από την 4η Ιουνίου.
Στράφι πήγαν και οι «μεταγραφές» των Αυστριακών...
Σε αυτή τη διοργάνωση η ομάδα της ναζιστικής Γερμανίας, ενισχυμένη και με πέντε καλούς ποδοσφαιριστές της προσαρτημένης Αυστρίας, είναι ένα από τα μεγάλα φαβορί. Η προπαγάνδα του Τρίτου Ράιχ επενδύει πολλά στις αθλητικές επιτυχίες και φυσικά προσδοκά θρίαμβο στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γαλλίας.
Όλα αυτά τα όνειρα εξανεμίζονται την Πέμπτη, 9 Ιουνίου 1938, όταν η μάλλον μέτρια ελβετική ομάδα κατατροπώνει το γερμανικό συγκρότημα με 4-2! Ο Χίτλερ δυσκολεύεται να πιστέψει αυτό που έχει συμβεί. Ο Μουσολίνι κρυφογελά, γνωρίζοντας άλλωστε ότι ο αποκλεισμός των Γερμανών πολλαπλασιάζει τις ελπίδες της «Σκουάντρα Ατζούρα», της ιταλικής εθνικής ομάδας, να κατακτήσει το τρόπαιο.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει: Η Ιταλία ...σώζει την «ποδοσφαιρική τιμή» του «Άξονα», επικρατώντας στον τελικό των Ούγγρων με το ίδιο σκορ, με το οποίο οι Γερμανοί είχαν ηττηθεί - τόσο απρόσμενα- από τους Ελβετούς.
Θα γράψει για τον τελικό, στο εξαιρετικό βιβλίο του «Τα Χίλια Πρόσωπα του Ποδοσφαίρου», ο γνωστός ουρουγουανός συγγραφέας Εντουάρντο Γκαλεάνο:
«Την παραμονή του αγώνα οι ιταλοί ποδοσφαιριστές δέχτηκαν από τη Ρώμη ένα τηλεγράφημα τριών λέξεων, που έφερε την υπογραφή του ηγέτη του φασισμού: 'Νίκη ή θάνατος'. Δεν χρειάστηκε να πεθάνουν, γιατί η Ιταλία νίκησε με 4-2. Την επόμενη μέρα οι νικητές φόρεσαν στρατιωτικές στολές στην τελετή των επινικίων που οργάνωσε ο Ντούτσε».
Την περίοδο αυτή η χιτλερική Γερμανία ... κάνει ό,τι θέλει στην Ευρώπη, τον Οκτώβριο του 1938, μάλιστα, διαμελίζει και τη Τσεχοσλοβακία, προσαρτώντας την περιοχή των Σουδητών. Η ποδοσφαιρική αποτυχία του Ιουνίου δείχνει να αποτελεί τη μοναδική εξαίρεση, στον κανόνα της ναζιστικής επέλασης...
ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΙΟΥΛΙΟΥ 1954: Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΜΠΛΟΚ- ΚΙ ΟΙ ΔΥΟ ΝΤΑΣΛΕΡ ΣΕ ΑΜΟΚ...
Την 4η Ιουλίου οι Αμερικανοί γιορτάζουν την Ανεξαρτησία τους, οι Ιταλοί ίσως θυμούνται τη γέννηση του Γκαριμπάλντι ή της ...Λολομπρίτζιντα και οι Έλληνες το ποδοσφαιρικό τρόπαιο του 2004, στο Euro. Το «θαύμα της Πορτογαλίας», όπως χαρακτηρίστηκε.
Ε, να που η 4η Ιουλίου μας συνδέει με τους Γερμανούς: Μισό αιώνα νωρίτερα βίωσαν το δικό τους ποδοσφαιρικό θαύμα. Το «θαύμα της Βέρνης». Ακόμη το θυμούνται με καμάρι.
Κυριακή, 4 Ιουλίου 1954: Στη Βέρνη διεξάγεται ο τελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου - κι όλοι τον θεωρούν άνισο. Ως ακλόνητο φαβορί προβάλλει η μυθική Ουγγαρία του Πούσκας, του Κότσιτς και άλλων εκπληκτικών παικτών, που αποδίδουν ποδόσφαιρο όντως πρωτοποριακό. Αντίπαλός της η Δυτική Γερμανία. Αντιμετωπίζοντας τους Ούγγρους στην πρώτη φάση της διοργάνωσης, οι δυτικογερμανοί είχαν συντριβεί με 8-3.
Στον τελικό η Ουγγαρία σημειώνει γρήγορα δυο γκολ, αλλά προς γενική κατάπληξη ηττάται με 3-2. Η πληγωμένη μεταπολεμική Δυτική Γερμανία του καγκελάριου Κόνραντ Αντενάουερ έχει μόλις βρει ένα συμβολικό τρόπαιο -έναυσμα για την αναγέννησή της.
Δεν εξαντλείται όμως σε αυτό η πολιτική φόρτιση της νίκης της ομάδας της Δ. Γερμανίας: Εκλαμβάνεται ως μια - συμβολική μεν, υπέρλαμπρη δε- νίκη του δυτικού μπλοκ σε βάρος του «κομμουνιστικού παραπετάσματος», εκπροσωπούμενου μάλιστα από τους καλύτερους ποδοσφαιρικούς «λειτουργούς» του, τους Ούγγρους.
Την πολιτική προέκταση του ματς τονώνει το ίδιο το ... θυμωμένο ουγγρικό καθεστώς: Επιδεικνύοντας απύθμενο, σπασμωδικό, ανόητο αυταρχισμό, αρχίζει πλέον να αντιμετωπίζει με απίστευτη εχθρότητα την ομάδα - πρότυπο και να περιβάλλει με δυσμένεια τα στελέχη της. Την ίδια ομάδα που αποτελούσε «καύχημά» του, μέχρι την 4η Ιουλίου 1954!
Το «μπαρουτιασμένο» κλίμα κι ο διαιτητής «πράκτορας των κομμουνιστών»
Για να αντιληφθεί κανείς τους λόγους για τους οποίους μόνο «ουδέτερη» δεν θα ήταν πολιτικά κάθε έκβαση του τελικού της Ελβετίας, θα πρέπει να εστιάσει στα διεθνή γεγονότα: Η μάχη των δυο μπλοκ εξελισσόταν σε περιβάλλον που ανέδυε εντονότατη οσμή «μπαρουτιού», συνεχώς.
Ποια προγενέστερα γεγονότα έχουν «πλάσει» τη διεθνή ατμόσφαιρα, μέσα στην οποία εξελίσσεται το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1954; Σταχυολογούμε:
Οι Αμερικανοί βομβαρδίζουν τη Γουατεμάλα και πραγματοποιούν -στον Ειρηνικό- δοκιμή βόμβας υδρογόνου, η οποία, όπως παραδέχεται κι ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ, «ξεφεύγει από τον έλεγχο των επιστημόνων». Τα γαλλικά στρατεύματα κατατροπώνονται στη μάχη του Ντιεν Μπιεν Φου, στο Βιετνάμ.
Στο εσωτερικό των δυο μπλοκ, κάθε μομφή για τυχόν «φιλικές σχέσεις» με τον εχθρό οδηγεί τους υπόπτους -στην καλύτερη περίπτωση- στην περιθωριοποίηση. Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ εξοβελίζεται από όλα τα περαιτέρω σχέδια ατομικών ερευνών των ΗΠΑ, ως «φίλος των κομμουνιστών».
Στη Γιουγκοσλαβία ο στρατάρχης Τίτο καθαιρεί τον δυτικόφιλο αντιπρόεδρο Μίλοβαν Τζίλας, τον Ιανουάριο του 1954. Μικρό το κακό, αν σκεφθεί κανείς ότι στις ΗΠΑ λίγους μήνες νωρίτερα, τον Ιούνιο του 1953, η κατηγορία της διενέργειας κατασκοπίας υπέρ της ΕΣΣΔ είχε οδηγήσει στην ηλεκτρική καρέκλα το ζεύγος Ρόζενμπεργκ.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι ποδοσφαιριστές της Ουγγαρίας και της Δυτικής Γερμανίας έδωσαν έναν αγώνα που - είτε το ήθελαν οι ίδιοι είτε όχι- είχε προσλάβει εκ των προτέρων δυσθεώρητες πολιτικές διαστάσεις.
Ακόμη και ορισμένα ... περιορισμένης σοβαρότητας συμβάντα, στην ίδια τη διοργάνωση, θαρρείς πως «εργάζονταν» για να την κρατήσουν άμεσα συνδεδεμένη με το ψυχροπολεμικό κλίμα της εποχής: Όταν οι Βραζιλιάνοι ηττήθηκαν από τους Ούγγρους, κατήγγειλαν στη FIFA το διαιτητή της αναμέτρησης πως «συμπεριφέρθηκε ως πράκτορας του διεθνούς κομμουνισμού, εναντίον του χριστιανικού δυτικού πολιτισμού».
Ένας παράλληλος «πόλεμος» - γερμανικός, επιχειρηματικός, οικογενειακός
Ο τελικός του '54 όμως είχε και άλλη διάσταση. Αμιγώς δυτικογερμανική, επιχειρηματική και ... οικογενειακή: Σήμανε το διαφημιστικό θρίαμβο της Adidas, της εταιρείας του Άντολφ («Άντι)»Ντάσλερ, σε βάρος του αδελφού του Ρούντι. Ιδιοκτήτη της εταιρείας «Ruda» (ναι, αμφότερες οι φίρμες «βαπτίστηκαν» από τη σύντμηση του μικρού ονόματος και του επιθέτου του «αφεντικού» τους), που αργότερα μετονομάστηκε σε «Puma».
Η Adidas είχε πουλήσει στη δυτικογερμανική εθνική ομάδα παπούτσια με ειδικά βιδωτά «καρφιά», ώστε να κινούνται ευκολότερα οι παίκτες σε λασπωμένα γήπεδα. Οι δυτικογερμανοί παίκτες, όντως, στον τελικό, έτρεχαν σαν δαίμονες στο βαρύ τερέν του γηπέδου της Βέρνης.
Έτσι η Adidas συνέδεσε το όνομά της με έναν ανεπανάληπτο άθλο. Από την 4η Ιουλίου 1954 ο Ρούντολφ ήταν σε θέση ισχύος κι ο Άντι θα έπρεπε να «απαντήσει». Η μεγάλη μάχη ανάμεσα στις δυο φίρμες, αυτή που έμελλε να αποδειχθεί αέναη, μόλις «φούντωνε»!
Τα δυο αδέλφια κάποτε ήταν συνεργάτες. Τον Ιούλιο του 1924 «έστησαν» βιοτεχνία κατασκευής αθλητικών παπουτσιών, στο πλυσταριό του σπιτιού της οικογένειάς τους, στη βαυαρική πόλη Χερτζοχενάουραχ. Τότε ο Άντι ήταν 24 και ο Ρούντι 26 ετών. Έτσι γεννήθηκε το Εργοστάσιο Υποδημάτων Αδελφών Ντάσλερ (Gebruder Dassler Schuhfabrik). Οι δουλειές τους πήγαιναν περίφημα.
Από το 1948, όταν διέλυσαν την κοινή επιχείρηση και πήραν ξεχωριστούς δρόμους, ούτε ζωγραφιστό δεν ήθελε να βλέπει ο ένας τον άλλον. Ούτε καν μεταθανάτια «επαναπροσέγγιση» έγινε- αμφότεροι «έφυγαν» στη δεκαετία του '70: Το μνήμα του Αντι στο κοιμητήριο του Χερτζοχενάουραχ το χωρίζει η μεγαλύτερη δυνατή απόσταση από τον τάφο του αδερφού του! Μίσος «αθάνατο»...
Γιατί τα δύο αδέλφια έγιναν άσπονδοι εχθροί; Φαινομενικώς, τίποτα σοβαρό δεν τους χώριζε. Αμφότεροι ήσαν ικανοί στη δουλειά τους. Αμφότεροι μέλη του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος, του NSDAP - απλώς ο Ρούντολφ ήταν περισσότερο ένθερμος ναζί.
Σύμφωνα με τη συγγραφέα του βιβλίου «Τρεις γραμμές εναντίον Πούμα», την Ολλανδέζα Μπάρμπαρα Σμιτ, η οποία επί μια πενταετία «ξεσκόνισε» τα αρχεία της Adidas και της Puma και πήρε διακόσιες και πλέον συνεντεύξεις, η αρωγή που παρείχε το χιτλερικό καθεστώς στην επιχείρηση Ντάσλερ ήταν καταλυτική. Κάπως έτσι, άλλωστε, οι Ντάσλερ έγιναν αποκλειστικοί προμηθευτές των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου.
Κατά τα φαινόμενα, ο προσωπικός πόλεμος μεταξύ τους κηρύχθηκε κάπου στα μέσα του «κανονικού», Μεγάλου Πολέμου. Οι αιτίες δεν θεμελιώνονται στην «τετράγωνη λογική». Θα πρέπει να αναζητηθούν στην καλπάζουσα αμοιβαία καχυποψία που δηλητηρίαζε, ολοένα και περισσότερο, τις σχέσεις τους.
Λένε ότι ο πόλεμος μπορεί να ενδυναμώνει ή να καταστρέφει ανθρώπινες και προσωπικές σχέσεις - στην περίπτωση των αδελφών Ντάσλερ έγινε το δεύτερο.
Το Εργοστάσιο Παπουτσιών Αδελφών Ντάσλερ δεν ήταν απλώς το καμάρι του Χερτζοχενάουραχ. Ηταν και εργοδότης πολλών κατοίκων. Μόλις τα δύο αδέλφια «χώρισαν τα τσανάκια» τους, χωρίστηκε στα δύο και η πόλη. Ο Αντι έντυσε με τις τρεις παράλληλες γραμμές της Adidas τη μία ομάδα της πόλης, την ASV Herzogenaurach. Ο Ρούντολφ ανέλαβε την άλλη, την FC Herzogenaurach.
Η διαχωριστική γραμμή δεν περιορίστηκε στο τοπικό ποδοσφαιρικό πεδίο: Οι «πιστοί» του Ρούντολφ και του Αντι σύχναζαν σε χωριστά στέκια και ψώνιζαν από χωριστά μαγαζιά!
Πιες το καταπέτασμα- νίκα το Παραπέτασμα...
Τελικά, όμως, πώς έγινε το «θαύμα της Βέρνης», την 4η Ιουλίου 1954; Έκαναν «το παιχνίδι της ζωής τους» οι δυτικογερμανοί και βρέθηκαν σε κακή μέρα οι Ούγγροι; Επενέργησε μήπως η κόπωση των Ούγγρων από την προηγηθείσα εξαντλητική αναμέτρηση με την Ουρουγουάη, επί της οποίας είχαν επιβληθεί στην παράταση; Αποδείχθηκαν τόσο θαυματουργά τα «καρφιά» των παπουτσιών της Adidas;
Επί δεκαετίες επέμεναν τα «καρφιά», όχι των παπουτσιών, αλλά των «κακών γλωσσών»: Ο κόσμος ... το' χε τούμπανο πως εκτός από τα παπούτσια τα βολικά, τους δυτικογερμανούς παίκτες βοήθησαν τα αναβολικά, σε εκείνο το ματς. Ίσως δε όχι μόνο στη συγκεκριμένη αναμέτρηση, αν ληφθεί υπόψη πως αργότερα αρκετοί δυτικογερμανοί παίκτες προσβλήθηκαν από ίκτερο και από παθήσεις του συκωτιού.
Έχουν γραφεί χιλιάδες σελίδες για μαρτυρίες, ενδείξεις κλπ, αλλά στην ίδια τη Γερμανία το ζήτημα παρέμενε ταμπού, μέχρι τον Οκτώβριο του 2010.
Τότε, το Πανεπιστήμιο της Λειψίας έδωσε στη δημοσιότητα τα πορίσματα έρευνας, σύμφωνα με τα οποία είναι πολύ πιθανό στους παίκτες το '54 να είχε χορηγηθεί η άκρως δραστική ουσία περβιτίνη κι όχι βιταμίνη C. Ποδοσφαιριστές της ομάδας εκείνης παραδέχθηκαν πως τους έκαναν ενδοφλέβια ένεση κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ, προσθέτοντας ότι νόμιζαν πως επρόκειτο για βιταμίνη C.
Περβιτίνη χορηγούσαν οι ναζί στους στρατιώτες τους, για να τονώσουν τη μαχητική τους ικανότητα, προκαλώντας οργανικές και ψυχικές... καταστάσεις, ανάλογες εκείνων που επιφέρει η υπερβολική έκκριση αδρεναλίνης.
Κατά τα φαινόμενα, εννέα χρόνια ύστερα από τη λήξη του πολέμου, αυτή η ... τεχνογνωσία δεν αφέθηκε αναξιοποίητη. Ούτε στη Δυτική Γερμανία, ούτε στην Ανατολική: Οι αθλητικές «μάχες» επιζητούσαν την υπέρβαση των ανθρώπινων ορίων, ιδίως όταν οι πολιτικές ελίτ επιζητούσαν «νίκες γοήτρου»...
ΣΑΒΒΑΤΟ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 1974: ΠΡΩΤΟ ΜΑΤΣ ΜΕ ΤΟΥΣ «ΚΑΚΟΥΣ»- ΤΟΝ ΥΜΝΟ, ΠΕΣ ΜΟΥ, ΤΟΝ ΑΚΟΥΣ;
Άγριες αποδοκιμασίες και σφυρίγματα «κονταροχτυπιούνται» ηχητικά με την ανάκρουση του εθνικού ύμνου της Ανατολικής Γερμανίας - της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, όπως είναι το επίσημο όνομα του κράτους.
Είναι Σάββατο, 22 Ιουνίου 1974. Στο κατάμεστο από 65.000 θεατές στάδιο του Αμβούργου, οι εθνικές ομάδες των δυο Γερμανιών ετοιμάζονται για την πρώτη ποδοσφαιρική τους αναμέτρηση, από τότε που δημιουργήθηκαν δύο κράτη. Οι δυτικογερμανοί διαθέτουν ομάδα εμφανώς ανώτερη, αλλά νικούν οι ανατολικογερμανοί με γκολ του Γιούργκεν Σπαρβάσερ, στο 78ο λεπτό του ματς.
Η ήττα «παγώνει» το κόσμο στη Δυτική Γερμανία, μολονότι δεν έχει την παραμικρή επίπτωση στην πορεία της ομάδας, η οποία στο τέλος της διοργάνωσης θα στεφθεί πρωταθλήτρια κόσμου, στο «σπίτι» της.
Στην Ανατολική Γερμανία η τηλεόραση προβάλει ξανά και ξανά τα πλάνα της επίτευξης του γκολ, προκειμένου να ... εμπεδωθεί και να γενικευτεί το υποτιθέμενο συμπέρασμα: Οι αθλητές της ΛΔ Γερμανίας είναι ικανοί να υπερισχύουν των δυτικογερμανών, όχι μόνο στο στίβο, αλλά και σε αθλήματα (όπως το ποδόσφαιρο), στα οποία οι «δυτικοί» είναι εκ παραδόσεως εξαιρετικοί. Η Δ. Γερμανία, άλλωστε, δυο χρόνια νωρίτερα είχε αναδειχθεί και πρωταθλήτρια Ευρώπης.
Εκείνο που δεν μπορούν να φανταστούν, πάντως, τα ΜΜΕ στην Ανατολική Γερμανία, ήταν πως σε μερικά χρόνια ο Σπαρβάσερ θα αυτομολούσε στη Δυτική ...
Πώς εξηγείται, όμως, η τρομακτική εχθρότητα με την οποία υποδέχθηκε το κοινό την ομάδα των ανατολικογερμανών, την 22α Ιουνίου 1974; Το Τείχος του Βερολίνου ορθωνόταν βεβαίως για 13ο έτος, συμβολίζοντας τη διαίρεση ολόκληρης της Ευρώπης, αλλά οι σχέσεις των δυο Γερμανιών από το 1971-72 είχαν εισέλθει σε μια περίοδο χαλάρωσης της έντασης και συνεννόησης.
Αυτά ήταν τα αποτελέσματα, όχι μόνο της εμφανώς μεγαλύτερης ύφεσης που χαρακτήριζε πλέον τις σχέσεις των δυο υπερδυνάμεων, με κομβικό σημείο την επίσκεψη του αμερικανού προέδρου Νίξον στη Μόσχα (1972), αλλά και της «ostpolitik». Τις πολιτικής των καλών σχέσεων με την Ανατολική Ευρώπη, της ΛΔ Γερμανίας συμπεριλαμβανομένης, που πρέσβευε ο σοσιαλδημοκράτης Βίλι Μπραντ, καγκελάριος μέχρι τον Μάιο του '74.
Το ματς, λίγες εβδομάδες έπειτα από την παραίτηση Μπραντ
Κανείς δεν ανέμενε ασφαλώς φιλική συμπεριφορά προς την ομάδα των ανατολικογερμανών - κι ήταν ασφαλώς αναμενόμενο πως πολλοί επικριτές της «ostpolitik» θα έβρισκαν την ευκαιρία να ... βγάλουν το άχτι τους. Εξακολουθούσε όμως να είναι εντυπωσιακή η σχεδόν καθολική συμμετοχή των θεατών στα «γιουχαϊσματα» του ύμνου των ανατολικογερμανών.
Εντυπωσιακή, αλλά όχι ανεξήγητη: Η τύχη και η χρονική συγκυρία έπαιξαν το παιχνίδι τους! Έφεραν στον ίδιο όμιλο του Μουντιάλ τις δυο Γερμανίες, στον απόηχο της παραίτησης του Βίλι Μπραντ. Ποια ήταν η αιτία της παραίτησής του; Ένα σκάνδαλο κατασκοπείας υπέρ της Ανατολικής Γερμανίας!
Ήταν Απρίλιος του 1974, όταν το υπουργείο Δικαιοσύνης της Δυτικής Γερμανίας ανακοίνωσε τη σύλληψη του Γκίντερ Γκιγιόμ, ως πράκτορα των Ανατολικογερμανών. Η υπόθεση ίσως να καταγραφόταν ως μια συνηθισμένη ιστορία κατασκοπείας εκείνης της εποχής, εάν ο Γκιγιόμ δεν ήταν σύμβουλος του καγκελάριου Μπραντ από το 1970!
Στις αρχές Μαϊου του 1974, ο Μπραντ παραιτήθηκε, αναλαμβάνοντας την ευθύνη. Το κλίμα που επικράτησε κατά τους επόμενους μήνες μοιραία ήταν βεβαρημένο από το σκάνδαλο Γκιγιόμ. Οι Δυτικογερμανοί που ένιωθαν μειωμένοι στη σκέψη ότι οι Ανατολικοί «έπιασαν κορόιδο» τον κρατικό μηχανισμό, αλλά και τον ίδιο τον καγκελάριο, ήταν απείρως περισσότεροι από τους ορκισμένους εχθρούς της «ospolitik». Θα αντιδρούσαν όπως κι εκείνοι δοθείσης της ευκαιρίας - και η ευκαιρία δόθηκε στο Μουντιάλ του 1974...
ΣΑΒΒΑΤΟ 4 ΙΟΥΛΙΟΥ 1998: ΤΡΙΑ ΦΑΓΑΜΕ ΚΑΙ ΚΛΑΙΩ – ΦΤΑΙΕΙ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΣΑΣ ΛΕΩ...
Λένε ότι η νίκη έχει πολλούς πατέρες αλλά η ήττα κανέναν. Στις ήττες, όμως, παρατηρείται άλλος συνωστισμός: Αφθονούν οι δακτυλοδεικτούμενοι υπαίτιοι ή «υπαίτιοι». Ομοίως και οι ιδιότητές τους: μπορεί να είναι παίκτες, προπονητές, παράγοντες, μάνατζερ. Μπορεί να είναι υπουργοί; Δύσκολο να ενοχοποιηθούν για μία συγκεκριμένη ήττα. Καμιά φορά, όμως, συμβαίνουν και απίθανα...
Τι είναι πραγματικά απίθανο; Να εγείρεται εσωτερικό ... ποδοσφαιρικό – πολιτικό θέμα, εξ αιτίας κάποιας αποτυχίας που σημειώθηκε σε ματς εναντίον του αντιπροσωπευτικού εθνικού συγκροτήματος μιας χώρας, όχι απλώς φιλικής, αλλά «αδελφικής»...
Είναι Σάββατο, 4 Ιουλίου 1998. Οι Γερμανοί δεν γιορτάζουν όπως θα επιθυμούσαν την επέτειο του «θαύματος της Βέρνης». Με γκολ των Γιάρνι, Βλάοβιτς και Σούκερ, οι ταλαντούχοι Κροάτες συντρίβουν 3-0 την εθνική τους ομάδα στη Λιόν και προκρίνονται στα ημιτελικά του Μουντιάλ.
Οδυνηρό «δις εξαμαρτείν» για τους Γερμανούς: στο Μουντιάλ του 1994, στις ΗΠΑ, «σκάλωσαν» ακριβώς στον ίδιο γύρο, στα προημιτελικά, αντιμετωπίζοντας επίσης βαλκανική ομάδα. Τη Βουλγαρία.
Τους Γερμανούς τους συνοδεύει η φήμη ότι αντιμετωπίζουν, εν γένει, με ψυχραιμία τις αθλητικές αποτυχίες. Έλα όμως που από αυτό το «εν γένει» τίποτε δεν μένει, όταν ανοίγει το στόμα του ο Λόταρ Ματέους, ο πιο έμπειρος παίκτης της εθνικής τους ομάδας. Ένας από του δυο ποδοσφαιριστές στον κόσμο που έχουν αγωνιστεί σε πέντε συνεχή Μουντιάλ- ο άλλος ήταν, παλιότερα, ο Μεξικανός τερματοφύλακας Αντόνιο Καρμπαχάλ.
Ο Λόταρ θεωρεί «πατέρα της ήττας» έναν άνθρωπο. Ποιον; Κάποιο συμπαίκτη του; Όχι. Μήπως τον προπονητή Μπέρτι Φογκς; Ούτε. Ο Λόταρ Ματέους λέει πως υπεύθυνος για αυτήν την ήττα είναι ο πρώην -μέχρι το 1992- υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, ο Χανς - Ντίτριχ Γκένσερ! Γιατί; «Διότι o Γκένσερ φαγώθηκε να γίνει ανεξάρτητο κράτος η Κροατία».
Η απάντηση του Γκένσερ είναι ειρωνική- εδώ που τα λέμε, δεν σήκωνε και τίποτε άλλο το λεκτικό «αυτογκόλ» του Ματέους: «Ο Λόταρ θα έπρεπε να μου χρωστά ευγνωμοσύνη για αυτόι. Αν η Κροατία μας έβαλε τρία γκολ, μια ενιαία Γιουγκοσλαβία πόσα θα μας έβαζε; Έξι;»
Στην ... άλλη περίπτωση θα έφταιγε ο Κλάους Κίνκελ;
Νωρίτερα, στη φάση των ομίλων, η Γερμανία είχε αντιμετωπίσει τη Σερβία. Προκρίθηκαν αμφότερες οι ομάδες, το δε μεταξύ τους ματς έληξε 2-2. Οι Σέρβοι προηγήθηκαν 2-0, αλλά «τα πάντσερ» - στο συγκεκριμένο ματς- δικαίωσαν το αξίωμα πως μπορούν να «αναστηθούν» ανά πάσα στιγμή. Ποιος ξέρει... Εάν σε εκείνο το ματς είχαν χάσει οι Γερμανοί, ίσως ο Ματέους να καθιστούσε υπεύθυνο τον Κλάους Κίνκελ, τον εν ενεργεία (1998) Γερμανό υπουργό Εξωτερικών. Με ποια κατηγορία; Ότι δεν μερίμνησε εγκαίρως, ώστε επιμηκυνθεί ο αθλητικός αποκλεισμός της Σερβίας τουλάχιστον μέχρι να διεξαχθεί το Μουντιάλ.
Κάπως έτσι, ένας παίκτης κι ένας βετεράνος πολιτικός ξαναγράφουν τα «πρέπει» της Ιστορίας με γνώμονα την τσαντίλα και το χαβαλέ. Κάνουν τα ποτάμια αίματος που χύθηκαν στη Γιουγκοσλαβία να μοιάζουν με ασήμαντα σταξίματα μελανιού σε ένα αναθεματισμένο, ποδοσφαιρικό «φύλλο αγώνα». Ηχούν σαν δικαστές που «επανεξετάζουν» μια καταδικαστική απόφαση ρίχνοντας πασιέντζες, διότι βαριούνται να πάρουν την υπόθεση στα σοβαρά- κι ας είναι θέμα ζωής ή θανάτου για άλλους.
Τι μας δείχνει όμως ο Ματέους, πιο σημαντικός γερμανός ποδοσφαιριστής της γενιάς του, ευχόμενος να μην είχε γεννηθεί ποτέ το «κράτος - μικρό αδελφάκι» της Γερμανίας, μόνο και μόνο επειδή η ομάδα του έχασε σε ένα ματς;
Δείχνει ότι είναι ασταθέστατες οι λυκοφιλίες που γεννιούνται υπό συνθήκες έξαρσης των εθνικισμών. Ότι οι περίφημες «αδελφοσύνες» και τα «κοινά πεπρωμένα» πάνε περίπατο, μόλις κάποιος εκ των «αδελφών» δει το δικό του συμφέρον να πλήττεται - ή ακόμη και την ... ποδοσφαιρική εστία του να παραβιάζεται. Εις τριπλούν, εν προκειμένω...
ΣΑΒΒΑΤΟ 17 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000: ΧΟΥΛΙΓΚΑΝΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΦΤΙΑΧΝΟΥΝ ΣΚΕΤΗ ΥΣΤΕΡΙΑ...
Αφ' ης στιγμής έγινε η κλήρωση των ομίλων του Euro 2000, η βελγική αστυνομία τέθηκε σε συναγερμό. Στις 17 Ιουνίου θα διεξαχθεί στο Σαρλερουά το ματς Αγγλία – Γερμανία. Οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί των μεν και των δε δείχνουν εξόχως ... αγριεμένοι τα τελευταία χρόνια.
Αυτό πιστοποιήθηκε και στο Μουντιάλ της Γαλλίας, δυο έτη νωρίτερα. Τότε οι Άγγλοι χούλιγκανς ξυλοκοπούσαν Τυνήσιους και οι Γερμανοί «περιποιούνταν» στους – εκ παραδόσεως, άσπονδους «φίλους» τους- Γάλλους, δείχνοντας ποιος ήταν «το αφεντικό» στους δρόμους και στις πλατείες.
Ο αγώνας της 17ης στο Σαρλερουά είναι ... ό,τι χρειάζεται για να αναζωπυρωθούν τα «γερμανο-αγγλικά» πάθη. Κατά τα ειωθότα ο «λαϊκός» Τύπος και των δυο χωρών ρίχνει -με τον τρόπο του – λαδάκι στη φωτιά. Με την ίδια ευκολία με την οποία στηλιτεύει τα ... καθάρματα, όποτε επιδίδονται σε βίαια επεισόδια.
«Ξέρουν οι χούλιγκανς Ιστορία;». Αυτό το ερώτημα διατυπώνει μερίδα του διεθνούς Τύπου, αναφερόμενη στις ιστορικές μνήμες τις οποίες ξυπνά το Σαρλερουά, ως τόπος διεξαγωγής μιας μεγάλης, αιματηρής μάχης Γερμανών και Άγγλων, στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τον Αύγουστο του 1914.
Στην πολεμική σύρραξη του 1914 είχαν επικρατήσει οι Γερμανοί. Στην ποδοσφαιρική μάχη του 2000 επικρατούν οι Άγγλοι, με 1-0 – το γκολ ο Σίρερ. Επεισόδια γίνονται, αλλά όχι εκτεταμένα.
Αλλόκοτη η «μίξη» ποδοσφαίρου και Α' Παγκοσμίου Πολέμου; Όχι και τόσο.
Ήταν 1η Ιουλίου 1916, όταν άρχισε η μάχη του Σομ – ένα από τα μεγαλύτερα «σφαγεία» του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, που «κληροδότησε» στους ιστορικούς απορίες και διχογνωμίες για το ποιος τελικά έπρεπε να θεωρηθεί νικητής! Με επικεφαλής το λοχαγό Νέβιλ, οι στρατιώτες του 8ου «Ανατολικού Σάρεϊ» εφόρμησαν στα γερμανικά χαρακώματα, αλαλάζοντας και κλοτσώντας τέσσερις μπάλες ποδοσφαίρου!
Λίγο αργότερα ο Νέβιλ έπεφτε νεκρός, «γαζωμένος» από τα γερμανικά πολυβόλα.